Eğitimde Ahlak ve Etik Dersinin Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Ahlak Okuryazarlığı ve Ahlaki Bütünlüklerine Etkisi

Year 2025, Volume: 3 Issue: 2, 89 - 100, 17.10.2025

Ayşe Önal

Abstract

Bu çalışmada, Spor Bilimleri Fakültesinde (SBF) öğrenim gören beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin lisans döneminde aldıkları Eğitimde Ahlak ve Etik Dersi’nin ahlak okuryazarlığı ve ahlaki bütünlük düzeylerine etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, 2022-2023 akademik yılının güz döneminde bu dersi almayan 2. sınıf öğrencileri (kontrol grubu) ve dersi alan 3. sınıf öğrencileri (deney grubu) oluşturmuştur. Veriler “Ahlak Okuryazarlığı Ölçeği” ve “Ahlaki Bütünlük Ölçeği” ile toplanmıştır. Çalışmada yarı deneysel tasarımlardan denkleştirilmemiş karşılaştırmalı grup deseni kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterdiğinin tespit edilmesinin ardından tekrarlayan ölçümlerde varyans analizi (Repeated Measures ANOVA) kullanılmıştır. SPSS programı ile analiz edilen verilerde anlamlılık düzeyi p<.05 olarak alınmıştır.
Çalışma bulgularına göre öğrencilerin ahlak okuryazarlığı ve ahlaki bütünlük puanlarının deney ve kontrol gruplarına göre farklılık göstermediği; ahlak okuryazarlığında, öğrencilerin ön ve son ölçüm puanlarının zamana göre anlamlı şekilde farklılaştığı; bu farkın deney grubunda artış, kontrol grubunda ise düşüş yönünde olduğu; ahlaki bütünlük puanlarında, ön ve son ölçüm puanlarının zamana göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı ancak deney grubunun puanının kontrol grubuna göre anlamlı olmasa da arttığı, deney grubunda ise azalma olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca grup zaman etkileşiminde her iki ölçek puanlarında da anlamlı farklılığa rastlanmıştır.
Çalışma sonucunda, Eğitimde Ahlak ve Etik Dersi’nin, beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının ahlak okuryazarlığı düzeylerini anlamlı şekilde artırdığı, ahlaki bütünlük düzeylerinde ise anlamlı olmasa da gelişim sağladığı belirlenmiştir. Çalışma sonunda, Eğitimde Ahlak ve Etik Dersi’nin süresinde artış olması, dersin somutlaştırılması ve farklı öğretim yöntemlerinin işe koşulması gerektiğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

SBF Öğrencisi , Ahlak ve Etik Dersi , Ahlak Okuryazarlığı , Ahlaki Bütünlük , Etki

The Effect of the Ethics and Morality in Education Course on the Moral Literacy and Moral Integrity of Students in the Faculty of Sport Sciences

Abstract

This study aimed to examine the impact of the "Ethics and Morality in Education" course, taken during the undergraduate program, on the moral literacy and moral integrity levels of students enrolled in the Physical Education and Sports Teaching Department within the Faculty of Sports Sciences.
The study sample consisted of second-year students who had not yet taken the course (control group) and third-year students who had completed the course (experimental group) during the fall semester of the 2022–2023 academic year. Data were collected using the "Moral Literacy Scale" and the "Moral Integrity Scale" developed
A quasi-experimental design, specifically a non-equivalent comparison group design, was employed. Following the confirmation of normal distribution, Repeated Measures ANOVA was conducted to analyze the data. Analyses were performed using SPSS, and the significance level was set at p<.05. There were no significant differences between groups in moral literacy or integrity scores. Over time, moral literacy increased in the experimental group but declined in the control group. Moral integrity showed no significant time-related change, though the experimental group had a slight, non-significant increase. Significant group-time interactions emerged for both scales.
The study concluded that the "Ethics and Morality in Education" course significantly enhanced the moral literacy levels of physical education and sports teacher candidates and contributed, albeit not significantly, to the development of their moral integrity. Based on these findings, it is recommended to extend the duration of the course, concretize its content, and incorporate diverse instructional methods.

Keywords

Faculty of Sports Sciences student , Ethics and Morality course , Moral literacy , Moral integrity , Impact

References

• Albez, C. (2020). Okulda ahlak ve etik eğitimi. Ş. Ada & F. Silman (Ed.), Eğitimde ahlak ve etik (1. bs., ss. 161-181). Pegem Akademi.
• Aydın, İ. (2001). Yönetsel ve mesleki örgütsel etik. Pegem A Yayıncılık.
• Bajovic, M., & Elliott, A. (2011). The intersection of critical literacy and moral literacy: Implications for practice. Critical Literacy: Theories & Practices, 5(1), 27-37.
• Billington, R. (2011). Felsefeyi yaşamak: Ahlak düşüncesine giriş (A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bildirici, F., & Karasu, T. (2024). Üniversite öğrencilerinin ahlak okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi (Muş Alparslan Üniversitesi örneği). Din ve Bilim-Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 229-249. https://doi.org/10.47145/dinbil.1556823
• Birinci, A. (2025). İlahiyat öğrencilerinin ahlaki kimlikleri ile ahlaki bütünlükleri arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (GİFAD), 14(27), 166–196. https://doi.org/10.53683/gifad.1538550
• Bláha, J., Klimszová, S., & Klimsza, L. (2022). Ethics education in business schools: Emerging issues and challenges. European Journal of Sustainable Development, 11(2), 69–82. https://doi.org/10.14207/ejsd.2022.v11n2p69
• Bolay, S. H. (1997). Felsefi doktrinler ve terimler sözlüğü. Akçağ Basım Yayım.
• Bonilla Mercado, L. M., Bonilla Valera, S. E., Araujo Coronel, F. R., Gamarra Carrasco, A. J., Villanueva, J. A., & Vergara Vásquez, Á. T. (2024). La diferencia entre la ética y la moral desde la perspectiva de los estudiantes universitarios: Una revisión bibliográfica. Revista Climatológica, 24(CS), 1944–1950. https://doi.org/10.59427/rcli/2024/v24cs.1944-1950
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (21. baskı). Pegem Akademi Yayınları.
• Campbell, E. (1997). Connecting the ethics of teaching and moral education. Journal of Teacher Education, 48(4), 255-263. https://doi.org/10.1177/0022487197048004003
• Çağrıcı, M. (1989). Ahlak. İslam ansiklopedisi, 2, 1-9. Türk Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
• Cevizci, A. (2013). Uygulamalı etik.: Say Yayınları.
• Dunn, C. (2009). Integrity matters. International Journal of Leadership Studies, 5(2), 102-125.
• French, W. (1994). Human resource management (3. ed.). Houghton Mifflin Company.
• George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference (16th ed.). Routledge.
• Göçen, A., & Bulut, M. A. (2024). Teaching ethics in teacher education: ICT-enhanced, case-based and active learning approach with continuous formative assessment. Journal of Academic Ethics, 22(4), 447–465. https://doi.org/10.1007/s10805-024-09503-0
• Harvard University. (2025). Harvard Graduate School of Education. 7 Temmuz 2025 tarihinde https://www.gse.harvard.edu/ adresinden erişildi.
• Holt, D. H. (1987). Management: Principles and practices. Prentice-Hall Inc.
• Işık, O., & Doğan, İ. (2018). Effects of bilateral or unilateral lower body resistance exercises on markers of skeletal muscle damage. Biomedical Journal, 41(6), 364-368. https://doi.org/10.1016/j.bj.2018.10.003
• Karabacak, N. (2022). Investigation of the 2018 class teaching undergraduate curricula revision from the perspective of implementors. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(2), 574-607. https://doi.org/10.18039/ajesi.936035
• Karataş, S., Caner, M., Kahyaoğlu, R. B., & Kâhya, S. (2019). Öğretmen adaylarının gözünden etik öğretmen ve öğretmenlik meslek etiği dersi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 29-49. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.2m
• Keller, C. A. (2007). Smith versus Friedman: Markets and ethics. Critical Perspectives on Accounting, 18, 159-188. https://doi.org/10.1016/j.cpa.2005.12.001
• Kolçak, M. (2013). Meslek etiği. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Maxwell, B., & Schwimmer, M. (2016). Professional ethics education for future teachers: A narrative review of the scholarly writings. Journal of Moral Education, 45(3), 354–371. https://doi.org/10.1080/03057240.2016.1204271
• Mujica Johnson, F. N., & Orellana Arduiz, N. del C. (2022). Values education through sport: A philosophical perspective based on Søren Kierkegaard. Retos: Nuevas Tendencias en Educación Física, Deporte y Recreación, 43, 887–892. https://doi.org/10.47197/retos.v43i0.90120
• Okan, N. (2019). İrade ve ahlaki bütünlüğün olumlu psikolojik çıktıları üzerine bir karma yöntem araştırması [Yayınlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Okan, N., & Ekşi, H. (2020). The adaptation of the Moral Integrity Scale into Turkish and analysis of the psychometric features. Spiritual Psychology and Counseling, 5(3), 327-340. https://dx.doi.org/10.37898/spc.2020.5.3.124
• Oral, B., & Çoban, A. (2019). Temel kavramlar. O. Behçet, A. Çoban & M. Bars (Ed.), Eğitimde ahlak ve etik (ss. 1-24). Pegem Akademi.
• Pehlivan, İ. (1998). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. Pegem Yayıncılık.
• Pieper, A. (2012). Etiğe giriş (V. Ataman & G. Sezer, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Sağnak, M. (2012). School management and moral literacy: A conceptual analysis of the model. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(2), 1425-1430. https://eric.ed.gov/?id=EJ987853
• Schlenker, B. R. (2008). Integrity and character: Implications of principled and expedient ethical ideologies. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(10), 1078-1125. https://doi.org/10.1521/jscp.2008.27.10.1078
• Takış, T. (2004). Etik. Doğu Batı, 4, 7-8.
• Tekin, İ. (2022). Ahlak okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marife, 22(1), 43-66. https://doi.org/10.33420/marife.1104203
• Topçu, N. (2017). Türkiye’nin maarif davası (29. bs.). Dergâh Yayınları.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (2025). Türk Dil Kurumu sözlük. 30 Nisan 2025 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• University of British Columbia (2025). Faculty of Education Department of Educational Studies, 7 Temmuz 2025 tarihinde https://edst.educ.ubc.ca/ adresinden erişildi.
• University of Jyväskylä. (2025). Faculty of Education and Psychology Department of Teacher Education, 7 Temmuz 2025 tarihinde https://www.jyu.fi/en/edupsy/okl adresinden erişildi.
• Usta, A. (2011). Kuramdan uygulamaya kamu yönetiminde etik ve ahlak. KSUİİBF Dergisi, 2, 39-49.
• Ülgen, H., & Mürze, S. K. (2004). İşletmelerde stratejik yönetim. Stratejik Yayıncılık.
• Yaren, C. S. (2011). Ahlak ve etik. İstanbul: Rağbet Yayıncılık.
• YÖK. (2025). Yükseköğretim Kurulu Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Lisans Programı. 1 Mayıs 2025 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Beden_Egitimi_ve_Spor_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden erişildi.
• White, J. (2024). Augmenting morality through ethics education: The ACTWith model. AI & Society, 38, 411–423. https://doi.org/10.1007/s00146-024-01806-6
• Zdenek, B., & Schochor, D. (2007). Developing moral literacy in the classroom. Journal of Educational Administration, 45(4), 514–531. https://doi.org/10.1108/09578230710762481