The Role of the Big Five Personalities in Coping with Sporting Problems

Year 2025, Volume: 3 Issue: 2, 101 - 112, 17.10.2025

Halil İbrahim Genç

Abstract

This study aims to reveal the role of the Big Five personality traits in coping with sports-related problems. The population of the study, conducted using a correlational survey model, consists of students enrolled in the Faculty of Sports Sciences at Sakarya Applied Sciences University's Faculty of Sports Sciences, and the sample consisted of 418 students, 151 female and 267 male, selected from the aforementioned population using convenience sampling. Data were collected using a Personal Information Form, the Coping with Sports Problems Inventory, and the Big Five-50 personality test. Pearson correlation and multiple linear regression analysis were used in the statistical analysis of the data. The analyses revealed moderate positive correlations between self-control and openness to experience and coping with sports problems, while low but significant correlations were found with extraversion, agreeableness, and emotional stability. In particular, multiple linear regression analysis showed that self-control, emotional stability, and openness to experience were significant predictors of coping with sports-related problems. The fact that self-control, emotional stability, and openness to experience significantly predict coping with sports-related problems indicates that these three personality traits are key factors in this area. These results suggest that considering personality traits in sports can make important contributions, particularly in terms of developing psychological resilience and coping strategies.

Keywords

Sporting problem , coping , personality.

Sportif Sorunlarla Başa Çıkmada Beş Büyük Kişiliğin Rolü

Abstract

Bu araştırmada sportif sorunlarla başa çıkmada beş büyük kişiliğin rolünü ortaya koymak amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeliyle yürütülen araştırmanın evrenini Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrenciler, örneklemi ise söz konusu evren içerisinden kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen 151’i kadın, 267’si erkek toplam 418 öğrenci oluşturmuştur. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Sportif Sorunlarla Başa Çıkma Becerileri Envanteri ve Büyük Beş-50 kişilik testi ile toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinde Pearson korelasyon ve Çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öz denetim ve deneyime açıklık ile sportif sorunlarla başa çıkma arasında orta düzeyde pozitif yönlü ilişkiler belirlenmiş, dışa dönüklük, yumuşak başlılık ve duygusal denge ile ise düşük düzeyde ancak anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Özellikle çoklu doğrusal regresyon analizinde öz denetim, duygusal denge ve deneyime açıklık değişkenlerinin sportif sorunlarla başa çıkmada anlamlı yordayıcılar olduğu görülmüştür. Öz denetim, duygusal denge ve deneyime açıklık değişkenlerinin sportif sorunlarla başa çıkmayı anlamlı düzeyde yordaması, bu üç kişilik özelliğinin bu alanda öne çıkan temel etmenler olduğunu ortaya koymuştur. Bu sonuçlar, spor alanında kişilik özelliklerinin dikkate alınmasının, özellikle psikolojik dayanıklılığı ve başa çıkma stratejilerini geliştirmek adına önemli katkılar sağlayabileceğini göstermektedir.

Keywords

Sportif sorun , başa çıkma , kişilik.

References

• Akel, S., & Akı, E. (2020). Aktif voleybol oynayan çocuklarda kaygı ile baş etme becerileri eğitiminin aktivite performansına etkisi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 8(2), 107–112. https://doi.org/10.30720/Ered.527524.
• Bacanlı, H., İlhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261–279.
• Ballıkaya, E. (2020). Psikolojik beceri antrenmanının liseli sporcularda sportif sorunlarla başa çıkma becerileri ve performans stratejileri üzerine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi], Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin Üniversitesi.
• Bedir, D., Erhan, S. E., Güler, M. Ş., & Ağduman, F. (2015). Sporcuların psikolojik becerilerini değerlendirme ölçeğinin Türkçe geçerlilik güvenirlik çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 59–71.
• Bono, J. E., Boles, T. L., Judge, T. A., & Lauver, K. J. (2002). The role of personality in task and relationship conflict. Journal of Personality, 70(3), 311–344.
• Burger, J. M. (2021). Kişilik: Psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri (İ. D. Erguvan-Sarıoğlu, Çev. Ed., 7. baskı). Kaknüs Yayınları.
• Burton, D., & Raedeke, T. D. (2008). Sport psychology for coaches. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Chamorro-Premuzic, T. (2014). Kişilik ve bireysel farklılıklar (B. Bıçakçı, Çev.). Ticaret Üniversitesi Yayınları.
• Costa Jr, P. T., McCrae, R. R., Zonderman, A. B., Barbano, H. E., Lebowitz, B., & Larson, D. M. (1986). Cross-sectional studies of personality in a national sample: II. Stability in neuroticism, extraversion, and openness. Psychology and Aging, 1(2), 144.
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Four ways five factors are basic. Personality and Individual Differences, 13(6), 653–665.
• Digman, J. M. (1990). Personality structure: Emergence of the five-factor model. Annual Review of Psychology, 41(1), 417-440.
• Eraslan, M. (2015). Spor bölümlerinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerinin ve stresle başa çıkma stillerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), 65–82.
• Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48(1), 150.
• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. edition). McGraw-Hill.
• George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. (Sixteenth edition). Routledge, New York, NY 10017.
• Gunthert, K. C., Cohen, L. H., & Armeli, S. (1999). The role of neuroticism in daily stress and coping. Journal of Personality and Social Psychology, 77(5), 1087–1097.
• Holt, N. L., Berg, K., & Tamminen, K. A. (2007). Tales of the unexpected: Coping among female collegiate volleyball players. Research Quarterly for Exercise and Sport, 78(2), 117–132. https://doi.org/10.1080/02701367.2007.10599409.
• Isır, T. (2006). Örgütlerde personel seçim süreci: bir kamu kuruluşundaki yönetici personelin kişilik özelliklerinin tespit edilerek personel seçim sürecinin iyileştirilmesi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış doktora tezi], Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi.
• İşikan, S. (2021). Yöneticilerin stresle başa çıkma sürecinde dini başa çıkmanın rolü. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Sosyal Bilimler Ensitüsü, Düzce Üniversitesi.
• Judge, T. A., & Ilies, R. (2002). Relationship of personality to performance motivation: a meta-analytic review. Journal of Applied Psychology, 87(4), 797.
• Karabulut, M. (1989). Tüketici davranışları – Pazarlama yeniliklerinin kabulü ve yayılışı (Genişletilmiş 3. baskı). İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (1. Baskı). Nobel Kitabevi.
• Kardağ, A. (2019). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde yaşam becerileri ve sosyal bütünleşme ilişkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Sağlık Bilimleri Ensitüsü, Celal Bayar Üniversitesi.
• Klein, T. G. (2012). Proactive coping, psychological skills, self-talk, coping self-efficacy and performance in collegiate baseball and softball athletes [Master's thesis]. ProQuest Dissertations and Theses Global. Texas University.
• Konter, E. (2005). Profesyonel futbolcuların yaş gruplarına göre psikolojik becerilerinin araştırılması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 17–24.
• Küçük, V. (2009). Futbolda yetenek seçimi. Elma Yayınları. https://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/2009DK/FGM/yayinlar/aylikkitapcik/FutboldaYetenekSecimi(Mayis).pdf
• Laborde, S., Dosseville, F., & Allen, M. S. (2016). Emotional intelligence in sport and exercise: A systematic review. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 26(8), 462–874.
• Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer Publishing Company.
• McCrae, R. R., & John, O. P. (1992). An introduction to the five‐factor model and its applications. Journal of Personality, 60(2), 175–215.
• Merdan, E. (2013). Beş faktör kişilik kuramı ile iş değerleri ilişkisinin incelenmesi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 4(7), 140-159.
• Özcan, V. (2017). Ortaokul öğrencilerinin spora özgü psikolojik yetenek seviyelerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi], Eğitim Bilimleri Ensitüsü, Gazi Üniversitesi.
• Selye, H. (1950). Stress and the general adaptation syndrome. British Medical Journal, 1, 1383–1392.
• Sevi, E. S. (2009). Psikobiyolojik kişilik modeli ve beş faktör kişilik kuramı: Mizaç ve karakter envanteri (TCI) ile beş faktör kişilik envanterinin (5FKE) karşılaştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ege Üniversitesi.
• Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
• Tatar, A. (2017). Büyük beş-50 kişilik testinin Türkçeye çevirisi ve beş faktör kişilik envanteri kısa formu ile karşılaştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(1).
• Taymur, İ., & Türkçapar, M. H. (2012). Kişilik: Tanımı, sınıflaması ve değerlendirmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 154–177.
• Tazegül, Ü. (2012). Bireysel sporcuların stresle başa çıkma tarzlarının karşılaştırılması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 3(2), 13–22.
• Temel, E., Bahar, A., & Çuhadar, D. (2007). Öğrenci hemşirelerin stresle baş etme tarzları ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(5), 107–118.
• Toçoğlu, S., Bolat, C., Dönmez, A., & Genç, H. İ. (2025). Spora bağlılıkta öz denetimin rolü: Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarında bir araştırma. Trakya Journal of Education, 15(1), 334-351.
• Tok, E., & Sevinç, M. (2010). Düşünme becerileri eğitiminin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 67–82.
• Uslu Divanoğlu, S., & Uslu, T. (2019, April). Spor yapan gençlerin kişilik özellikleri ile stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Aksaray Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde bir uygulama. In FISCAOECONOMIA International Congress on Social Sciences: Political, Economic and Social Issues in Retrospect and Prospect (Proceedings Book, pp. 263–280). Ankara: FSCongress.