The Relationship Between Metacognitive Processes and Perceived Learning Levels of University Students Actively Engaged in Sports During Competition

Year 2025, Volume: 3 Issue: 2, 113 - 126, 17.10.2025

İsmail Karademir , Hatice Gezer , Engin Gezer

Abstract

The aim of this study is to examine the relationship between metacognitive processes exhibited by university students actively engaged in sports during competitions and their perceived levels of learning. Conducted within the framework of a correlational survey model, the study included 160 university students (79 males, 81 females), aged between 18 and 25, who were actively involved in individual or team sports. Data were collected through the “Metacognitive Processes During Performance Scale” and the “Perceived Learning Scale.” Since the data did not follow a normal distribution, non-parametric tests (Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H, and Spearman’s rho correlation) were employed in the analyses. The findings revealed a significant difference only in cognitive learning scores with respect to gender (U = 2540.0, p = .023), indicating that female students scored higher than males. No significant differences were identified for age or type of sport. Regarding parental attitudes, a statistically significant difference was found only in the Metacognitive Processes Scale (χ²(3) = 11.61, p = .009), with students reporting authoritarian parental attitudes demonstrating higher levels of metacognitive processes. Furthermore, significant positive correlations were observed between metacognitive processes and the cognitive, affective, and psychomotor domains of learning. A significant and positive relationship was also found between metacognitive processes and perceived learning levels (p < .01). In conclusion, the study demonstrated that female students reported higher cognitive learning levels than males, parental attitudes had a particularly influential role on metacognitive processes, and metacognitive processes were positively associated with all dimensions of learning. These results emphasize that fostering metacognitive skills plays a critical role in enhancing learning performance within sports contexts.

Keywords

Metacognitive processes , Perceived learning , University students , Sports psychology

Aktif Olarak Spor Yapan Üniversite Öğrencilerinin Müsabaka Esnasındaki Üst Bilişsel Süreçleri ile Algılanan Öğrenme Düzeyleri Arasındaki İlişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, aktif olarak spor yapan üniversite öğrencilerinin müsabaka esnasında sergiledikleri üst bilişsel süreçler ile algılanan öğrenme düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. İlişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülen çalışmaya, 18–25 yaş aralığında olan ve bireysel ya da takım sporlarıyla aktif şekilde ilgilenen 160 üniversite öğrencisi (79 erkek, 81 kadın) katılmıştır. Veriler, “Performans Esnasındaki Üst Bilişsel Süreçler Ölçeği” ve “Algılanan Öğrenme Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin normal dağılım göstermemesi nedeniyle analizlerde non-parametrik testler (Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H ve Spearman’s rho korelasyon) kullanılmıştır. Bulgular, cinsiyet değişkenine göre yalnızca bilişsel öğrenme düzeyinde anlamlı farklılık olduğunu (U = 2540.0, p = .023) kadın öğrencilerin bu alandaki puanlarının erkeklere kıyasla daha yüksek olduğunu göstermiştir. Yaş ve spor branşı değişkenlerinde anlamlı fark tespit edilmemiştir. Ebeveyn tutumu değişkenine göre yalnızca Üst Bilişsel Süreçler ölçeğinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmiştir (χ²(3) = 11.61, p = .009). Otoriter ebeveyn tutumuna sahip katılımcıların üst bilişsel süreç düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca üst bilişsel süreçlerle öğrenmenin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanları arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Üst bilişsel süreçler ile algılanan öğrenme düzeyleri arasında ise anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler olduğu tespit edilmiştir (p < .01). Sonuç olarak, çalışmada elde edilen bulgular; kadın öğrencilerin bilişsel öğrenme düzeylerinin erkeklere kıyasla daha yüksek olduğunu, ebeveyn tutumunun özellikle üst bilişsel süreçler üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olduğunu ve üst bilişsel süreçlerle öğrenmenin tüm boyutları arasında pozitif ilişkiler bulunduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar, spor ortamlarında üst bilişsel becerilerin geliştirilmesinin öğrenme performansını artırmada kritik bir rol oynadığını ortaya koymaktadır.

Keywords

Üst bilişsel süreçler , Algılanan öğrenme , Üniversite öğrencileri , Spor psikolojisi

Ethical Statement

Bu çalışma için Kafkas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Girişimsel Olmayan Etik Kurulu’nun E-81829502.903/36 sayılı, 13.04.2025 tarihli kararı ile etik kurul belgesi alınmıştır.

Supporting Institution

Herhangi bir destek alınmamıştır.

References

• Akgül, A., Gürel Göksel, A., & Yaraş, A. (2023). Üniversite öğrencilerinin e-öğrenme tutum düzeylerinin incelenmesi: spor bilimleri fakültesi örneği. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(4), 1262-1276.
• Akın, A. (2006). Üst biliş: Bilişsel süreçler üzerindeki etkileri ve eğitimle ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 31(139), 13-25.
• Albayrak, E., Güngören, Ö. C., & Horzum, M. B. (2014). Algılanan öğrenme ölçeğinin Türkçeye uyarlaması. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 33(1), 1-14.f
• Alkan, İ., & Bayri, N. (2020). Ortaokul öğrencilerinin yapılandırmacı öğrenme ortamı algıları ile üstbiliş farkındalık düzeyleri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 801-812. https://doi.org/10.17679/inuefd.637693
• Amorose, A. J., & Anderson-Butcher, D. (2007). Autonomy-supportive coaching and self-determined motivation in youth sport. Psychology of Sport and Exercise, 8(5), 654–670. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2006.11.003
• Arıcı, F. (2011). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılar ve psikolojik iyi oluş. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Hacettepe Üniversitesi.
• Asan, S., & Çingöz, Y. E. (2021). Takım ve bireysel spor yapan bireylerin bilişsel davranışçı fiziksel aktivite düzeylerinin karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(2), 167-174. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunibesyo/issue/63280/946127
• Baker, J., Wattie, N., & Schorer, J. (2020). Compromising skill: How overthinking can limit athletic performance. International Journal of Sport Psychology, 51(2), 95–112. https://doi.org/10.7352/IJSP.2020.51.2
• Beilock, S. L., & Carr, T. H. (2001). On the fragility of skilled performance: What governs choking under pressure? Journal of Experimental Psychology: General, 130(4), 701–725. https://doi.org/10.1037/0096-3445.130.4.701
• Biggs, J. (1987). Student Approaches to Learning and Studying. Australian Council for Educational Research.
• Buldur, S., & Baygül, E. (2023). Fen bilimleri dersindeki sınıf içi değerlendirme ortamı algıları ile üst bilişe yönelik sınıf ortamı algıları arasındaki ilişki. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 11(3), 752-773.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (29. Baskı). Pegem Akademi.
• Cüceloğlu, D. (2000). İnsan ve Davranış. Remzi Kitabevi.
• Çalgıcı, G., & Ogan-Bekiroğlu, F. (2021). Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalıkları ile öğrenme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 182-194.
• Duman, S. (2008). Problem Çözme Yöntemleri ve Uygulamaları. Eğitim Yayınları.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive–developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906–911. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0003-066X.34.10.906
• Follmer, D. J., & Sperling, R. A. (2016). The mediating role of metacognition in the relationship between executive function and self-regulated learning. British Journal of Educational Psychology, 86(4), 559–575. https://bpspsychub.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/bjep.12123
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 Update (10th ed.). Pearson.
• Gürsal, B., & Gezer, E. (2024). Performans esnasındaki üst bilişsel süreçler: Ölçek uyarlama çalışması. Mediterranean Journal of Sport Science, 7(4), 754-767. https://doi.org/10.38021asbid.1571801
• Johnson, J. (2006). Decision-making processes in sports. Journal of Sports Psychology, 8(2), 120-135.
• Karabacak, A., Yıldırım, N., Adıgüzel, E., & Kurt, E. (2015). Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtma ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin aile ile ilgili değişkenler açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 516-533. https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/17275/180481
• Karadeniz, Ş. (2004). Cinsiyet ve öğrenme stilinin gezinme stratejisi ve başarıya etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 48-55.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi (20. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, A., Bozaslan, H., & Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 208-225. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47947/606639
• Kelemen, B., Tóth, R., Benczenleitner, O., & Tóth, L. (2024). Mental preparation in runners: gender differences, competition levels, and psychological training effects on performance. Frontiers in Sports and Active Living, 6, 1456504. https://doi.org/10.3389/fspor.2024.1456504
• Oğuz, A., & Kutlu-Kalender, N. (2018). Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalıkları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim Dergisi, 43(195), 211-226. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/496900
• Özkatar Kaya, E. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin bireysel ve takım sporu yapmasındaki kişilik özelliklerinin iletişim beceri düzeylerine etkisi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 857-866. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asbid/issue/73962/1206472
• Rovai, A. P., Wighting, M. J., Baker, J. D., & Grooms, L. D. (2009). Development of an instrument to measure perceived cognitive, affective, and psychomotor learning in traditional and virtual classroom higher education settings. The Internet and higher education, 12(1), 7-13. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2008.10.002
• Schraw, G., & Dennison, R. S. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19(4), 460-475. https://doi.org/10.1006/ceps.1994.1033
• Soenens, B., & Vansteenkiste, M. (2010). A theoretical upgrade of the concept of parental psychological control. Developmental Review, 30(1), 74–99. https://doi.org/10.1016/j.dr.2009.11.001
• Sperling, R. A., Howard, B. C., Miller, L. A., & Murphy, C. (2002). Measures of children's knowledge and regulation of cognition. Contemporary Educational Psychology, 27(1), 51–79. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0361476X01920103
• Sürek, S. (2021). Takım Sporu Yapan ve Bireysel Spor Yapan Öğrencilerin Algısal Motor Becerileri ile Dikkat Özelliklerinin İncelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Marmara Üniversitesi.
• Veenman, M. V. J., & Beishuizen, J. J. (2004). Intellectual and metacognitive skills of novices while studying texts under conditions of text difficulty and time constraint. Learning and Instruction, 14(6), 621–640. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2004.09.004
• Vestberg, T., Gustafson, R., Maurex, L., Ingvar, M., & Petrovic, P. (2017). Executive functions predict the success of top-soccer players. PLoS ONE, 12(2), e0170845. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0170845
• Wang, M. T., & Kenny, S. (2014). Parental control and autonomy support in adolescent development. Child Development Perspectives, 8(3), 145–150. https://doi.org/10.1111/cdep.12073
• Yıldırım, A., & Doğanay, A. (2016). Öğrenme stratejileri ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Eğitim ve Bilim, 41(186), 25-39.
• Yıldız, M. (2010). Sporcuların üst bilişsel farkındalıklarının performans üzerindeki etkileri. Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 45-58.
• Yılmaz, A., & Ağgön, E. (2023). Aktif spor yapan üniversite öğrencilerinin beden memnuniyeti, mental iyi oluş ve özgüven düzeylerinin incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 14(1), 31-42.
• Yılmaz, T., & Mayda, M. H. (2024). Aktif spor yapan üniversite öğrencilerinin ruminasyon düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 9(2), 194-205.
• Yu, Z., & Deng, X. (2022). A meta-analysis of gender differences in e-learners' self-efficacy, satisfaction, motivation, attitude, and performance across the world. Frontiers in Psychology, 13, 897327. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.897327