Özgürlüğe Sürmek: Motosiklet Kullanıcılarının Motosiklet Kullanmaya Yönelik Metaforik Algıları

Year 2025, Volume: 3 Issue: 2, 144 - 163, 17.10.2025

Ceren Bolat , Merve Özyıldırım

Abstract

Motosikletin profesyonel, ticari, ulaşım ve rekreatif amaçlı kullanımları bulunmaktadır. Motosiklet, tehlikeli olmasına karşın sürücülere keyif veren ve tatmin duygusu sağlayan bir araç olduğundan rekreatif amaçlarla da kullanılmaktadır. Bireysel ve grup sürüşlerinden haz almak, sürüş deneyimi yaşayarak farklı yerleri görmek, gündelik yaşamın stresinden ve monotonluğundan motosiklet sürerek uzaklaşmak ve başka motosikletçilerle bir araya gelerek sosyalleşmek söz konusudur. Buradan yola çıkarak çalışmada, rekreatif bir faaliyet olarak motosiklet kullanan bireylerin motosiklet kullanımına ilişkin algılarının nitel araştırma yöntemiyle ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma grubunu Türkiye’nin farklı illerinde yaşayan 200 motosiklet kullanıcısı oluşturmaktadır. Veriler bir olguya yönelik duygu ve düşünceleri kısa yoldan ifade etmek için kullanılan metaforlar aracılığıyla çevrimiçi ortamda anket kullanılarak toplanmıştır. İçerik analizi yöntemiyle benzer anlamlar bir araya getirilerek kategorize edilerek yorumlanmıştır. Katılımcılardan demografik bilgileri ve “motosiklet kullanmak …….… gibidir çünkü …..…’’ cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Katılımcıların verdiği cevaplar incelenerek herhangi bir benzetme içermeyen veya birden fazla benzetme içeren 29 yanıt araştırmadan çıkarılmış ve toplamda 171 yanıt ile analiz yapılmıştır. Uzman görüşü alındığında uyum %89,88 olarak hesaplanmıştır. Araştırma kapsamında 7 kategori ortaya çıkmıştır. Motosiklet kullanmanın; pozitif duygular oluşturan, özgürlük sağlayan, dikkatli olmayı gerektiren, bağımlılık yapan, olumsuzluklardan uzaklaştıran, anda kalmayı sağlayan ve risk almayı gerektiren aktiviteler olduğu ortaya koyulmuştur. En çok kullanılan metaforların özgürlük (28), uçmak (22) ve aşk (11) olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak; motosiklet kullanıcılarının yaptıkları benzetmelere bakıldığında genel olarak olumlu algılar olduğu, motosiklet kullanmanın iyilik halini arttıran önemli bir etkinlik olduğu ortaya çıkmıştır.

Keywords

Motosiklet kullanıcıları , rekreasyon , metafor , özgürlük

Ethical Statement

Bu çalışma, Helsinki Bildirgesinde yer alan ilkeler doğrultusunda yürütülmüş ve Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Rektörlüğü Etik Kurulu’nun E-26428519-050.99-129800 sayılı, 13.06.2024 tarihli kararı ile onaylanmıştır.

Thanks

Bu araştırmaya vakit ayırıp katılan tüm katılımcılara ve uzman görüşü olarak katkıda bulunan Sayın Müge SARPER, Gökhan ÇAKMAK ve İhsan SARI’ ya teşekkür ederiz.

Riding to Freedom: Motorcycle Users' Metaphorical Perceptions of Motorcycle Riding

Abstract

Motorcycles are used for professional, commercial, transportation and recreational purposes. Despite being dangerous, motorcycles are also used for recreational purposes as they are a vehicle that gives riders pleasure and a sense of satisfaction. This includes enjoying individual and group rides, seeing different places through the riding experience, escaping the stress and monotony of daily life by riding a motorcycle, and socialising by meeting other motorcyclists. Based on this, the study aims to reveal the perceptions of individuals who use motorcycles as a recreational activity regarding motorcycle use through qualitative research methods. The research group consists of 200 motorcyclists living in different provinces of Turkey. Data was collected online using a questionnaire, employing metaphors used to express feelings and thoughts about a phenomenon in a concise manner. Similar meanings were grouped together and categorised for interpretation using content analysis. Participants were asked to provide demographic information and complete the sentence, ‘Riding a motorcycle is like …….… because ……….’. The responses provided by the participants were examined, and 29 responses that did not contain any analogy or contained more than one analogy were excluded from the study, and a total of 171 responses were analysed. When expert opinion was sought, compliance was calculated at 89.88%. Seven categories emerged within the scope of the research. It was found that riding a motorcycle is an activity that creates positive feelings, provides freedom, requires caution, is addictive, distances one from negativity, allows one to stay in the moment, and requires taking risks. The most frequently used metaphors were freedom (28), flying (22), and love (11). In conclusion, examining the metaphors used by motorcyclists revealed generally positive perceptions, indicating that motorcycling is an important activity that enhances well-being.

Keywords

Motocycle users , recreation , metaphor , freedom

References

• Abdulvahitoğlu, A., & Abdulvahitoğlu, A. (2024, Aralık 6-8). Trafik kazalarını önleme stratejileri: Yol hipnozuna neden olan faktörlerin çok kriterli karar verme yaklaşımı ile analizi. UMTEB – XVI International Scientific Research Congress, Adana, Türkiye. https://www.umteb.org/books
• Abutalıbov, N. ve Türkay, O. (2021). Motosikletle seyahat edenlerin bakımı için kritik motivasyon unsurlarının önemi belirgindir. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46), 1169-1184. https://doi.org/10.31795/baunsobed.866820
• Akçakese, A., Demirel, M., Yolcu, A. F., Gümüş, H., Ayhan, C., Sarol, H., ... & Stoica, L. (2024). Nature relatedness, flow experience, and environmental behaviors in nature-based leisure activities. Frontiers in Psychology, 15, 1397148. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1397148
• Aksu, H. S. (2024). Açık alan rekreasyonunun psikolojik, sosyal ve fiziksel iyi oluş üzerindeki çok boyutlu etkileri. Journal of Management, Tourism and Foresight, 1(1), 63-89.
• Alavcı, T., Gümüş, G., Tekin, M. E., Tekeş, B., & Üzümcüoğlu, Y. (2021). Kişilik özellikleri ve risk algısının motosiklet kullanım tarzı ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 299-320. https://doi.org/10.16953/deusosbil.536737
• Alim, M. N., & Abdul Razak, Z. A. (2024, August 28-29). Incorporating outdoor recreational activities into fitness routine among university’s students. In Proceedings of the 1st International Summit Conference on Exercise Science, Sports Management, Outdoor Recreation, and Physical Education, Malaysia (pp. 125-131). https://ir.uitm.edu.my/id/eprint/106573/1/106573.pdf
• Ardahan, F., & Güleç, S. (2020a). Bireyleri motosiklet kullanmaya motive eden faktörlerin çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 237-253. https://doi.org/10.17755/esosder.522372
• Ardahan, F., & Güleç, S. (2020b). Developing and doing validity and reliability of the motivational factors scale of recreational motorcycle usage. Journal of Social Sciences & Humanities, 4(3), 129-144. https://doi.org/10.46291/ISPECIJSSHvol4iss3pp129-144
• Ardahan, F., & Güleç, S. (2020c). Eğlence amaçlı motosiklet kullanıcılarının profili: Türkiye örneği. ISPEC Uluslararası Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(3), 212–240. https://doi.org/10.46291/ISPECIJSSHvol4iss3pp212-240
• Ayhan, C. (2017). Aktif sporcuların rekreatif etkinliklere katılımlarına engel oluşturabilecek faktörlerin yaşam tatmini ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Eğitim Bilimleri Ensitüsü. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi.
• Bratman, G. N., Daily, G. C., Levy, B. J., & Gross, J. J. (2015). The benefits of nature experience: Improved affect and cognition. Landscape and Urban Planning, 138, 41-50. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2015.02.005
• Broughton, P. (2008). Flow, task capability and powered two-wheeler (PTW) rider training. Proof Copy, 111415.
• Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
• Csı̇kszentmı̇halyı̇, M. (2017). Akış (1. Baskı). Buzdağı yayınları.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 269-283.
• Çetinkaya, S., & Eskici, M. (2018). Öğretmenlerin öğretmeye yönelik metaforik algıları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 24, 253-271. http://dx.doi.org/10.29329/mjer.2018.147.14
• Ertaş, M. (2020). Rekreatif amaçlı seyahat eden motosiklet kullanıcılarının sosyal kimlikleri üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 621-640. https://www.tutad.org/index.php/tutad/issue/view/13
• Ertaş, M., & Aktaş, G. (2017, Kasım 9-12). Sosyal kimlik kuramı: Motosiklet kullanıcılarının i̇ncelenmesi. 4. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi, Aydın, Türkiye.
• Ertaş, M., & Aktaş, G. (2019). Rekreatif gruplara üyelik: Motosiklet grupları üzerine bir inceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(1), 19-30. https://doi.org/10.17123/atad.580615
• Ertaş, M., & Aktaş, G. (2022). Motives and constraints of motorcycle leisure through the lens of serious leisure: scale development. Tourism Recreation Research, 1-14. http://dx.doi.org/10.1080/02508281.2022.2155389
• Ertaş, M., & Can, B. K. (2021). Motosiklet kullanımında risk alma davranışları ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 1311-1327. https://doi.org/10.16953/deusosbil.703241
• Eryılmaz, G., & Unur, K. (2019). Açık alan rekreasyon etkinliklerine katılan bireylerin pozitif ve negatif duygu durumlarının karşılaştırılması. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research. 3(4). 562-578. https://doi.org/10.32958/gastoria.577011
• Flick, U. (2014). Qualitative data analysis. An introduction to qualitative research. London: Sage Publications Ltd, 365-376. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.11809.22887
• Frash R.E., Blose, J.E., Smith, W.W., & Scherhag, K. (2018). A multidisciplinary marketing profile of motorcycle tourists: Explorers escaping routine to find flow on scenic routes. Tourism Recreation Research, 43(4), 432-444.
• Geçit, Y., & Gençer, G. (2013). Sınıf öğretmenliği 1. Sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi Örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
• Gülbahar, D. O. (2024). Elektrikli bisiklet ve motosiklet kazalarında erişkin tipi dikkat eksikliği ve hiperaktivite/dürtüsellik bozukluğu (DEHB) ilişkisi. [Yayımlanmamış uzmanlık tezi], Pamukkale Üniversitesi.
• Güvenol, B., Sarıbaş, Ö., & Taş, İ. (2024). Açık alan rekreasyon mekânlarında sosyal yakınlık ve iyi oluş. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 35(2), 85-102. https://doi.org/10.17123/atad.1555011
• Jackson, S. A., Eklund, R. C., Gordon, A., Norsworthy, C., Mackenzie, S. H., Hodge, K., & Stephen, S. A. (2023). Flow and outdoor adventure recreation: Using flow measures to re-examine motives for participation. Psychology of sport and exercise, 67, 102427. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2023.102427
• Karaküçük, S. (2008). Rekreasyon boş zamanları değerlendirme (6. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kern, L., Geneau, A., Laforest S., Dumas, A., Tremblay, B., Goulet, C., Lepage, S., & Barnett, T.A., (2014). Risk perception and risk-taking among skateboarders. Safety Science, 62, 370-375. http://dx.doi.org/10.1016/j.ssci.2013.08.009
• Kim, S. S., Scott, D., & Crompton, J. L. (1997). An exploration of the relationships among social psychological involvement, behavioral involvement, commitment, and future intentions in the context of birdwatching. Journal of Leisure Research, 29(3), 320-341. http://dx.doi.org/10.1080/00222216.1997.11949799
• Koba, Y., & Alkan, C. (2023). Açık alan rekreasyon aktivitesi olarak dağcılık faaliyeti ve yaşam doyumu ilişkisi. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 6(1), 205-219. https://doi.org/10.53353/atrss.1179992
• Kodaş D, Kodaş B., & Arıca R. (2015, Kasım 5-7). Yiyecek-içecek çalışanlarının serbest zaman tatmin düzeyleri ile serbest zamanda algılanan özgürlüklerinin incelenmesi. 3.Rekreasyon Araştırmaları Kongresi, Eskişehir.
• Korpela, K., Borodulin, K., Neuvonen, M., Paronen, O., & Tyrväinen, L. (2014). Analyzing the mediators between nature-based outdoor recreation and emotional well-being. Journal of Environmental Psychology, 37, 1-7. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.jenvp.2013.11.003
• Kovacsik, R., Soós, I., de la Vega, R., Ruíz-Barquín, R., & Szabo, A. (2020). Passion and exercise addiction: Healthier profiles in team than in individual sports. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 18(2), 176-186. http://dx.doi.org/10.1080/1612197x.2018.1486873
• Lakmali, U., Weerakoon, R., Wahigaldeniya, D., Vitharana, S., & Abeysignhe, C. (2021). Examine challengers and barriers behind decision making of University students’ recreation participation: The case from Sri Lanka.
• Lauckner, H., Gallant, K., Akbari, M., Tomas, G., Pride, T., & Hutchinson, S. (2022). Picturing recreation: Newcomers’ perspectives on experiences of recreation. Journal of International Migration and Integration, 23(1), 1-23. https://doi.org/10.1007/s12134-021-00921-2
• Mancin, P., Ionel, M. S., Cerea, S., Riva, E. F., Rapisarda, M., & Ghisi, M. (2025). Riding with the flow: study on intrinsic motivation, dispositional flow, and sensation seeking among Italian motorcycle racers. Frontiers in Sports and Active Living, 7, 1501123.
• McMahan, E. A., & Estes, D. (2015). The effect of contact with natural environments on positive and negative affect: A meta-analysis. The Journal of Positive Psychology, 10(6), 507-519. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/17439760.2014.994224
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Saçlı, Ç., & Kahraman, C. Ö. (2019). Açık alan rekreasyonu olarak yamaç paraşütü etkinliğine katılanların motivasyonları ve etkinlik memnuniyetlerinin belirlenmesi: Arsuzfest örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1249-1269. https://doi.org/10.16953/deusosbil.498463
• Saka, T., Gümüşgül, C., & Gümüşgül, O. (2023). Ev hanımlarının sportif rekreasyon katılımlarının yaşam doyumu ve mutluluk üzerine etkisinin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 7(2), 131-139. https://doi.org/10.55238/seder.1291111
• Şen, M. B. (2022). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş ve mutluluk düzeylerinin rekreatif aktivitelere katılma durumlarına göre incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi.
• Tikhonov, P., Levchuk, A., Trufanov, A., Efimtsev, A., & Zubkov, M. (2024). Addiction-like alterations of brain activity in recreational video gamers detected via the cue-reactivity fMRI experiment. Computers in Human Behavior, 152, 108052. https://doi.org/10.1016/j.chb.2023.108052
• Türkay, O., Dilmaç, E., & Taşarer, E. (2024). Turizmin “Özgürlük” ve “Yolda Olmak” hâli: Türkiye’deki karavan turistlerini anlamaya yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 385-408. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1288640
• Uttra S., Jomnonkwao S., Watthanaklang D., & Ratanavaraha V. (2020). Development of self-assessment ındicators for motorcycle riders in Thailand: Application of the motorcycle rider behavior questionnaire (MRBQ). Sustainability, 12(7), 2785. https://doi.org/10.3390/su12072785
• Will, S., Metz, B., Hammer, T., Mörbe, M., Henzler, M., Harnischmacher, F., & Matschl, G. (2020). Methodological considerations regarding motorcycle naturalistic riding investigations based on the use of g-g diagrams for rider profile detection. Safety Science, 129, 104840. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.104840
• Yetim, A. A., & Kalfa, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin sporla ilgili metaforik algıları ve spor etkinliği dersi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 41-54. https://doi.org/10.33689/spormetre.467650
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, Ö. C., Kalkavan, A., & Kavalcı, İ. (2024). Sporcuların rekreasyon deneyim tercihleri ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, 6(2), 116-130. https://doi.org/10.52272/srad.1593774
• Yousif, M.T., Sadullah, A.F.M., & Kassim, K.A.A. (2020). A review of behavioural issues contribution to motorcycle safety. IATSS Research, 44(2), 142-154. https://doi.org/10.1016/j.iatssr.2019.12.001
• Yumuk, E. D. (2019). Heyecan arayışı ile yaşam doyumu ve serbest zamanda algılanan özgürlük düzeyi ilişkisi: İzmir korku evleri örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa Celal Bayar Üniversitesi.