A PRELIMINARY EVALUATION OF ROMAN PERIOD COOKING POTS FOUND AT THE THEATER OF PRUSIAS AD HYPIUM

Year 2024, Issue: 6, 353 - 384, 30.12.2024

Emre Okan , Safiye Aydın

https://doi.org/10.55061/srmka.1587316

Abstract

Prusias ad Hypium, which is located within the borders of Konuralp neighborhood in Düzce province today, is one of the cities of the Bithynia region in Antiquity. The most important architectural structure of the city, which started to prosper since the Roman Imperial Period, is the theater, which is the subject of this study. The cooking pots, which stand out among the common ware identified during the excavations carried out between 2017-2020, constitute the subject of this study. The original fills of the theater structure, which has been subjected to modern construction, have been largely destroyed. For this reason, the 42 pieces of cooking pots included in the study are dated in the light of parallel examples known from the region and nearby geography. The cooking pots analyzed typologically and chronologically are predominantly dated to the Roman Period. By introducing and evaluating the ceramics recovered from Prusias ad Hypium, one of the few excavations carried out in the Western Black Sea region; it is aimed to share the first scientific data on the subject and contribute to the archaeology of the Black Sea region.

Keywords

Bithynia, Prusias ad Hypium, Roman period, Pottery, Cooking pots

PRUSIAS AD HYPIUM TİYATROSUNDA BULUNAN ROMA DÖNEMİ PİŞİRME KAPLARI ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME

Abstract

Günümüzde Düzce ili, Konuralp mahallesi sınırları içinde yer alan Prusias ad Hypium, Antik Çağda Bithynia bölgesi kentlerinden biridir. Roma İmparatorluk Döneminden itibaren zenginleşmeye başlayan kentin en önemli mimari yapısı olan tiyatroda 2017-2020 yılları arasında gerçekleştirilen kazı çalışmalarında tespit edilen günlük kullanım kapları içinde ön plana çıkan pişirme kapları bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Modern yapılaşmaya maruz kalan tiyatro yapısının orijinal dolguları büyük ölçüde tahrip olmuştur. Çalışma kapsamına alınan 42 parça pişirme kabı da bu nedenle bölge ve yakın coğrafyadan bilinen paralel örnekler ışığında tarihlendirilmektedir. Tipolojik ve kronolojik bakımdan incelenen pişirme kapları ağırlıklı olarak Roma Dönemine tarihlenmektedir. Batı Karadeniz bölgesinde az sayıda yürütülen kazı çalışmalarından biri olan Prusias ad Hypium kentinden ele geçen söz konusu seramiklerin tanıtılması ve değerlendirilmesiyle; konuyla ilgili ilk bilimsel verilerin paylaşılması ve Karadeniz bölgesi arkeolojisine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Keywords

: Bithynia, Prusias ad Hypium, Roma Dönemi, Seramik, Pişirme kapları

References

• Adak, M. & Stauner, K. (2006). Zur stellung von armeeangehörıgen in ihren heımatstädten: der fall M. Aur. Antoninus aus Prusias Ad Hypium. Gephyra, 3, 133-168.
• Adak, M. (2007). Zwei neue archontenlisten aus Prusias ad Hypium. Chiron, 37, 2007, 1-10. Ameling, W. (1985). Die Inschriften von Prusias ad Hypium. Bonn.
• Amyx, D. (1958). Attic Stelai, Vases and Other Containers. Hesperia, 27, 169-310.
• Anderson Stojanović, V. R. (1992). Stobi: The Hellenistic and Roman pottery. New Jersey.
• Aydın, S. & Okan, E. (2021). Prusias Ad Hypium Tiyatrosu Kazılarında Bulunmuş Kırmızı Astarlı (Pontica) Roma Seramikleri. Colloquium Anatolicum, 20, 1-26.
• Ayengin, N. (2014). “Düzce İli Kazı ve Yüzey Araştırma Sonuçları”, Ali Ertuğrul (Ed.), Düzce’de Tarih ve Kültür, Düzce Araştırmaları 1, İstanbul: Düzce Belediyesi Kültür Yayınları, 384-391.
• Băjenaru, C. (2014). Early Roman Pottery Groups from the Central Sector of the Late Roman City at Histria. Materiale Şı Cercetări Arheologice X, Editura Academiei Romaâne Bucureşti, 105–131.
• Bats, M. (1988). Vaisselle et alimentation à Olbia de Provence (v. 350-v. 50 av. J.-C.). Modèles culturels et catégories céramiques, Paris.
• Bekker-Nielsen, T. (2008). Urban Life and Local Politics in Roman Bithynia. Black Sea Studies 7, Aarhus.
• Belke, K. (1996). Paphlagonien und Honōrias. Tabula Imperii Byzantini 9, Vien.
• Bilir, A. & Okan, E. (2018). Sikkeler Işığında Prusias ad Hypium’dan Pontos Euxeinos’a Nehir Taşımacılığı ve Ticari Faaliyetler. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11/2, 903-920.
• Çokay-Kepçe, S. (2008). Düzce’den Hellenistik ve Roma Dönemine ait Bezemeli Buluntu Topluluğu. TÜBA-AR, XI, 135-153. Doğancı, K. (2013). Antik Kaynaklara Göre Bithynia’daki Civitas’lar. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 167-186.
• Doğancı, K. (2017). Roma İmparatorluğu’nun Bithynia Pontus Eyaletinde Uyguladığı Askeri Politikalar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 56, 68-85.
• Dörner, F. K. (1952). Bericht über eine reise in Bithynien: ausgeführt im jahre 1948 im auftrage der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. Wien.
• Ergürer, H. E. (2012). Parion Roma Dönemi Seramiği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Ergürer, H. E. (2018). Parion Tiyatrosunda Bulunan Roma Dönemi Pişirme Kapları. Arkeoloji ve Sanat, 157, 131-146.
• Erol, A. F. & Aydın, S. (2021). Fatsa Cıngırt Kayası Günlük Kullanım Kapları Işığında Antik Çağda Karadeniz Mutfak Kültürü. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Erol-Özdizbay, A. (2011). Roma İmparatorluk Döneminde Pontus- Bithynia Eyaleti’nde Agon’lar ve Agonistik Sikkeler. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ekin, E. (2014). Nikomedia ve Çevresinden Roma Dönemi Pişirme Kapları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Fernoux, H. L. (2004). Notables et élites des cites de Bithynie aux époques hellénistique et romaine (IIIe siecle av. J.-C. – III e siec leap. J.-C.). Essaid’historie sociale, Lyon.
• Fırat, M. (2012). Phokaia Roma Dönemi Mutfak Kapları: Güveç Formu. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 153-166.
• Fırat, M. (2014). Phokaia’da Seramik Çöplüğü ve Atölye Alanlarında Bulunan Roma Dönemi Seramikleri: Tava Formu. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 21-36.
• Fırıncı, S. (2010). Rhodiapolis Seramikleri Roma Dönemi Pişirme Kapları 2006-2009 Buluntuları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Hayes, J. W. (1992). Excavations at Saraçhane in Istanbul. vol. 2, The Pottery. Oxford: Princeton University Press.
• Hayes, J.W. (1997). Handbook of Mediterranean Roman Pottery. London: British Museum Press.
• Hierocles. Hieroclis Synecdemos et notitiae graecae episcopatuum Accedunt Nili Doxapatrii notitia patriarchatuum et locorum nomina immutata. Gustavi Parthey (Ed.), Berolini: Nicolai.
• Grant, M. (2000). Roma’dan Bizans’a. (Çev. Z. İlkgelen), İstanbul: Homer Kitabevi.
• Gregory, T. E. (2008). Bizans Tarihi. (Çev. E. Ermert), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kan Şahin, G. (2019). Hadrianopolis Seramik Buluntuları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Karakuş, O. S. (2020). “Severus Hanedanı Dönemindeki Parth Seferleri Sırasında Prusias ad Hypium Kenti”, A. Ertuğrul, F. Yaşa (Edt.), Konur Alp Gazi ve Düzce Tarihi Sempozyumu, 23-24 Kasım 2018 (Bildiriler). Ankara, 15-37.
• Lenger, D. S. (1996). Prusias ad Hypium Sikkeleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lüdorf, G. (2006). Römische und frühbyzantinische Gebrauchskeramik im westlichen Kleinasien: Typologie und Chronologie. Internationale Archäologie, 96, Rahden/Westf.
• Marek, C. (2003). Pontus et Bithynia. Die römischen Provinzen im Norden Kleinasiens. Mainz: Philipp von Zabern.
• Marek, C. (2009). “Hellenisation and Romanisation in Pontos-Bithynia: An Overview”, J. M. Højte (Ed.), Mithridates VI and the Pontic Kingdom, Black Sea Studies 9, Aarhus, 35-46.
• Meriç, R. (2002). Späthellenistisch-römische Keramik und Kleinfunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos. Forschungen in Ephesos IX/3, Wien.
• Mitchell, S. (1993). Anatolia: Land, Men and Gods in Asia Minor. Volume I: The Celts and The Impact of Roman Rule. Oxford.
• Okan, E. & Kartal Önemli, Z. (2017). Akçakoca’da Bir Roma Dönemi Yapısı. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40, 89-113.
• Okan, E., Fırat, M., Baydan, C. (2018). Foça Çanak Koyu Sualtı Araştırmaları: İlk Bulgular, SDÜ FEF Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 166-185.
• Okan, E. & Bulut, H. (2019). “Prusias ad Hypium Antik Tiyatrosunda Bir Geç Antik Çağ Kemik Atölyesi”, P. Çaylı - I. Demirtaş - B. Eser (Edt.), Arkeolojiyle Geçen Yarım Asır: Sevil Gülçur Armağanı, Ankara, 165-188.
• Okan, E. & Bilir, A. (2020). A Group of Heraclea Pontica Amphorae from The Late Antique Bone Workshop in Prusias ad Hypium Theatre. PEUCE, Serie Nouă XVIII, 333-355.
• Okan, E., Bilir, A., Çalışkan, D. (2022). Prusias ad Hypium Antik Tiyatrosu: Yeni Kazılar, İlk Veriler. Höyük, 9, 33-66.
• Özdemir, B. Ş. (2009). Patara Roma Dönemi Günlük Kullanım Seramikleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Özyiğit, Ö. (1993). “1991 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, XIV. Kazı Sonuçları Toplantısı, cilt II, Ankara, 1-22.
• Pitt, E. M. (2016). Cities on the Periphery: Urbanization in Bithynia, Pontus and Paphlagonia under the Roman Empire. (Unpublished doctora thessis), California University, Berkeley.
• Rogers, G. M. (1988). The Crisis of the Third Century A.D. Belleten, 52/205, 1509-1526.
• Rotroff, S. I. (2006). Hellenistic Pottery: The Plain Wares. The Athenian Agora, vol. XXIII, New Jersey.
• Sağnak, E., Okan, E., Bilir, A. (2022). Prusias ad Hypium Tiyatrosu-Tonoz Örtülü Galerilere Bakış. Ege Arkeoloji Dergisi, 28, 127-148.
• Sear, F. (2006). Roman Theatres. An Architectural Study. Oxford.
• Sezer, S. S. (2015). The Orpheus Mosaic of Prusias ad Hypium. Journal of Mosaic Research (JMR), 8, 123-140.
• Sezer, S. S. (2016). Prusias ad Hypium Antik Kenti Heykeltıraşlık Eserleri. İstanbul: Ege Yayınları.
• Sezer, S. S. (2018). Prusias ad Hypium Akhilleus Mozaiği. Journal of Mosaic Research (JMR), 11, 207-224.
• Sparkes, B. A. (1962). The Greek Kitchen. The Journal of Hellenic Studies, 82, 121-137.
• Sparkes, B. A. & Talcott, L. (1970). Black and Plain Pottery of the 6th, 5th and 4th Centuries B.C. The Athenian Agora 12, The American School of Classical Studies at Athens, Princeton.
• Tekocak, M. (2006). Kelenderis Roma Çağı Seramiği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tekocak, M. (2010). “The Cooking Wares from Kelenderis”, S. Mecnhelli, S. Santora, M. Pasquinucci, G. Guiducci (Eds.), LRCW 3, Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean, vol. II, Oxford, 827-837.