COĞRAFİ TEMELLİ YAKLAŞIM TARTIŞMALI DENİZ ALANLARININ PAYLAŞIMINDA ÇÖZÜM OLABİLİR Mİ? YENİ BİR YÖNTEM: ANAKARALARIN TRANS-DENİZ BAĞLANTILARI

Yıl 2021, Sayı: 1, 1 - 27, 30.06.2021

Hançer Çakıroğlu , Fethi Bengil , Mehmet Sadık Akyar

Öz

Deniz yetki alanlarının paylaşımı dünya ölçeğinde uluslararası ilişkilerde gerilimi tetikleyen
anlaşmazlıklardan biridir. Doğu Akdeniz’de bulunan Levant Denizi bu bağlamda son 30 sene içerisinde göz
önünde bulunan alanlardan biri haline gelmiştir. Mevcut durumda deniz yetki alanı paylaşımı üzerine mevcut
yaklaşımlar bulunmakla birlikte, bu yaklaşımlar bölge ülkeleri arasındaki tansiyonun artmasına katkıda
bulunmaktadır. Bu durum, uzmanları paylaşımda tartışmalı olan yarı kapalı ve kapalı deniz alanlarında daha
müzakere edilebilir yaklaşımlar, öneriler oluşturmaları konusunda teşvik etmektedir. Bu çalışmada, dünyadaki
yarı kapalı ve kapalı deniz alanlarında uygulanmak üzere ilgili ülkelerin denizden olan etkileşim sahaları ve kıyı
coğrafyalarını temel alan deniz yetki alanlarının paylaşımına yönelik bir yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemde,
taraf ülkelerin her bir ikili eşleştirmeleri ile bağlanabilen deniz aşan bağlanma uzaklıkları, bağlanma ile
etkileşime girdikleri alanların büyüklükleri ve bağlanılan kıyı uzunlukları dikkate alınarak yapılan bir dizi
hesaplama kullanılmaktadır. Durum çalışması olarak, geliştirilen yöntem Levant Denizi’nde uygulanmış ve elde
edilen sonuçlar sınırların belirlenmesinden öte deniz yetki alanlarının paylaşılması üzerine sunulmuştur. Sonuçlar
üzerine yapılan değerlendirmede, sınırların belirlenmesi üzerine mevcut olan yaklaşımların bölgedeki bazı ülkeler
açısından coğrafik olarak adil olmayan dağılımlara sahip olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, önerilen yöntem
ülkeler arası anlaşmazlıklar süresince ilgili bölgede uluslararası kuruluşlarca belirlenen canlı deniz kaynakları
kotaları/istatistikleri için tarafsız referans noktası olabilir. Ayrıca, yöntem sınır belirlemekten öte yetki alanlarının
paylaşımına odaklandığı için ileride gerçekleşebilecek müzakere ortamı için başlangıç koşullarını ortaya koymak
açısından avantaj sağlayabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deniz yetki alanı , coğrafi bilgi sistemleri , paylaşım , deniz kaynakları , uluslararası örgütler , doğu Akdeniz

CAN A GEOGRAPHICAL BASE APPROACH BE THE SOLUTION FOR DISPUTED MARITIME REGION PARTITION? A NEW METHOD: TRANS-SEA CONNECTIONS FOR CONTINENTS

Öz

Sharing of marine resources and delimitation of maritime jurisdiction zones are the one of the
main problems, which presents tense conflicts in an international scale. Past three decades, the Levantine Sea (in
the eastern Mediterranean Sea) is the most popular marine region in this manner. Even though there have been
available delimitation suggestions in the region, they add tension to conflict among regional countries. This fact
tends specialists to find more negotiable methods, suggestions, or proposals to partition disputed marine regions
under consensus rather than delimitation approaches. In this study, a method was developed to proportion
maritime jurisdiction zones based on coastal geography and marine interactions of the countries that are in semienclosed
and enclosed marine regions of the world. The method uses a series of calculations taking into account
the length of connected coastline, size of interacted sea area and length of trans-sea connections of each coupled
country. The method was applied in the Levantine Sea, and results were given for partition of maritime jurisdiction
zones rather than delimitation. Results pointed out that current approaches defining boundaries for delimitations
are geographically unfair for some countries in the region. It can be concluded that the method provides a new
perspective by mean of focusing on proportion process than delimitation. Thus, the method can provide objective
reference for international organization to determine objectively quota/statistics for living marine resources
during period of confliction. Additionally, since the method aims proportion of maritime jurisdiction zones, it can
provide initial conditions of negotiation environment in the future.

Anahtar Kelimeler

Maritime jurisdiction , geographical information system , partition , marine resources , international organizations , the eastern Mediterranean Sea

Kaynakça

• AÇIKGÖNÜL, Y.E. (2012). Deniz Yetki Alanlarının Hakça İlkeler Çerçevesinde Sınırlandırıması, [in Turkish], Master Thesis, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• AKSOY, M. (2016). “Doğu Akdeniz Enerji Rekabeti” [in Turkish]. İnsani Ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, İnsamer, Araştırma 23, S.1
• ARIDEMIR, H., ALLI Ç. (2019). “Doğu Akdeniz Bölgesindeki Münhasır Ekonomik Bölge Tartışmalarının Analizi” [in Turkish], İktisadi İdari Ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(10): 188-202.
• CHARNEY, J.I., ALEXANDER, L.M. (1993). International Maritime Boundaries, Vol. Ii, Martinus Nijhoff Publishers, Doderecht.
• DARAZY, G.A. (2014). The Impact Of Levantine Basin Oil And Natural Gas Discoveries On Lebanese-Israeli Relations. Master Thesis In Military Art And Science, Faculty Of The U.S. Army Command And General Staff College. 93 Pp
• DEMIR, Ö., ACAR, M. (1992). Sosyal Bilimler Sözlüğü [in Turkish]. Ağaç Yayıncılık, İstanbul.
• DOĞRU, S. (2020). Deniz Alanlarının Sınırlandırılması Hukuku Ve Doğu Akdeniz [in Turkish]. Tasam Yeni Deniz Güvenliği Ekosistemi Ve Doğu Akdeniz E-Kitabı. S.261
• NUGZAR, D. (2005). Delimitation of Maritime Boundaries between Adjacent States. The United Nations Nippon Foundation.
• MARTTIN, F., BARONE, M., BIZSEL, C., FAYED, S., HADJISTEPHANOU, N., KROUMA, I., MAJDALANI, S., ÖZDEMIR, A., SALEM, A., VASSILIADES, L. (2006). Brief Introduction To The Eastern Mediterranean Fisheries Sector. Tcp/Int/2904/Td-6. Medfisis Technical Document No. 6.FAO (2007). Fishery And Aquaculture Country Profiles. Greece (2007). Country Profile Fact Sheets. In: Fao Fisheries Division [Online]. Rome. Updated 20 September 2016. Retrieved in 10/09/2020 from http://www.fao.org/fishery/
• FAO (2019). Fishery And Aquaculture Country Profiles. Turkey (2019). Country Profile Fact Sheets. In: Fao Fisheries Division [Online]. Rome. Updated 1 March 2008. Retrieved in 10/09/2020 from http://www.fao.org/fishery/
• GADM (2020). Global Administrative Areas (GADM), Global Spatial Database Of Administrative Boundaries. University Of California, Berkeley, Museum Of Vertebrate Zoology, And The International Rice Research Institute . Retrieved in 03/07/2020 from https://www.gadm.org/about.html
• GRIDA (2013). Maritime Transportation Routes In The Mediterranean. Internet Resource. Retrieved in 10/09/2020 from https://www.grida.no/resources/5920