Grow Away From Game of the Right: Child Labour and Internal Migration in Turkey

Yıl 2012, Cilt: 2012 Sayı: 27, 167 - 189, 01.04.2012

Bülent Şen Fatih Kahraman

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Oyun Hakkının Uzağında Yaşamak: Türkiye’de İçgöç ve Çocuk Emeği

Öz

Küreselleşme süreciyle birlikte tüm dünyada ekonomik ve toplumsal yaşamda etkisini hissettiren enformelleşme süreci, yeni dönemin kurallarını güvencesizlik ve esneklik kavramları çerçevesinde inşa etmiştir. Enformelleşme sürecinin etkisi az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşayan dezavantajlı kesimlerin aleyhine işlemektedir. Yoksulluktan kurtulmak için enformelin içinde çözümler üretmek zorunda kalan yoksul ailelerin, yoksullukla mücadele stratejisi olarak başvurdukları çocuk emeği, çocuklar için farklı istismar biçimlerini beraberinde getirmektedir. Çocuğun çalışması ise, eğitim, sağlıklı bir çevrede büyüme, yeterli düzeyde beslenme gibi en temel haklarından çoğu zaman mahrum kalmasına neden olmaktadır. Bu çalışma, İstanbul tarihi kent merkezinde yer alan Eminönü-Süleymaniye Bölgesi’nde, tamamı bekâr odalarında kalan ve çoğunluğu hane üyeleri ile birlikte yine bu bölgede istihdama katılan göçmen çocuk işçiler ile yapılan alan araştırması niteliğindedir. 20 çocuk işçi ile derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler kategorik içerik analizi yöntemi ile değerlendirilerek çocuk işçiliğinin İstanbul kent merkezindeki görünümleri ve Türkiye’deki iç göç, yoksulluk ve istihdam ilişkisi saptanmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Çocuk işçiliği, enformelleşme, göç, yoksulluk, bekâr odaları

Kaynakça

• Açıkalın, N. Yoksulluk ve Genç Kuşakların Toplumsal Hareketlilik Şansları: İstanbul ve Gaziantep Örnekleri, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2008(2)/ 17.
• Adaş, E. ve Geniş, Ş. 2009. Ekonomik ve Sosyal Entegrasyon Raporu, Gaziantep.
• Adaş, M., E., 2011. Fabrikada, tarlada ve sokakta: Marka kentin çocukları, Ta Ezelden Taşkındır: Antep, (der.) Mehmet Nuri Gültekin, İletişim Yayınları, İstanbul, ss.533-556.
• Akşit, B., etal. 2001. Turkey Working Street Children in Three Metropolitan Cities:A Rapid Assessment, Geneva, ILO-IPEC.
• Altuntaş, B., “Enformel Bir Emek Biçimi Olarak Sokak Toplayıcılığı”, Toplum ve Bilim, S.112, 2008, ss.31-59.
• Avşar, Z. ve Öğütoğulları, E., “Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliği İle Mücadele Stratejileri”, Sosyal Güvenlik Dergisi Cilt 39, Sayı 9, Kasım 2012.
• Bakırcı, K. 2004. Çocuk ve Genç İşçilerinin Haklarının Korunması, Beta Yayınları, İstanbul.
• Çaşkurlu, S., Küreselleşen İşgücünün Krizi ve Küresel Eşitsizlik, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 21, Sayı.77, 2010, ss.49-100.
• Çelik, A., “Çocuk İşçiliğin bitmeyen öyküsü üzerine”, Birikim Dergisi, s.192, 2005, ss.29-39.
• DİSK, 2012. Çocuk İşçiliği Raporu. http:// /diskar_cocuk_isciligi_raporu.doc. , 27 Nisan 2012.
• Emerson, M.P. and Souza, P. A., ‘Is there a Child Labour Trap? Intergenerational Persistence of Child Labour in Brazil’, Economic Development and Cultural Change, Vol.51, No.2, January 2003, pp.375-398.
• Erhard, F., 1994. Population Policy in Turkey, Deutsches Orient Institut, Hamburg.
• Gülçubuk, B., Tarımda Çocuk Emeği Sömürüsü ve Toplumsal Duyarlılık, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2012/2 (33), ss. 75-94.
• ILO, 1973. İstihdama Kabulde Asgari Yaşa İlişkin 138 Nolu Sözleşme, http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/about/ilo_138.htm, 7 Ekim 2012.
• ILO, 1999. Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması Ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Sözleşmesi (182 Nolu Sözleşme), http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/about/soz182.htm, 7 Ekim 2012.
• ILO, 2006. The end of child labour: Within reach , http://www.ilo.org/public/english/standarts/relm/ilc95/pdf/rep-i-b.pdf, 5 Mayıs 2012.
• ILO, 2010a. Global Child Labour Development: Measuring trends from 2004 to 2008, Geneva, http://www.ilo.org/ipecinfo/product/viewProduct.do?productId=13313, 6 Kasım 2012.
• ILO 2010b. Migration and Child Labour- Exploring child migrant vulnerabilities and those of children left-behind, Working Paper, http://www.ilo.org/ipecinfo/product/viewProduct.do?productId=16975., 23 Eylül 2012.
• ILO, 2012. IPEC action against child labour 2010–2011: Progress and futurepriorities,http://www.ilo.org/ipecinfo/product/download.do?type=document&id=19735, 8 Kasım 2012.
• İçduygu, A., Sirkeci, İ., Aydıngün, İ., 1998. “Türkiye’de İçgöç ve İçgöçün İşçi Hareketine Etkisi”, (iç.) Türkiye’de İçgöç, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, ss.207-240.
• İlik, B. ve Türkmen, Z., 1994. Çocuk İşçiliğinin Temel Nedenlerinden Birisi Olan İç Göç Araştırma Projesi Dokümanı, Ankara, ILO Yayınları.
• Lordoğlu, K. ve Başyatmaz, T., 12-18 Yaş Arası Çalışan Çocuklar İçin Bölgesel Bir Analiz Örneği: Bursa, Sosyal Siyaset Konferansları 32-33. Kitap 1983, ss.337-357.
• Maplecroft, 2012. Child Labour Index 2012, http://maplecroft.com/about/news/child_labour_2012.html, 3 Kasım 2012.
• Sarı, C., 2006. Formel ve Enformel Arasında: Ankara’da Atık Kağıt Toplayıcılarının Deneyimine Eleştirel Bir Bakış, Türkiye’yi Sınıf Gerçeğiyle Anlamak, Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul, ss.126-137.
• Seabrook, J., 2001. Children of Other Worlds-Explotation in the Global Market, Pluto Press, London- Sterling-Virginia.
• Sönmez, İ., “Concentrated urban poverty: the case of Izmir inner area”, Turkey. European Planning Studies vol.15, 2007 pp.319–338.
• Şenyapılı, T., 1982. Kentsel Bütünleşme, Türkiye Gelişme Araştırma Vakfı, Yayın No:4, Ankara.
• Tekeli, İ., 1982. “Kalkınma Sürecinde Marjinal Kesim ve Türkiye Üzerinde Bir Deneme”, (iç.) Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara, ss.147-181.
• Townson, D., 1994. Dictionary of Modern History, Penguin Books, London.
• TÜİK, 2006. Çocuk İşgücü Araştırması, http://www.tüik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=482, 10 Eylül 2012.
• UN, 1959. Declaration of the Rights of the Child, http://www.un.org/cyberschoolbus/humanrights/resources/child.asp,, 12 Eylül 2012.
• UN, 2010. Human Development Report: Innovative New Measurements Chart Impact Of Poverty, Gender, Inequality, http://hdr.undp.org/en/media/PR2-HDR10-3Indices-E- rev5.pdf., 9 Eylül 2012.
• UNICEF, 2011. Türkiye’de Çocukların Durumu Raporu, http://panel.unicef.org.tr/vera/app/var/files/s/i/sitan-tur.pdf., 15 Eylül 2012.
• UNICEF, 2012. The State of the World’s Children 2012: Children in an Urban World,
• http://www.unicef.org/sowc/files/SOWC_2012-Main_Report_EN_21Dec2011.pdf., 5 Kasım 2012.
• WB, 2000. Global Economic Prospects and the Developing Countries,
• http://siteresources.worldbank.org/INTGEP/Resources/335315
• /GEP2000FullText.pdf, 7 Kasım 2012.