The Aphrodisias Stadium with its Perspective of Architectural Typology and Function

Year 2010, Volume: 2010 Issue: 21, 11 - 42, 01.06.2010

Abdurrahman Uzunaslan

Abstract

Keywords

-

Mimari Tipoloji ve Fonksiyon Açısından Aphrodisias Stadyumu

Abstract

M.S. 1. yüzyılda inşa edilmiş olduğu düşünülen Aphrodisias stadyumu hem mimari tipoloji ve estetik hem de fonksiyon açısından İmparatorluk Dönemi yapıları arasında özel bir yere sahiptir. Yaklaşık 30. 000 kişilik seyirci kapasitesiyle Yunan-Roma dünyasındaki stadyumların en büyükleri arasında gösterilen yapının her iki dar yüzü sphendone biçiminde tasarlanmıştır. Yapının doğu ucu M.S. 408 yılında gladyatör ve vahşi hayvan dövüşlerinde kullanılmak için yeniden dizayn edilmiştir. Bunun sonucunda stadyumdaki faaliyetlerin daha da çeşitlenmiş olduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu çeşitlilik pagan özellikler taşıyan oyunların (gladyatör ve vahşi hayvan dövüşleri) kesin olarak ortadan kalktığı M.S. 6. yüzyılın ortalarına kadar devam etmiştir. Nitekim yüksek enflasyon ve gladyatör teminindeki zorluklar, bu tarz oyunların ortadan kalkmasına neden olmuştur

Keywords

Stadyum, Arena, Oyun, Gladyatör

References

• AKURGAL E. AKURGAL, Ancient Civilizations and Ruins of Turkey, İstanbul 1978.
• D. ATTANASIO-M. BRUNO-A.B. YAVUZ-H. ELÇİ, Aphrodisias ve Göktepe’de Yeni Keşfedilen Mermer Ocakları [=Aphrodisias and the Newly Discovered Quarries at Göktepe, (ed. SMITH- LENAGHAN)], 2009: 217-227.
• C. BOSCH, “Die Festspiele von Nikaia”, Jahrbuch für kleinasiatische Forschung 1/1950-51: 80-99.
• A. CHANIOTIS, “Grafitiler ve Aphrodisias’ın Toplumsal Tarihi” [=Graffiti and Social History at Aphrodisias], 2009: 201-215.
• P. DE STAEBLER, Şehir Surlarında Kullanılan İşlemeli Devşirme Mermerler [=Re-use of Carved Marble in the City Wall (ed. SMITH-LENAGHAN)], : 185-199. W. DECKER, Sport in der griechischen Antike: vom minoischen Wettkampf bis zu den Olympischen Spielen, München 1995.
• W. DECKER, “Aktia”, Der Neue Pauly 1, 1996: 415.
• W. DECKER, “Periodos”, “Periodonike”, Der Neue Pauly Bd. 9, 2000: 582.
• K. T. ERİM, Aphrodisias. İstanbul 1993.
• C. FELLOWS, Travels and Researches in Asia Minor, London 1852.
• ARMIN VON GERKAN, Das Stadion. Milet. Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen seit dem Jahre Bd. II, Beiheft I (Hg. TH. WIEGAND), Berlin/Leipzig 1921.
• W. HAMILTON, Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia (I), London 1842.
• C. HÖCKER, “Stadion” Der Neue Pauly, Bd 11, 2001: 890.
• J. H. HUMPHREY, “Amphitheatrical Hippo-stadia”, (ed. A. RABAN-K. G. HOLUM), Caesarea Maritima: A Retrospective after two Millennia, New York 1996: 121- F. KRINZINGER,
• Entwicklungsgeschichte des griechischen Stadions, (Unpubl. Diss.) Innsbruck 1968.
• C.-F. LEHMANN-HAUPT, “Stadion”, RE 3 A, 1930
• W. LESCHHORN, “Die Verbreitung von Agonen in östlichen Provinzen des römischen Reiches”, Stadion 14/1, 1998: 31-57. Untersuchungen zur LEHMANN-HAUPT: LESCHHORN 1998 MAGIE 1950 MEIJER 2008
• D. Magie, Roman Rule in Asia Minor, Princeton 1950.
• F. MEIJER, Gladyatörler. Tarihin En Ölümcül Sporu (çev. D. Günenç), İstanbul 2008.
• STEPHEN G. MILLER, “Turns and Lanes in the Ancient Stadium”, AJA 84/2, 1980: 159-166.
• ST. MITCHELL, Anatolia. Land, Men and Gods in Asia Minor I: The Celts in Anatolia and the impact of Roman Rule. Oxford 1993.
• L. MORETTI, Iscrizioni Agonistische Greche, Rom 1953.
• H.W.PLEKET, “Games, Prizes, Athletes and Ideology. Some Aspects of the History in the Greco-Roman World”, Stadion 1, 1975: 49-89.
• H. W. PLEKET, “The Infrastructure of Sport in the Cities of the Greek World”, Scienze dell’antichità 10, : 627-644. S.R.F. PRICE, Rituals and Power, Cambridge 1984 (çev. T. ESİN, 2004 İstanbul).
• C. RATTÉ, “New Research on the Urban Development of Aphrodisias in Late Antiquity”, Urbanism in Western Asia Minor. New Studies on Aphrodisias, Ephesos, Hierapolis, Pergamon, Perge and Xanthos (ed. D. PARRISH with contrubitions by H. ABBASOĞLU, L. CAVALIER, J. DES COURTILS, F. D’ ANDRIA, D. PARRISH, W. RADT, C. RATTÉ, P. SCHERRER), [AJA Supplementary Series Number , Portsmouth-Rhode Island 2001:116-148.
• C. RATTÉ-R.R.R. SMITH, “Archaeological Research at Aphrodisias in Caria 1994”, AJA 100/1, 1995: 5
• C. RATTÉ-R.R.R. SMITH, “Archaeological Research at Aphrodisias in Caria 1996”, AJA 102/2, 1998: 250.
• C. RATTÉ-R.R.R. SMITH, “Archaeological Research at Aphrodisias in Caria 1997-1998”, AJA 104/2, : 221-253.
• C. RATTÉ-R.R.R. SMITH, “Archaeological Research at Aphrodisias in Caria”, 1999-2001: 145-186.
• C. RATTÉ-R.R.R. SMITH, “Archaeological Research at Aphrodisias in Caria 2002-2005” AJA 112/4, : 713-751.
• U. SINN, Olympia. Kult, Sport und Fest in der Antike. München 1996.
• U. SINN, Das Antike Olympia. Götter, Spiel und Kunst. München 2004.
• R.R.R. SMITH-J.L. LENAGHAN (ed.), Aphrodisas’tan Roma Portreleri [= Roman Portraits from Aphrodisias], İstanbul 2009.
• J. REYNOLDS, Aphrodisias and Rome. Society for the Promotion of Roman Studies (JRA Monographs No. 1), Hertford 1982.
• J. REYNOLDS, “New Letters from Hadrian to Aphrodisias: Trials, Taxes, Gladiators and an Aqueduct”, JRA 3/ 2000: 5-20.
• L. ROBERT, “Pukteuein”, RA 30/1929: 24-41 (=OMS I, 691-708).
• L. ROBERT, Études d’ épigraphie grecque, RPh /1930: 25-60 [=OMS II, 1118-1121].
• L. ROBERT, Les Gladiateurs dans l’Orient Grec, Paris L. ROBERT, “Deux inscriptions agonistiques de Rhodes”, Archaiologike. Ephemeris 1966: 108-119.
• D. G. ROMANO, Athletics and Mathematics in Archaic Corinth: Origins of the Greek Stadion. 1993.
• CH. ROUECHÉ, Performers and Partisans at Aphrodisias in the late Roman Periods, London 1993: 49-209
• F. RUMSCHEID (mit Beiträgen von W. KÖNIGS), Priene. Führer durch das Pompeji Kleinasiens, İzmir 1998
• TH. SARIKAKIS, “Aktia ta en Nikopolei”, Archaiologike. Ephemeris (1965), 1967: 145-162.
• T. F. SCANLON, Eros & Greek Athletics, Oxford H.-JOACHIM SCHULZKI, “Stadion”, Der Neue Pauly /2001: 886-887.
• R.R.R. SMITH, “Yazıtlar, Tasvirler ve Arkeolojik Veriler Işığında Heykel Atölyeleri” [= Sculptor’s Workshops: Inscriptions, Images, and Archeology (ed. SMITH-LENAGHAN)], 2009: 103-119.
• C. ŞİMŞEK, Laodikeia (Laodikeia ad Lycum). İstanbul 2007.
• A. UZUNASLAN, “Aphrodisias Agonları”, SDUSBD /2005: 37-68.
• R. VAGTS, Aphrodisias in Karien, Diss. Hamburg P. VALANIS, Hysplex. The Starting Mechanism in Ancient Stadia. A Contribution to Ancient Greek Technology (Translated from the Greek and an Appendix by S. MILLER). University of California Press, Berkeley-Los Angeles-London 1999.
• JULIE VAN VOORHIS, “Aphrodisias’ta Heykeltıraş Eğitimi” [=The Training of Marble Sculptors at Aphrodisias (ed. SMITH-LENAGHAN)], 2009: 121- WALLNER 1997
• CH. WALLNER, Soldatenkaiser und Sport, Frankfurt am Main 1997.
• CH. WALLNER, “Die griechische Agonistik und der römische Sport zur Zeit Diocletians (284-305 n. Chr.)”, 6th. Congress of the ISHPES July 14-19 Budapest, 1999: 36-45. WELCH
• K. WELCH, “The Stadium at Aphrodisias”, AJA /3, 1998: 547-569.
• M. WÖRRLE, Stadt und Fest im kaiserlichen Kleinasien. Studien zu einer agonistischen Stiftung aus Oinoanda [=Vestiga Bd. 39], München 1988.
• WYCHERLEY, Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu? (çev. N. NİRVEN-N. BAŞGELEN), İstanbul 1993.
• B. YILDIRIM, “Aphrodisias: Şehir ve Kamu Yapıları” [=Aphrodisias: City and Public Buildings (ed. SMITH-LENAGHAN)], 2009: 35-53.
• R. ZIEGLER, Städtisches Prestige und kaiserliche Politik. Studien zum Festwesen in Ostkilikien im 2. und 3. Jahrhundert n.Chr., Düsseldorf 1985.