Yerli Sosyolojide Science Sociale Etkisi: Türk Sosyoloji Cemiyeti'nin 1957 İlmi Kongresi

Yıl 2018, Sayı: 45, 148 - 165, 28.12.2018

Berna Fildiş

Öz

Science
Sociale’in Türkiye serüveni 1902 Jön Türk Kongresi’nin ardından başlamıştır.
Prens Sabahattin yaşanan idari, mali ve askeri sorunlara çözüm olacağını
düşünmüş ve Ekol’ü ‘içeriye’ yansıtmıştır. Ancak kamucu toplumdan bireyci
topluma geçişi, yani yapısal bir dönüşümü öngören Ekol istenilen etki düzeyine
ulaşamamıştır. Prens’in 1924 yılında ülkeyi terk etmek zorunda kalmasının bu
sonucu pekiştirdiği söylenebilir. 1945’lere kadar Mehmet Ali Şevki Sevündük,
Selahattin Demirkan gibi takipçiler teorik ve uygulamalı çalışmalarıyla kısıtlı
da olsa Ekol’ün Türkiye serüvenini devam ettirmişlerdir. 1945 sonrasında ortaya
çıkan iki kutuplu dünyanın ‘içeride’ yarattığı yeni koşullar ve bu koşulların
Prens’in ölümüyle birleşmesi ise kısıtlılığı tersine çevirmiştir. Bu bağlamda
Hilmi Ziya Ülken, Nurettin Şazi Kösemihal, Tahsin Demiray gibi isimler ve Türk
Sosyoloji Cemiyeti gibi yapılar Prens’in sosyolojik söylemini geniş bir mecrada
seslendirmiş ve Ekol’ün tarihi-metodolojik unsurları yoğun olarak dolaşıma
girmiştir. Dolayısıyla 1945 sonrasını, Science Sociale’in Türkiye serüveni
açısından bir ‘altın çağ’ olarak nitelendirmek mümkündür. Makalemizde Ekol’ün
yerli sosyoloji camiasında yakaladığı bu ivme, Türk Sosyoloji Cemiyeti’nce 1957
yılında düzenlenen İlmi Kongre üzerinden ortaya konmuştur.       

Anahtar Kelimeler

Science Sociale, Prens Sabahattin, Türk Sosyoloji Cemiyeti

Kaynakça

• Arı, O. (1957). Bulgaristanlı Göçmenlerin Türkiye’ye İntibakı, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 45-46.
• Coşkun, İ. (1991). Sosyoloji Bölümünün Tarihine Dair, 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji, Haz. İsmail Coşkun, Bağlam Yayınları, İstanbul, 13-23.
• Danışman, N. (1957). Memleketimizdeki Kültür Değişmelerinin İçtimai Akisleri, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 40-41.
• Demiray, T. (1958). Modern Cemiyet İlminin Kurucusu Le Play’in Hayatı, Le Play Sosyolojisinin 100. Yılı Dünyada ve Türkiyede Tesirleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 3-7.
• Demiray, T. (1958). Science Sociale’in Türkiye’ye Gelişi ve Bizdeki Tesirleri, Le Play Sosyolojisinin 100. Yılı Dünyada ve Türkiyede Tesirleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 21-34.
• Demirkan, S. (1957). Türk Sosyolojisi ve Bugünkü Problemleri, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 37-39.
• Ertürk, R. (1989). Cumhuriyet Döneminde Bir Le Playci Tahsin Demiray, İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, İ.Ü.E.F. Yayınları, C. 3, S. 1, 107-146.
• Ertürk, R. (1997). Türk Sosyolojisinde ve Cumhuriyet Döneminde Köy Tartışmaları, İ.Ü.E.F. Yayınları, Ankara.
• Ertürk, R. (2001). Türkiye’de Sosyoloji Kongreleri Üstüne Notlar, Türk Kültürü Araştırmaları Prof. Dr. Nihat Nirun’a Armağan, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 175-185.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2013). 1940-1950 Tarihleri Arasında Türk Sosyolojisi, Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar, Doğu Kitabevi, 5. Baskı, İstanbul, 39-76.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2013). Hilmi Ziya Ülken’in Çok Yönlülüğü Üzerine, Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar, Doğu Kitabevi, 5. Baskı, İstanbul, 139-147.
• Kaçmazoğlu, H.B. (2013). Türkiye’de Sosyoloji Çalışmaları: 1950-1960 Dönemi, Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar, Doğu Kitabevi, 5. Baskı, İstanbul, 93-137.
• Karahan, A. (1957). Kültür Değişmeleri Bakımından Kuzey Atlantik Ülkeleri ve Türkiye, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 48-50.
• Kösemihal, N. Ş. (1958). Fransada Sosyolojinin Doğuşu ve Le Play Okulu, Le Play Sosyolojisinin 100. Yılı Dünyada ve Türkiyede Tesirleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 7-18.
• Köymen, N. (1957). Din Sosyolojisinin Hareket Noktası, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 48.
• Köymen, N. (1957). Hızlanan Sosyal Değişmeler Karşısında Sosyolog, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 47.
• Köymen, N. (1957). Köy İncelemeleri, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 42.
• Okan, O. (2006). Prens Sabahattin’in Ölümü ve 50’li Yıllarda Yeniden Gündeme Gelişi, İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, C. 3, S. 12, 163-174.
• Okan, O. (2008). Prens Sabahattin Literatürü Üzerine, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 6, S. 11, 477-498.
• Parin, S. (2008). Toplumbilimin Türkiye Serüveninde Sosyoloji Kongreleri, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 6, S. 11, 691-712.
• Prens Sabahattin (1965). Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?, Elif Yayınları, İstanbul.
• Prens Sabahattin (1977). Yedinci Mektup: Meslek-i İçtimaimiz Nasıl Tatbik Edilebilir? – Türkiye’de Yeni Bir Medeniyet, Prens Sabahattin: Hayatı ve İlmi Müdafaaları, Haz. Nezahat Nurettin Ege, Güneş Neşriyat, İstanbul, 217-235.
• Sucu, İ. (2014). Türk Sosyoloji Tarihinde “Sosyal Bilim” Ekolü, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Doktora Tezi, Malatya.
• Tanyol, C. (1949). İçtimai Monografi Hazırlıkları Prens Sabahattin, İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, İ.Ü.E.F. Yayınları, C. 2, S. 4-5, 145-175.
• Tütengil, C. O. (1957). Sakarya, Bursa ve Bolu İllerine Bağlı 25 Köyde İktisadi, İçtimai ve Teknik Alanlarda Meydana Gelen Gelişmeler Üzerinde Bir Soruşturma, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 42-44.
• Tütengil, C.O. (1949). Prens Sabahattin, İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi, İ.Ü.E.F. Yayınları, C. 2, S. 4-5, 176-220.
• Ülken, H. Z. (1957). Şehirleşme Hadisesinin Bazı Neticeleri, Türk Sosyoloji Cemiyeti İlmi Kongre Tebliğleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 34-37.
• Ülken, H. Z. (1958). Dünyada Science Sociale, Le Play Sosyolojisinin 100. Yılı Dünyada ve Türkiyede Tesirleri, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 19-20.
• Ülken, H.Z. (1950). Türk Sosyoloji Cemiyeti (1949), İ.Ü.E.F. Sosyoloji Dergisi,İ.Ü.E.F. Yayınları, S. 6, 137-138.