Yön Dergisinde Fabiancılığın İzleri

Yıl 2020, Sayı: 49, 225 - 242, 30.04.2020

Tülay Gencer

Öz

1961 Anayasasının sağladığı özgürlük ortamı Türkiye’de düşünce hayatını zenginleştirmiş, özellikle sol hareket büyük bir canlılık kazanmıştır. Solun pek çok fraksiyona bölündüğü 1960’lar Türkiyesi’nde sol düşüncenin söyleminin sınırlarını çizen Yön dergisi olmuştur. Bir başka deyişle Yön gündemi belirleyen bir söylem ortaya koymuş ve sol düşüncenin merkezinde yer almıştır. Öyle ki dergi, Türkiye’de İngiltere’deki gibi ıslahatçı bir sosyalizmi kurabileceğine inanmış ve bu doğrultuda Fabiancılardan esinlenerek onlarınkine benzer bir süreç başlatmıştır. Bu süreç Türkiye Çalışanlar Partisi’ni (TÇP), Sosyalist Kültür Derneği’ni (SKD) ve Yön Yayınları’nı kapsamaktadır. Her biri, 1960’lar Türkiyesi’nde sosyalizmi sıradanlaştırmaya çalışan Yön’ün misyonunu ileriye taşıyarak sosyalizmi daha anlaşılır ve görünür kılmayı amaçlamıştır. Yön, bu şekilde tıpkı Fabiancıların yaptığı gibi solu iktidara taşıyacak bir süreci başlatabileceğine inanmıştır. Fakat bu inanç Yön’ün yayında olduğu 1961-67 boyunca sürmemiş ve dergi sosyalizm anlayışını sürdürse bile demokratik mücadele çizgisinden ayrılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fabiancılık, Kalkınma, Sosyalizm, yön dergisi

Kaynakça

• Aydemir, Ş. S. (1962, 31 Ocak). Türk Sosyalizmi ve Fikir Atatürkçülüğü, Yön, 7.
• Atılgan, G. (2008). Yön-Devrim Hareketi, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, (8) , İstanbul: İletişim, 597-646.
• Atılgan, G. (2008). Yön-Devrim Hareketi Kemalizm İle Marksizm Arasında Geleneksel Aydınlar, İstanbul: Yordam.
• Atılgan, G. (2009). Türkiye Siyasal Hayatında ve Emek Tarihinde Kritik Bir Uğrak: Türkiye Çalışanlar Partisi Girişimi, Toplum ve Bilim, (116), 157-186.
• Avcıoğlu, D. (1962, 15 Ağustos). Olup Bitenlere Şaşmamak Lazım, Yön, 3.
• Avcıoğlu, D. (1962, 26 Aralık). Sendikaların Uyanma Saati, Yön, 3.
• Avcıoğlu, D. (1962, 28 Kasım). Türkiye İşçi Partisine Dair…, Yön, 16.
• Avcıoğlu, D. (1962, 31 Ocak). Niçin Sosyalizm?, Yön, 3.
• Avcıoğlu, D. (1963, 10 Nisan). Sosyalizmden Önce Atatürkçülük, Yön, 9.
• Avcıoğlu, D. (1963, 17 Nisan). Sendikacılık Şimdi Başlıyor…, Yön, 3, 4.
• Avcıoğlu, D. (1963, 9 Ocak). Devekuşu Politikası, Yön, 3.
• Avcıoğlu, D. (1965, 1 Ocak). Yabancı Sermaye Saltanatı, Yön, 16.
• Berkes, N. (1964). 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz, İstanbul: Yön.
• Berkes, N. (1964). Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler, İstanbul: Yön.
• Çelik, A. (2010). Sınıf ile Devlet Arasında Bir Tereddüdün Öyküsü: Türkiye Çalışanlar Partisi Girişimi (1962), Şen, B., Doğan. A. E. (Ed.), Tarih, Sınıflar ve Kent, Ankara: Dipnot, 103-166.
• D’encausse, H. C., Schram, S. (1966). Asya’da Marksizm ve Milliyetçilik, Sevil Avcıoğlu-Adil Aşçıoğlu (Çev.), İstanbul: Yön.
• Ege, S. (2000). Fabian Society ve İki Yenilikçi Yazar G. Bernard Shaw ve H.G.Wells, 1903-1908, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, (40/3-4), 217-233.
• Eroğul C. vd (Haz.). (2009). Mümtaz Soysala Armağan, (32), Mülkiyeliler Birliği Vakfı Armağanlar Dizisi (8), Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı.
• Fahri, M., (1966). Amerikan Harp Doktrinleri, İstanbul: Yön.
• Garaudy, R. (1965). Sosyalizm ve İslamiyet, Doğan Avcıoğlu, E. Tüfekçi (Çev.), İstanbul: Yön.
• Güngör, F., Özuğurlu, M.(2001). İngiliz Yoksul Yasaları: Paternalizm, Piyasa ya da Sosyal Devlet, Cevat Geray’a Armağan, Ankara: Mülkiyeliler Birliği, 433-465.
• Gürel, Ş. (2016). Aydın Radikalizmi Türk Solunun Söylem Arayışı ve Sosyalist Kültür Derneği, İstanbul: Tezkire.
• Hamitoğulları, B. (1982). Çağdaş İktisadi Sistemler, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Işıklı, A. (2015), Sendikacılık ve Siyaset, Ankara: İmge.
• İpekçi, A. (1962, 31 Ocak). Fabianizm ve Islahatçı Sosyalizm, Yön, 8.
• Jalee, P. (1965). Yoksul Ülkeler Nasıl Soyuluyor?, Selahattin Hilav (Çev.), İstanbul: Yön.
• Kanbolat, Y. (1979). Olduğu Gibi, Eski Türkiye İşçi Partisi Üzerine Anılar, Hatay: Bayır.
• Koç, Y. (1997). Türkiye Çalışanlar Partisi Girişimi, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, (197), 72-80.
• Kongar, E. (Çev). (1976). S. J. Webb (1859-1947), Sosyalist Siyasal Düşünüş Tarihi, (1), Ankara: Bilgi, 459-488.
• Kürkçü, E. (Ed.). (1988). Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, (2), İstanbul: İletişim, 413.
• Lacoste, Y. (1966). Sınıf Açısından Azgelişmişlik, Sevil Avcıoğlu (Çev.), İstanbul: Yön.
• Landau, J. M. (1978). Türkiye’de Aşırı Akımlar, Ankara: Turhan.
• Mckenzıe N. (1970). Sosyalizm Kısa Bir Tarihçe, A. Vural Öktem, (Çev.) Ankara: Yarın. Özgüden, D. (2008). Sosyalist Dergi Ant, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, (8), İstanbul: İletişim, 668-678.
• Pease, E. R. (1916). The History of The Fabian Society, New York: E.P. Dutton & Company.
• Sertel, Y. (1969). Türkiye’de İlerici Akımlar, İstanbul: Ant.
• Soysal, İ. (1983, 1 Aralık). Avcıoğlu’nun Bıraktıkları, Milliyet Sanat, 18-19.
• Soysal, M. (1957). İngiliz İşçi Partisi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, (12/1), 74-91.
• Soysal, M. (1962, 13 Haziran), Göl Kıyısında, Yön, 3.
• Soysal, M. (1962, 31 Ocak). Sosyalizmin Sınırları, Yön, 13.
• Soysal, M. (1988). Sosyalist Kültür Derneği, Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, (6), İstanbul: İletişim, 2022.
• Türkay, M. (2005). 1945’den 2000’lere Söylem ve Gerçeklik Arasında Kalkınmanın Halleri, Ekonomik Yaklaşım, (16), 31-42.
• Çalışanlar Partisi. (1961, 27 Aralık), Yön, 18.
• İngiltere’de Sosyalizm. (1962a, 31 Ocak), Yön, 17.
• Sosyalizm Nedir? Ne Değildir?. (1962a, 31 Ocak), Yön, 16.
• Sosyalist Kültür Derneği Kuruluyor. (1962b, 19 Aralık), Yön, 8-9.
• Sosyalist Kültür Derneği Kuruluyor. (1962b, 19 Aralık), Yön, 8-9.
• Akıllı Kadınların Sosyalizm Klavuzu. (1962c, 25 Nisan), Yön, 17.
• Çalışanlar Partisi. (1962d, 28 Şubat), Yön, 5-6.
• Sosyalist Dernek Meselesi. (1962e, 29 Ağustos), Yön, 4.
• Bildiri. (1963a, 16 Ocak), Yön, 16.
• Sosyalist Kültür Derneği. (1963a, 16 Ocak), Yön, 4.
• Sosyalist Kültür Derneği Kuruldu. (1963b, 9 Ocak), Yön, 4.
• Türk Sosyalistleri Teşkilatlanıyor. (1963c, 1 Mayıs), Yön, 5.
• Batı Sosyalistleri ve SKD. (1963d, 20 Mart), Yön, 4.
• Sosyalist Kültür Derneği. (1963e, 13 Şubat), Yön, 4.
• Sosyalist Kültür Derneği. (1963f, 28 Şubat), Yön, 4.
• SKD’de Bu Hafta. (1963g, 3 Nisan), Yön, 7.
• Sosyalist Kültür Derneği ve Zamlar. (1963h, 6 Mart), Yön, 4.
• SKD. (1963ı, 17 Nisan), Yön, 4.
• SKD’de Bu Hafta. (1963i, 24 Nisan), Yön, 6.
• SKD. (1963j, 1 Mayıs), Yön, 6.
• SKD’nin İstanbul ve Diyarbakır Şubesi Açıldı. (1963k, 10 Nisan), Yön, 5.
• Sosyalist Kültür Derneği İstanbul Şubesi Açıldı. (1963l, 23 Mayıs), Yön, 9.
• Türkiye’de Sosyalist Gelişmeler. (1964a, 13 Kasım), Yön, 2.
• SKD. (1964b, 16 Ekim), Yön, 5.
• SKD. (1964c, 4 Aralık), Yön, 10.
• SKD’de 141-142. (1965a, 8 Ocak), Yön, 5.
• Salon Sosyalizmi. (1965b, 19 Şubat), Yön, 6.
• SKD Konferansları. (1965c, 5 Şubat), Yön, 6.
• SKD’de Prof Aren Söyleşisi. (1965d, 5 Mart), Yön, 5.
• SKD’de Toprak Reformu. (1965e, 2 Nisan), Yön, 7.
• SKD Konferansları. (1965f, 19 Kasım), Yön, 7.
• SKD Söyleşileri. (1965g, 17 Aralık), Yön, 7.
• SKD. (1965h, 1 Ocak), Yön, 15.
• SKD Konferansları. (1965ı, 10 Aralık), Yön, 5.
• SKD Konferansı. (1966a, 4 Şubat), Yön, 10.
• Behice Boran’ın Konferansı. (1966b, 6 Mayıs), Yön, 7.