Milletleşmede Ve Çağdaşlaşmada Millî Bayram Kutlamalarının Rolü: Isparta Örneği (1925-1940)

Yıl 2021, Sayı: 54, 178 - 198, 30.12.2021

Ayşegül Şentürk

Öz

Bayramlar, birlik ve beraberlik duygusunu besleyen, millî kültürün nesilden aktarımını ve milletçe hatırlamayı en iyi sağlayan vasıtalardan biridir. Bayramlarda yapılan törenler, düzenlenen müsabakalar, konuşmalar, okunan şiirler, müsamereler millî kimliğin inşasına destek olurken, katılımcıların eğlenmelerini sağlar ve bir sonraki bayramın katılımcı sayısını artırır. Bu faaliyetler bir taraftan ortak yaşanan maziyi hatırlatırken diğer taraftan da milletçe geleceğin şekillendirilmesine yardımcı olur. Millî bayramlar ile ecdadın fedakârlıkları ve başarıları yâd edilirken, milletin millî duyguları canlanır, gururu okşanır. Millî bayramların bir başka işlevi de rejim inkılabı ve çağdaşlaşmayı ifade etmesi, cumhuriyet vatandaşı olma bilincini aşılamasıdır. Halkın geniş katılımıyla gerçekleşen millî bayramlar, siyasal iktidarın meşruiyetini de kuvvetlendirir. Özellikle de 1933 - 1945 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği'nin talimatları ile tüm yurtta şehir, kasaba ve köylere varıncaya kadar bayram kutlamaları belli bir plan ve program dâhilinde yürütülmüştür.
Bu çalışmanın konusu milletleşme ve çağdaşlaşmada millî bayramların etkisi ve bu etkinin Isparta ili örneği ile açıklanmasıdır. 1925-1940 yılları arasında Isparta’da millî bayram kutlamalarının nasıl yapıldığı, bu törenlerde hangi programların uygulandığı, programların içeriği hakkında bilgiler verilirken, Isparta halkının da kutlamalara ilgisi ve kutlamaların sosyo-kültürel etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Konu, arşiv belgeleri, belirtilen tarihler arasındaki yerel basın ve tetkik eserlerden yararlanılarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarih, millî bayram, kutlama, milletleşme, çağdaşlaşma, Isparta.

Kaynakça

• Aslan, Demo Ahmet. (2011). Cumhuriyet’in Törensel Meşruiyeti: Ulus-Devlet İnşa Sürecinde Milli Bayramlar (1923-1938).Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Ünv. Türk
• Başkaya, Muzaffer-Yılmaz Mesut. (2018). “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Trabzon’da Milli Bayram Kutlamaları (1923-1950)”, Journal Of Social And Humanities Sciences
• Bolat, Bengül Salman. (2012). Milli Bayram Olgusu Ve Türkiye’de Yapılan Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1923-1960), Atatürk Arş. Merkezi.
• Çelepi, Mehmet Surur. (2020) “Toplumsal Anımsamanın Milli Bayramlar İle Gerçekleşmesi: 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Örneği”, Afyon Kocatepe Ünv.
• Sosyal Bilimler Dergisi, C.22, Sa: TBMM’nin 100. Yılı ve Milli İrade Özel Sayısı, Kasım, ss. 30-43. https://doi.org/10.32709/akusosbil.780520.
• Gümüşalan, Nermin. “Tek Parti Dönemi Cumhuriyet Bayramı Kutlamalarında Kocaeli Örneği”, Uluslararası Gazi Süleyman Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu III.
• Haykır, Yavuz–ÇEVİK Mehmet. (2014). “Tek Parti Döneminde Elazığ’da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1934-1945)”, Turkish Studies, Volume 9/7, Summer, p.331-377.
• İlyas, Ahmet. (2018). “Yerel Basına Göre 1935-1950 Yıllar Arasında Urfa’da Mahalli ve Milli Bayram Kutlamaları”, Bingöl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:8,
• Cilt:8, Sa:16, Güz, ss.201-215. https://doi.org/10.29029/busbed.423017.
• Kodaman, Bayram. (1999). Cumhuriyetin Tarihi Fikri Temelleri ve Atatürk, Isparta: SDÜ.
• Nadi, Yunus. (1936). “Dün İle Yarın Arasında”, Cumhuriyet, 31 Ağustos.
• Örensun, Nazım. (1937). “Türkiye Cumhuriyeti”, Ün Dergisi, C.4, Sa: 43-44, Ekim-Kasım.
• Şahingöz, Mehmet. (1999). Osmanlı’dan Millî Mücadele’ye İstiklâlî Osmânî Günü Kutlamaları”, Yeni Türkiye Dergisi, Osmanlı, Cilt:1, ss.194-201.
• UZUN, H. (2010). “Milletin İradesiyle Oluşan Bir Bayram: Atatürk’ü Anma Gençlik Ve Spor Bayramı Ve Atatürk Döneminde Kutlanışı”, Karadeniz Araştırmaları, Cilt:6, Sa 24, Kış,
• Ünal Kemal. (1940). “Cumhuriyetin 18. Yılına Girerken”, Ün Dergisi, C.7,Sa:78-79, Eylül-Ekim.
• Yamak, Sanem. (2008). “Meşrutiyetin Bayramı: “10 Temmuz Î’d-i Millisi”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:38, Mart. ss. 323-342.