Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Duygusal Zeka ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi

Year 2016, Volume: 6 Issue: 1, 98 - 113, 25.03.2016

Meryem Özdemir , Mücahit Dilekmen

https://doi.org/10.19126/suje.66890

Cited By: 14

Abstract

Duygusal zeka özelliğinin öğretmen adaylarında seçici bir unsur olarak görülmesi ve gelecek kuşakların niteliğini arttıracak bu özelliklerle yetiştirilmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zeka ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi, duygusal zekanın yaşam doyumunu yordama durumu ve duygusal zeka ile yaşam doyumlarının bölüm ve sınıf düzeyi açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modeli kullanılan araştırmaya toplamda 751 (519 kadın, 232 erkek) eğitim fakültesi öğrencisi katılmıştır. Veri toplama aracı olarak; Petrides ve Furnham (2000, 2001) tarafından geliştirilen, Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışması Deniz, Özer ve Işık (2013)  tarafından gerçekleştirilen “Duygusal Zeka Özellik Ölçeği-Kısa Formu (DZÖÖ-KF)” ve Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen, Köker (1991) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yaşam Doyumu Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde; Pearson Momentler Çarpımı, basit doğrusal regresyon analizi, tek yönlü varyans analizi ve bağımsız örneklemler t-testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, duygusal zeka toplam ve alt boyutları ile yaşam doyumu arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki bulunmuştur. Ayrıca duygusal zekanın, yaşam doyumunun anlamlı yordayıcısı olduğu saptanmıştır. Duygusal zeka düzeyinde öğrenim görülen bölümlere göre anlamlı farklılaşma görülmezken, yaşam doyumunda Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR) ile Sınıf, Matematik, Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlikleri arasında PDR lehine; İngilizce Öğretmenliği ile Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlikleri arasında İngilizce Öğretmenliği lehine; Fen Bilgisi Öğretmenliği ile Sınıf ve Matematik Öğretmenlikleri arasında Fen Bilgisi Öğretmenliği lehine anlamlı düzeyde farklılaşma görülmüştür. Duygusal zeka düzeyinde duygusallık ile sosyallik alt boyutları hariç, iyi oluş ve öz kontrol alt boyutları ile duygusal zeka toplam boyutunda ve yaşam doyumunda dördüncü sınıfların lehine anlamlı farklılaşma görülmüştür.

Keywords

Duygusal Zeka, Yaşam Doyumu, Eğitim, Eğitim Fakültesi Öğrencisi.

References

• Alper, D. (2007). Psikolojik Danışmanlar ve Sınıf Öğretmenlerinin Duygusal Zeka Düzeyleri-İletişim ve Empati Becerilerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Alver, B., Dilekmen, M. & Ada, Ş. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Bazı Öznel Algılamalarına Göre Psikolojik Belirtileri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (33), 13-23.
• Annak, B. (2005). Sosyal Destek, Sosyal Ağ, Yaşam Kalitesi ve Yaşam Doyumu: Duygu-Durum ve Anksiyete Bozukluğu Tanısı Alan Kişiler ve Düzenli Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastalar Açısından Bir Karşılaş-tırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ardahan, F. (2012). Duygusal Zekâ ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Doğa Sporu Yapanlar Örneğinde İncelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 3 (3), 20-33.
• Arygle, M. (1994). The Psychology of Happinses. London: Routledge Press.
• Austin, E. J., Saklofske, D. H. & Egan, V. (2005). Personality, Well-Being And Health Correlates of Trait Emotional İntelligence. Personality and Individual Differences, 38, 547-558.
• Brackett, M. A. & Salovey, P. (2006). Measuring Emotional İntelligence with the Mayer-Salovery-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT). Psicothema, 18, 34-41.
• Cooper, R. K. & Sawaf, A. (2003). Liderlikte Duygusal Zeka, Yönetim ve Organizasyonlarda Duygusal Zeka. (1. Basım). (Çev. Z. B. Ayman ve B. Sancar) İstanbul: Sistem. (Eserin orijinali 1997’de yayımlandı).
• Deniz, M. E. & Yılmaz, E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zeka Yetenekleri ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişki. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Deniz, M. E., Özer, E. & Işık, E. (2013). Duygusal Zeka Özellik Ölçeği-Kısa Formu (TEIQue-SF) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, 38 (169).
• Deniz, M. E., Öztürk, A. & Hamarta, E. (2007). Duygusal Zekanın Yaşam Doyumunu Yordama Gücü. G. Özdemir Yaylacı (Baş Ed.) Uluslararası Duygusal Zeka ve İletişim Sempozyumu kitabı içinde, 593-601.
• Diener, E. & Diener, C. (1996). Most People are Happy. Psychological Science, 7, 181-185.
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71-75.
• Doğan, A., Deniz, M. E., Odabaş, H., Özyeşil, Z. & Özgirgin, N. (2012). Job and Life Satisfaction of the Medical Staff in Rehabilitation Centers. Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation, 58, 16-21.
• Doğan, S. & Demiral, Ö. (2007). Kurumların Başarısında Duygusal Zekânın Rolü ve Önemi. Yönetim ve Ekonomi, 14 (l), 209-230.
• Furnham, A. & Petrides, K. V. (2003). Trait Emotional İntelligence and Happiness. Social Behavior and Personality: An İnternational Journal, 31 (8), 815-823.
• Goleman, D. (1995). Emotional İntelligence: Why İt Can Matter More Than IQ. London: Bloomsbury.
• Goleman, D. (1999). Duygusal Zeka: Neden IQ’dan Daha Önemlidir?. (12.Basım). (Çev. B.S. Yüksel). İstan-bul: Varlık. (Eserin orijinali 1995 yılında yayımlandı).
• Gürol, Ö. (2008). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Duygusal Zeka Düzeyleri ile Stresle Başa Çıkma Becerileri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karatekin, H. (2013). Benlik Yapılarına Göre Başa Çıkma Stratejileri ve Yaşam Doyumunun İncelenmesi. Ya-yımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kırtıl, S. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Duygusal Zeka Düzeyleri ile Yaşam Doyumu Düzeyle-rinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kızıl, Z. (2012). Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Duygusal Zekalarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Koçak, R. & İçmenoğlu, E. (2012). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Duygusal Zekâ ve Yaratıcılık Düzeylerinin Yaşam Doyumlarını Yordayıcı Rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), 73-85.
• Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yayımlan-mamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Martinez, M. N. (1997). The Smarts That Count. HR Magazine, 42 (11), 72-78.
• Mayer, J. D. & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? In P. Salovey & D. Sluyter, Emotional Development and Emotional İntelligence: Educational İmplications. New York: Basic Books.
• Mutlu, Z. (2012). Yaşlı Bireylerde Yaşam Tatmini ve Sosyal Destek İlişkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Nelis, D., Quoidbach, J., Mikolajczak, M. & Hansenne, M. (2009). Increasing Emotional İntelligence: (How) is it Possible?. Personality and Individual Differences, 47 (1), 36-41.
• Neugarten, B., Havighurst, R. & Tobin, S. (1961). The Measure of Life Satisfaction. Journal of Gerontology, 16, 134-143.
• Petrides, K. V. & Furnham, A. (2000). On the Dimensional Structure of Emotional İntelligence. Persona-lity and Individual Differences, 29, 313-320.
• Petrides, K. V. & Furnham, A. (2001). Trait Emotional İntelligence: Psychometric İnvestigation with Reference to Established Trait Taxonomies. European Journal of Personality, 15 (6), 425¬-448.
• Petrides, K. V. (2011). Ability and Trait Emotional İntelligence. The Wiley-Blackwell Handbook of İndividual Differences, 656-678.
• Petrides, K. V., Furnham, A. & Martin, G. N. (2004). Estimates of Emotional and Psychometric İntelli-gence: Evidence for Gender-Based Stereotypes. Journal of Social Psychology, 144, 149-162.
• Potter, G. R. (2005). The İmpact of an Emotional İntelligence İntervention Program on Freshmen at A South Texas Higher Education İnstitution. Doctoral dissertation. The College of Graduate Studies Texas A&M University.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen Adaylarının Yaşam Doyumları ile Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (1), 311-326.
• Salovey, P. & J. D. Mayer (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185-211.
• Schutte, N. S., Malouff, J. M., Bobik, C., Coston, T. D., Greeson, C., Jedlicka, C. & Wendorf, G. (2001). Emotional İntelligence and İnterpersonal Relations. The Journal of Social Psychology, 141 (4), 523-536.
• Shapiro, L. E. (2002). Yüksek EQ’lu Bir Çocuk Yetiştirmek (Çev. Ü. Kartal). İstanbul: Varlık.
• Şahin, F. S., Zade, B. M. & Direk, H. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum ve Yaşam Doyum Düzeyleri. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultay’ında sunulan bildiri (01-03.Ekim), Ege Üniversitesi, İzmir.
• Tarhan, N., Gümüşel, O. & Sayım, A. (2014). Pozitif Psikoloji: Çoklu Zeka Uygulamaları. İstanbul: Timaş.
• Thorndike, E. L. (1920). Intelligence and Its Uses. Harper's Magazine. Vol:140, 227-235.
• Titrek, O. (2004). Eğitim Fakültesi Öğretim Üyelerinin Duygusal Zekâ Yeterliklerini İşyaşamında Kullanma ve Akademik Başarı Düzeylerine İlişkin Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi. An-kara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Titrek, O. (2010). IQ'dan EQ'ya: Duyguları Zekice Yönetme. (İkinci Basım). Ankara: PegemA.
• Tümkaya, S., Hamarta, E., Deniz, M.E., Çelik, M. & Aybek, B. (2008). Duygusal Zeka Mizah Tarzı ve Yaşam Doyumu: Üniversite Öğretim Elemanları Üzerine Bir Araştırma, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 30, 1- 20.
• Ünal, A. Ö. (2011). Lise Öğrencilerinin Yaşam Doyumlarının Bazı Değişkenlere Göre Yordanması. Yayımlan-mamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Weisinger, H. (1998). İş Yaşamında Duygusal Zeka. İstanbul: MNS.
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal Zeka ve Eğitim Açısından Doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7 (25), 139-146.
• Yiğit, R., Dilmaç, B. & Deniz, M. E., (2011). İş ve Yaşam Doyumu: Konya Emniyet Müdürlüğü Alan Araştırması. Polis Bilimleri Dergisi, 13 (3).