TÜRKİYE-AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ARASI ENDÜSTRİ İÇİ TİCARET VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

Year 2019, Volume 19, Issue 38, 184 - 201, 31.10.2019

Zeynep KÖSE Gözde MERAL

https://doi.org/10.30976/susead.568761

Cited By: 1

Abstract

ÖZ

Her geçen gün ülkelerin büyüme dinamikleri, ticaret şekli, ticarete konu olan mallar, ticaret ortakları, uygulanan politikalar gibi birçok alanda değişiklikler yaşanmaktadır. Bu değişiklikler yaşanırken de ülkelerinde bu değişime ayak uydurması gerekmektedir. Daha önce ticaretin şekli endüstriler arası ticaret iken yaşanan bu hızlı gelişme ve dönüşüm neticesinde endüstri içi ticaret şekline dönüşmüştür. Endüstri içi ticarette; ticaretin şekli önemli olduğu kadar ticarete konu olan mallar da son derece önemlidir. Özellikle bazı mallar ticaret ortağı ülkeler açısından stratejik öneme sahip olabilmektedir. Demir ve çelik endüstrisi de bu şekilde bir mal grubudur ve imalat sanayinde önemli bir paya sahiptir.

Bu çalışmanın amacı Türkiye ile ABD arasında 1990- 2017 yılları arasında SITC 67 demir ve çelik endüstrisinde gerçekleşen endüstri içi ticaret ile döviz kuru arasındaki ilişkinin analiz edilmesidir. Elde edilen analiz sonucuna göre Türkiye- ABD demir çelik endüstrisi endüstri içi ticareti ile döviz kuru arasında tek yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.  Son yıllarda ticaret savaşlarının yaşanması ve demir- çeliğin bu savaşta önemli bir unsur olması açısından çalışma özgün bir değere sahiptir. 

Anahtar Kelimeler: Endüstri içi ticaret, döviz kuru, demir çelik

Jel Kodları: FO, F1, F6 

Keywords

Endüstri içi ticaret, döviz kuru

Abstract

References

• Baleix, J., M. and Egido, M. (2005). Intra-Industry Trade With Emergent Countries: What Can We Learn From Spanish Data?, Economics Bulletin, 6(12), 2- 21.
• Başkol, M.O. (2009). Türkiye’nin Endüstri-İçi Ticaretinin Analizi, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 1-24. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423935871.pdf (Erişim Tarihi 26 Temmuz 2018).
• Bloomberght. (2018). Çelik sektörünün toplam ihracatı % 34 arttı. https://www.bloomberght.com/haberler/haber/2136127-celik-sektorunun-toplam-ihracati-34-artti (Erişim Tarihi 16 Nisan 2019).
• Brülhart, M. (2002). Marginal Intra-Industry Trade: Towards a Measure of Non- Disruptive Trade Expansion. P. J. Lloyd and H-H. Lee (Eds). Frontiers of Research on Intra-Industry Trade (1-26). London: Palgrave-Macmillan. http://www.hec.unil.ch/mbrulhar/papers/gll27.pdf. Erişim Tarihi: 14.04.2017
• Brülhart, M. (2008). An Account of Global Intra-Industry Trade, 1962-2006, Research Paper 2008/08, 1-50.
• Chacholiades, M. (1990). International Economics. New York: McGraw-Hill Publishing Company.
• Çalışkan, Ö. (2010). Türkiye-AB Ticaretinde Endüstri-İçi Ticaret Olgusu, 1990-2007, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 1-45. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/300966 (Erişim Tarihi 25 Temmuz 2018).Çetintaş, H. (2000). Küreselleşme sürecinde Türkiye`nin rekabet politikası ve rekabet gücü (Demir-çelik sektörünün rekabet gücü analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çevik, B. (2017). Demir Çelik Sektörü, Türkiye İş Bankası: İktisadi Araştırmalar Bölümü. https://ekonomi.isbank.com.tr/ContentManagement/Documents/sr201703_demircelik.pdf (Erişim Tarihi 27 Mart 2019).
• Devlet Planlama Teşkilatı, (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Demir-Çelik Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_DemirCelikSanayii.pdf (Erişim Tarihi 15 Nisan 2019).
• Ersöz, T., Düğenci, M., Ünver, M. ve Eyiol, B. (2015). Demir Çelik Sektörüne Genel Bir Bakış ve Beş Milyon Ton Üstü Demir Çelik İhracatı Yapan Ülkelerin Kümeleme Analizi ile İncelenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2), 75-90 http://dergipark.gov.tr/download/article-file/184803 (Erişim Tarihi 26 Mart 2019).
• Euronews, (2018), ABD Türkiye'den ne kadar çelik ithal ediyor? https://tr.euronews.com/2018/08/10/trumpin-turkiye-ye-ek-vergi-karari-celik-ihracatini-nasil-etkileyecek- (Erişim Tarihi 16 Nisan 2019)
• Grubel, H., and Llyod, P., J. (1975). Intra-Industry Trade The Theory and Measurement of International Trade in Differenriated Products. New York: A Halsted Press Book. John Wiley&Sons
• Gujaratı, D. N. (2010). Temel Ekonometri. Çev. U. Şenesen ve G.G. Şenesen, Literatür Yayıncılık, 5. Baskı, İstanbul.
• Handjiski, B., Lucas, R. M., Philip and Guerin, S. (2010). Enhancing Regional Trade Integration in Southest Europe, World Bank Publications, 185, 1-135.
• Loertscher, R. and Frank, W. (1980). Determinants of Intra- Industry Trade: Among Countries and Across Industries, Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), 116(2), 281-293.
• Öztürk, R. ve Fındık, M. (2012). “Türkiye’de Demir Çelik Sektörünün Yapısal Analizi.”, International Iron & Steel Symposium, 02-04 April, Karabük, Türkiye file:///C:/Users/g%C3%B6zde/Downloads/TrkiyedeDemirelikSektrnnYapsalAnalizi%20(1).pdf (Erişim Tarihi 16 Nisan 2019).
• Sharma, . (2000). The Pattern and determinants of intra-industry trade in Australian Manufacturing”. The Azlstrahan Economic Review, 33(3), 245-255.Tarı, R. (2010). Ekonometri, Umuttepe Yayınları. Bursa.
• Tunçel, A. (2018). Türkiye Demir Çelik Sektörü Uluslararası Rekabet Gücünün Ampirik Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İktisat Anabilim Dalı.
• Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, (2014), Demir Çelik, Demir Çelik Eşya. http://www.ttso.org.tr/dosyalar/demir-celik-sektoru-raporu.pdf (Erişim Tarihi 16 Nisan 2019).
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, (2018), Demir-Çelik, Demir-Çelikten Eşya Sektör Raporu.
• https://ticaret.gov.tr/data/5b87000813b8761450e18d7b/Demi_Celik_Demir_Celikten_Esya.pdf (Erişim Tarihi 26 Mart 2019).
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, (2016), Türkiye Demir Ve Demir dışı Metaller Meclisi Raporu. https://www.tobb.org.tr/Documents/yayinlar/2017/T%C3%9CRK%C4%B0YE%20DEM%C4%B0R%20VE%20DEM%C4%B0R%20DI%C5%9EI%20METALLER%20MECL%C4%B0S%C4%B0%20SEKT%C3%96R%20RAPORU%202016_e-kitap/files/assets/common/downloads/publication.pdf (Erişim Tarihi 15 Nisan 2019).
• Türkiye Sınai ve Kalkınma Bankası, (2018), Sektörel Görünüm: Demir Çelik. http://www.tskb.com.tr/i/assets/document/pdf/sektorel-demir-celik.pdf (Erişim Tarihi 27 Mart 2019).
• World Steel Association, (2018), Steel Statistical Yearbook 2018. https://www.worldsteel.org/en/dam/jcr:e5a8eda5-4b46-4892-856b-00908b5ab492/SSY_2018.pdf (Erişim Tarihi 27 Mart 2019).
• Yaşar, O. (2009). Türk İmalat Sanayinde Lokomotif Bir Sektör: Demir Çelik Sanayi, Marmara Coğrafya Dergisi, 20, 42-78 http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/2566/612-1181-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi 16 Nisan 2019).
• Yüksel, E. ve Sarıdoğan, E. (2011). Uluslararası Ticaret Teorileri ve Paul R. Krugman’ın Katkıları, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35 (17), 199-206.