BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN FUTBOLDA FAİR PLAY’E İLİŞKİN OLUMLU VE OLUMSUZ DAVRANIŞLARA YAKLAŞIMLARININ İNCELENMESİ

Year 2007, Volume: 2 Issue: 1, 14 - 22, 01.06.2007

Gülfem Sezen İbrahim Yıldıran

Abstract

Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi öğretmenlerinin futbolda Fair Play’e ilişkin
olumlu ve olumsuz davranışlara yaklaşımlarını belirlemektir. Araştırma grubunu Ankara ili
merkez ilçelerinde görev yapan 56’sı bayan 94’ü erkek toplam 150 beden eğitimi öğretmeni
oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırma gurubuna Fair Play’e ilişkin somut örnek
olayların değerlendirilmesinin istendiği bir anket uygulanmıştır. Örnek olaylar futbolda
karşılaşılmış ya da karşılaşılması muhtemel üçü Fair Play’e uygun, ikisi Fair Play’e aykırı
davranışlardan oluşmaktadır. Verilerin çözümlenmesinde tanımlayıcı istatistik teknikler ile
Chi-square testi kullanılmış, önem düzeyi 0.05 olarak alınmıştır.
Bulgular, Beden Eğitimi öğretmenlerinin önemli bir bölümünün (%64.7) “kendi
yarar ve yargısına ters düşse bile hakemin doğru karar almasına yardımcı olma” davranışını
içeren örnek olayı sportmence olmakla birlikte profesyonelce bulmadıklarını ve yaklaşık
yarısının benzer olay karşısında aynı şekilde davranmayacaklarını göstermektedir. “Rakip
takımın maruz kalacağı haksız bir durumu gidermek için çaba gösterme” ve “rakibin haksız
dezavantajlarından yararlanmaya kalkışmama” davranışlarını içeren örnek olayları
“sportmence fakat profesyonelce değil” olarak değerlendiren beden eğitimi öğretmenlerinin
oranı %40’a ulaşırken benzer bir durum karşısında aynı şekilde davranmayacaklarını ifade
edenlerin oranı da %30’u aşmaktadır. Araştırma grubunun göz ardı edilemeyecek bir oranı
(~%37) “hakemi yanıltarak haksız avantaj sağlama” ve “rakibin oynama hakkını yanıltıcı
stratejilerle elinden alma” davranışlarını içeren olumsuz örnek olayları “taktik olarak güzel”
bulurken, yine yaklaşık bir oranı da benzer durumlar karşısında aynı şekilde davranacaklarını
belirtmektedir. Verilen örnek olaylarda yansıtılan davranışları onaylayıp onaylamama ya da
benzer durumlarda aynı şekilde davranıp davranmama oranları, gerek cinsiyet gerekse ferdi
veya takım sporcusu olma değişkenlerine göre, herhangi bir farklılık göstermemektedir
(p>0.05).
Sonuçlar beden eğitimi öğretmenlerinin, Fair Play’e ilişkin yaklaşımlarının daha çok
başarı odaklı olduğu yolundadır. Nitekim okullararası yarışmalarda son yıllarda görülen
şiddet olaylarının öğrencilerin de “her ne pahasına olursa olsun kazanmak” prensibi ile motive
edildiklerini göstermektedir. Oysaki okul beden eğitimi dersleri ve okullararası karşılaşmalar,
Fair Play’e uygun davranışların kazandırılması ve sergilenmesinde uygun bir ortam olarak
kullanılmalıdır.

Keywords

Beden Eğitimi Öğretmeni, Fair Play, Futbol