Geçmişten Günümüze Değerler Eğitimi: Risale-i Ahlak ve On Kök Değer Karşılaştırması

Year 2022, Volume: 10 Issue: 2, 164 - 177, 31.12.2022

Mehmet Ali Er , İsmail Gürler

Abstract

Değerler, toplumsal açıdan birleştirici bir olgu olmakla birlikte, bireysel açıdan da davranışlarımızın olumlu yönde yönlendirilmesinde önemli bir rol oynar. Bu çalışmanın amacı, Osmanlıda ilkokulda okutulmak üzere basılan değerler eğitimi kitaplarından Risale-i Ahlak ile 2017 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müfredatta yapılan değişiklikle öğrencilere kazandırılmak istenen “kök değerler” in karşılaştırılarak, aralarındaki benzerliklerin ve farklılıkların belirlenmesidir. Çalışmada ilkokullarda okutulmak üzere hazırlanan M. Sadık Rıfat Paşa’nın Risale-i Ahlak adlı kitabı ile Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından müfredatta yapılan değişiklikle müfredatta esas alınan on kök değerler karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kapsamında incelenmiştir. Araştırmanın doküman kısmını Osmanlı döneminde yazılan Risale-i Ahlak ile Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2017 yılında müfredatta yapılan değişiklikle belirlenen on kök değer oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda geçmişte konu başlığı altında verilen çoğu değerin, on kök değerde gruplandırılarak verildiği, bazı değerlerin ise on kök değer içinde olmadığı ve bu değerlere ilişkin tutum ve davranışlarda da bu değerlere değinilmediği görülmüştür.

Keywords

Değerler Eğitimi, On Kök Değer, M. Sadık Rıfat Paşa, Risale-i Ahlak

References

• Akyıldız, A. (2008). Sâdık Rifat Paşa. TDV İslam Ansiklopedisi, 35, 400-401. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Aydın, M. Z. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitime Bakış Dergisi, 7(19), 39-45.
• Aydın, M. Z. (2010). Okulda ahlak eğitimi ve ahlak öğretiminde örnek olay incelemesi yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çağlayan, A. (2005). Ahlak pusulası: ahlak ve değerler eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları.
• Doğan, H. (1997). Eğitimde program ve öğretim tasarımı. Ankara: Önder Matbaacılık.
• Er, M. A. (2021). Tüccarzade İbrahim Hilmi Çığıraçan’ın “Çocuklara Ahlak Dersleri - Malumat-ı Ahlakiye” Eseri Üzerine Bir Değerlendirme. EKEV Akademi Dergisi, 0(85), 265 - 282.
• Günay, B. (1992). Mehmed Sâdık Rıfat Paşa’nın hayatı eserleri görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güngör, E. (2010). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak. İstanbul: Özenen Matbaası.
• Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• Hökelekli, H. (2013). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kale, N. (2004, Kasım). Nasıl bir değerler eğitimi. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, İstanbul.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 226374).
• Kurtdede Fidan, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi: nitel bir araştırma. Akademik Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(3), 361-388.
• Mehmet sadık Rıfat Paşa. (1325). Risale-i ahlak. İstanbul: Matbaa-i Ahmet Kemal.
• Meydan, H. (2012). İlköğretim okullarında değerler ve karakter eğitimi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 326038).
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf adresinden edinilmiştir.
• Sağnak, M. (2004). Örgütlerde değerler yönünden birey-örgüt uyumu ve sonuçları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 10(37), 72–95.
• Schwartz, S. H. ve Bilsky, W. (1987). Towards a psychological structure of human values. Journal of Personality and Social Psychology, 53, 550-562.
• Türk Dil Kurumu. (2022). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/?kelime=ahlak%20 adresinden alınmıştır.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.