A New Document Concerning the Visits to the Çanakkale Front During the First World War

Year 2024, Volume: 12 Issue: 2, 68 - 83, 31.12.2024

Muhammet Kemaloğlu

Abstract

Muhittin Baha Pars was born in 1300 Hijri in Bursa. His father is the Sheikh of Ahmed Baba Lodge, Sheikh Bahaattin Efendi, and his mother is Nakiye Hanım. He is a member of a 600-year-old family known as the Pars Beyler Dynasty. Ahmet Muhtar Bey, one of the Mayors of Bursa, and Vedide Baha Pars, Umur Pars and Ateş Pars, the teacher, are his relatives. His elder brother Mehmet Baha is the first Turkish Opera composer. His other brother, Hakkı Baha, was Atatürk's desk mate at the Military Academy and was one of the personalities who were influential in politics, education and social life in the first years of the last republic of the Ottoman Empire. Muhittin Baha Bey was a lawyer, a teacher and a member of parliament for 5 terms. Muhittin Baha Bey asked permission from the Ministry of Education and the Commander-in-Chief in order to observe the situation in the Çanakkale Front during the First World War and to tell his students about the impressions he had obtained. His application is seen on the spot and Muhittin Baha Bey goes to the Çanakkale Front. The document we discussed is related to the application made by Muhittin Baha Bey.

Keywords

Muhittin Baha Pars, Çanakkale Front, Bursa Sultanisi, Delegation of Literature, First World War.

Birinci Dünya Savaşı Esnasında Çanakkale Cephesine Yapılan Ziyaretlere Dair Yeni Bir Belge

Abstract

Muhittin Baha Pars, Hicri 1300’de, Bursa’da doğdu. Babası, Ahmed Baba Tekkesi Şeyhi, Şeyh Bahâüddîn Efendi, annesi Nâkiye Hanım’dır. Pars Beyler Sülalesi olarak tanınan 600 yıllık bir ailenin mensubudur. Bursa Belediye Başkanlarından Ahmet Muhtar Bey, öğretmen Vedide Baha Pars, Umur Pars, Ateş Pars akrabalarıdır. Büyük ağabeyi Mehmet Baha ilk Türk Opera bestecisidir. Diğer ağabeyi Hakkı Baha, Atatürk’ün Harp Okulu’ndaki sıra arkadaşı olup, Osmanlı’nın son cumhuriyetin ilk yıllarında siyaset, eğitim, cemiyet hayatında etkili olmuş şahsiyetlerdendir. Muhittin Baha Bey, avukatlık, öğretmenlik ve 5 dönem TBMM’de milletvekili olmuştur. Muhittin Baha Bey, Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesindeki durumu gözlemlemek, elde ettiği izlenimleri talebelerine anlatmak amacıyla, Maarif Nezareti ile Başkumandanlıktan izin ister. Yapmış olduğu başvuru yerinde görülür ve Muhittin Baha Bey Çanakkale Cephesine gider. Ele aldığımız belge Muhittin Baha Bey’in yapmış olduğu başvuru ile alakalıdır.

Keywords

Muhittin Baha Pars, Çanakkale Cephesi, Bursa Sultanisi, Heyet-i Edebiye, Birinci Dünya Savaşı.

References

• Ali Canip. (1962). “Devirden Hatıralar “, Yakın Tarimiz,nr.1, 1 Mart,3-5.
• Ayvazoğlu, Beşir, Edebî Heyet, Erişim tarihi: 2023.09.25, https://canakkalesavaslariansiklopedisi.com/content/edebi-heyet/
• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (COA), DH.EUM.VRK./25-49. (DH.EUM.VRK._25-49_1 H-19-11-1333-Bursa Mekteb-i Sultanisi Edebiyat Muallimi Muhiddin Baha Bey'in Askerlerimizin Yaptıkları Fedakarlıkları Yerinde Görüp…).
• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (COA), MF.MKT.1210.84.1-4. (MF.MKT._1210-84_1-H-21-09-1333-Harpte Yaşananları Nakletmek Üzere Cepheye Gitmek İsteyen Bursa Sultanisi Edebiyat Muallimi Muhyiddin Baha Bey….).
• Geçer. G.O.(2016). “Türk Ediplerin Çanakkale Cephesini Ziyareti ve Yansımaları”, Türkbilig, (31), s. 189-204.
• Gülaçtı, İ.E.(2016). "Osmanlı Resim Sanatı Ve Propaganda İlişkisi: Padişah Resimleri Ve Şişli Atölyesi", Yıldız Journal of Art and Design 4/1 (Haziran), 27, s.29-65.
• İkdam, Sayı 6608, 11 Temmuz 1915, sayfa 1’den aktaran Ayvazoğlu, 2015, 11.
• Karaçay, İ. Hollanda’da, Esir Kampı’nda/ Şehitlikler…, Erişim tarihi: 2023.09.25, https://olaynet.net/hollandada-esir-kampinda-sehitlikler/
• Kemaloğlu, M.(2022). Hakkı Baha Pars: Hayatı ve eserleri (1879-1942), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anlara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, s.80-82.
• Mavi Vatan (Mavi vatan’dan açık denizlere özel ek), Edip Ve Sanatkâr Heyetinin Çanakkale Cephesini Ziyareti (Kılıçların Yanında Kalemlerin Nöbeti),Hazırlayanlar Dz.Kur.Alb. Selçuk Akarı, Dz.Bnb. A.Burak Kandaş, Editörler Dz.Yb. Savaş Güleroğlu, Dz.Bnb. Sait Irkörücü, Dz.Bnb. İrfan Uygul, Mart, İstanbul, 2022, s.1-10.
• MF.MKT. / 1210.84.1-4. (H-21-09-1333)
• Oruç, F. (2017) Çanakkale Savalarında Düşman Algısının Basına Ve Yazına Yansımaları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale,s.54-55.
• Selçuk, M. (2013)."Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Harbiye Nezareti'nin “Çanakkale Kahramanlığını Yaşatma” Amaçlı Faaliyetleri". Avrasya İncelemeleri Dergisi 1, s. 195-242.
• Şahin, M.(2015).“Çanakkale cephesinde Türk ordusunun personel (insan kaynakları) yönetimi faaliyetleri“, 100’üncü Yılında Çanakkale Zaferi Sempozyumu Ulusal Sempozyum 28-29 Nisan 2015 İstanbul, s.85-122.
• Yardal, M. O.(2023).Türkiye ve dünya tarihinin değiştiği yer Çanakkale’ye dönüş, bu topraklar için toprağa düşenlerin izinde, Erişim tarihi: 2023.09.25, https://tarihdergi.com/bu-topraklar-icin-topraga-dusenlerin-izinde-canakkaleye-donus/