A Study on the Challenges and Export Potential of Olive Oil Enterprises: The Case of Mut District, Mersin

Year 2025, Volume: 31 Issue: 1, 189 - 203, 30.06.2025

Mehmet Sami Süygün , Muharrem Can

https://doi.org/10.24181/tarekoder.1666732

Abstract

Purpose: The aim of this study is to identify the challenges faced by olive oil enterprises in the Mut district of Mersin, which has an important place in Türkiye's olive oil production, and to propose solutions to these challenges.
Design/Methodology/Approach: The study employed a qualitative research design, utilizing two data collection methods: interviews and document reviews. In this context, in-depth interviews were conducted with 14 out of 25 enterprises registered with the Mut Chamber of Commerce and Industry. In addition, the corporate websites of 8 of these enterprises, which have an official web presence, were analyzed. Content analysis was performed to examine the data, along with the analysis of frequency distributions.
Findings: The findings indicate that challenges such as economic uncertainty, high production costs, insufficient capital, personnel issues, and imitation/adulteration concerns significantly affect the enterprises. Regarding exports, issues such as inadequate incentives, packaging supply problems, lack of information, limited promotional activities, foreign language barriers, and non-competitive exchange rates were highlighted. The content analysis of 8 of the 25 enterprises with websites revealed that these enterprises generally met criteria such as payment options, logistics, promotional campaigns, and the presentation of various product types. However, they exhibited deficiencies in multilingual support, exchange rate management, customer acquisition, and customer loyalty programs.
Originality: The Mut district of Mersin is an important center of olive oil production in Türkiye, known for its geographically indicated olive oil. However, despite numerous studies focusing on the Aegean Region and its districts, no academic research has been identified in the literature that specifically addresses the production and trade processes of Mut's olive oil. This study is expected to contribute to the literature by identifying the production and trade challenges unique to the region, while also providing valuable recommendations for producers, professional organizations, local and central governments, and policymakers.

Keywords

Export, Mut, marketing, olive oil

Zeytinyağı işletmelerinin sorunları ve ihracat potansiyelleri üzerine bir araştırma: Mersin ili Mut ilçesi örneği

Abstract

Amaç: Çalışmanın amacı, Türkiye zeytinyağı üretiminde önemli yere sahip Mersin'in Mut ilçesindeki zeytinyağı işletmelerinin karşılaştığı sorunları tespit etmek ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmektir.
Tasarım/Metodoloji /Yaklaşım: Çalışma nitel bir araştırma olarak tasarlanmış olup görüşme ve doküman incelemesi olmak üzere iki ayrı veri toplama aracı kullanılmıştır. Bu kapsamda Mut Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı toplam 25 işletmeden 14’ü ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Ayrıca 25 işletmeden kurumsal web sitesine sahip 8’inin web siteleri analiz edilmiştir. Verilerin analizi için içerik analizi yapılmış ve frekans dağılımları incelenmiştir.
Bulgular: Araştırma bulgularına göre ekonomik belirsizlik, üretim maliyetleri, sermaye yetersizliği, nitelikli personel, taklit/tağşiş gibi problemler genel olarak işletmeleri zorlarken ihracat özelinde ise teşviklerin yetersizliği, ambalaj tedariği, bilgi eksikliği, tanıtım, yabancı dil problemi ile rekabetçi olmayan kur başlıkları öne çıkmıştır. Web sitesi içerik analizinde ise işletmelerin genel olarak ödeme, lojistik, kampanya, farklı ürün çeşitlerinin sunumu gibi kriterleri sağlarken çoklu dil kullanımı, kur, müşteri kazandırma ve müşteri sadakat programlarında eksikleri olduğu tespit edilmiştir.
Özgünlük: Mersin'in Mut ilçesi, coğrafi işaretli zeytinyağı ile Türkiye zeytinyağı üretiminde önemli bir merkezdir. Ancak Ege Bölgesi ve ilçelerini ele alan çok sayıda çalışmaya karşılık Mut zeytinyağının üretim ve ticaret süreçlerini ele alan akademik bir çalışmaya literatürde rastlanmamıştır. Bu haliyle çalışmanın bölgeye özgü üretim ve ticaret sorunlarını tespit ederek literatüre katkı sunması yanında üreticiler, meslek kuruluşları, yerel ve merkezi yönetimler ile politika yapıcılara sunulan önerileri boyutuyla önem taşıyacağı düşünülmektedir.

Keywords

İhracat, Mut, pazarlama, zeytinyağı

References

• Acar, C. S. ve Çetiner, M. (2021), “Kobilerin Finansman Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(3), s.23-36.
• AKİB, (2025). Akdeniz İhracatçı Birlikleri, İlçe Bilgisi Mut Olan Firmaların 2020-2024 Yılları Arası İhracat Rakamları, Mersin
• Armağan, G., Atıcı, C., Konak, K., ve Özden, A. (2006), “Aydın Yöresinde Zeytinyağı İşletmelerinin İhracat ve Ekonomik Performanslarının Belirlenmesi ve İhracata Yönelik Öneriler”, Türkiye VII. Tarım Ekonomisi Kongresi, 13-15 Eylül 2006, Antalya
• Ay, H. M. ve Talaşlı, E. (2007), “Türkiye’de KOBİ’lerin İhracattaki Yeri Ve Karşılaştıkları Sorunlar”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(3), s.173-184.
• Bayramer, G. (2015), “Türkiye’nin Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı İhracatındaki Sorunların Değerlendirilmesi”, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Aydın.
• Bayramer, G., ve Tunalıoğlu, R. (2016), “Türkiye'de Sofralık Zeytin-Zeytinyağı İhracatçılarının Sorunları ve Çözümüne Yönelik Yaklaşımlar”, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1), s.141-150.
• Bilen, A. ve Solmaz, H. (2014), “KOBİ’lerin Karşılaştıkları Yapısal Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Diyarbakır Örneği”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(7), s.60-79.
• Çukur, F., Demirbaş, N., Çukur, T., Dayan, V. ve Uzun, A. Ç. (2011), “Zeytinyağı Tesislerinde Gıda Güvenliği ve Kalite Yönetim Sistemlerinin Uygulanmasında Ortaya Çıkan Sorunlar ve Öneriler: Milas İlçesi Örneği”, Zeytin Bilimi Dergisi, 2(1), s.31-36.
• Çukur, T. Ve Kızılaslan, N. (2018). “Milas İlçesinde Zeytin Hasat Şenliğinin Kırsal Turizme Katkısı”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 24(2), 233-241.
• Çümen, K. ve Tunalıoğlu, R. (2022a), “Akhisar’da Sofralık Zeytin İhracatındaki Değişimlerin İncelenmesi”, Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 8(1), s.76-84.
• Çümen, K. ve Tunalıoğlu, R. (2022b), “Sofralık Zeytin İşleme ve İhracatında Kalite ve Markalaşmanın İncelenmesi”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 28(2), s.213-226.
• EİB, (2023), “Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği 2022-2023 Dönemi Çalışma Raporu”, İzmir.
• EİB, (2024), “Ambalaja Göre Zeytinyağı İhracat Şekilleri”, https://www.eib.org.tr/tr/Sayfa.Asp?SI_Id=676C611B3B (Erişim: 10.02.2025)
• Eken, A. ve Yazıcı, D. (2024), “KOBİ’lerin finansman yapısı ve banka finansmanına erişimi: SAFE anketi Türkiye KOBİ’leri için ne söylüyor?”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), s.124-135.
• Ersöz, U., Öztürk, H. ve Sami M. (2022), “Tarım Kredi Kooperatiflerinde Kooperatif Ortaklarına Ait Ürünlerin Değerlendirilmesinin Önemi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(4), s.695-709.
• Faostat, 2025. Food And Agriculturel Organization of United Nations, https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL (Erişim: 09.02.2025).
• Fernandez-Uclés, D., Bernal-Jurado, E., Mozas-Moral, A., and Medina-Viruel, M. J. (2020), “The Importance of Websites for Organic Agri-food Producers”, Economic Research Journal, 33(1), pp.2867-2880.
• Helhel, U. Y. (2007), “KOBİ'lerin Teşvik Tedbirlerinden Yararlanma Eğilimi: Isparta Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), s.163-179.
• Hiary, M., Dhehibi, B., and Kassam, S. K. (2019), “Market Study and Marketing Strategy for Olive and Olive Oil Sector in The Southern Arid Part of Jordan”, Journal of Agricultural Science and Technology, 21(5), pp.1065-1077.
• IOC, (2025), International Olive Council, https://www.internationaloliveoil.org/what-we-do/economic-affairs-promotion-unit/#figures (Erişim: 05.02.2025).
• İnanöz, N. ve Narın, M. (2017), “Yerel İşletmelerin Markalaşma Sürecinde Sosyal Medyanın Rolü: Burhaniye ve Edremit Yerel Zeytin/Zeytinyağı İşletmeleri Örneği”, International Journal Of Social And Economic Sciences, 7(1), s.52-56.
• İnce, Y. (2021), “Mersin Mut Havzası Gemlik Çeşidi Zeytinlerin Yağlarının Rakıma Göre Önemli Kalite Özellikleri Bakımından Araştırılması”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Karaman.
• Kızılaslan, H. ve Birsin, S. (2022), “Yağlık Zeytin İşleyen İşletmelerin Mevcut Özellikleri, Üretim ve Pazarlama Sorunları: TR 22 Bölgesi Örneği”, Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 11(2), s.250-267.
• Marangoz, M., Yeşildağ, B. ve Saltık, I. A. (2012), “E-ticaret İşletmelerinin Web ve Sosyal Ağ Sitelerinin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi”, İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 3(2), s.53-78.
• Macmap, (2025), International Trade Center Market Access Map, https://www.macmap.org/ (Erişim: 20.05.2025)
• Menozzi, D. (2014), “Extra-virgin Olive Oil Production Sustainability in Northern Italy: A Preliminary Study”, British Food Journal, 116(12), pp. 1942-1959.
• Mülayim, Z.G. (2019), Kooperatifçilik, Yetkin Yayınları, Ankara.
• NTO (2018), Nazilli Ticaret Odası, Zeytin ve Zeytinyağı Raporu. Aydın.
• Özçatalbaş, O., Çukur, F., ve Çukur, T. (2019). “Milas’ta Zeytin Turizmi Potansiyelinin Kırsal Kalkınma Amaçlı Değerlendirilmesi”, The Journal of Academic Social Science, (98), 21-37.
• Özdemir, M. (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özden, F. (2006), “Türkiye'nin Zeytinyağı Dış Ticareti, Uygulanan Politikalar, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir
• Özözen, S. (2024), “Türkiye’nin Zeytin Ve Zeytinyağı Sektöründe Küresel Rekabet Gücünün Değerlendirilmesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 22(53), pp.1084-1117.
• Öztürk, F., Yalçın, M. ve Dıraman, H. (2009), “Türkiye Zeytinyağı Ekonomisine Genel Bir Bakış”, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 4(2), s.35-51.
• Özdemir, Ö. N. (2022), “Web Sitelerinin Pazarlama İletişimi ve Lojistik Faaliyetleri Yönünden Değerlendirilmesi: Denizli’de Tekstil Firmaları Üzerine Bir Uygulama”, İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 13(2), s.54-71.
• Rad, S. T., Gülmez, Y. S., Gökbudak,. F., G. ve Yılmaz, E. K. (2016), “KOBİ’lerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı: Erdemli Örneği”, The Journal of Turk-Islam World Social Studies, 3(6), s.59-69.
• Rebelo J. F., Leal C. T., Teixeira Â. (2017), “Management and Financial Performance of Agricultural Cooperatives: A Case of Portuguese Olive Oil Cooperatives”, Revista de Estudios Cooperativos, 123, pp.225–249.
• Sakar, Z. M. (2018), “Gaziantep İlinde Zeytinyağı Depolama Ve Pazarlamaya İlişkin Ekonomik Durum Analizi”, Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 2(2), s.96-108.
• Savran, M. K. ve Demirbaş, N. (2012), “Türk Zeytinyağı Sektöründe Kalite Sorununun SWOT Analiziyle Değerlendirilmesi”, Zeytin Bilimi, 3(1), s.11-18.
• Seçer, A. ve Emeksiz, F. (2018), “Doğu Akdeniz Bölgesinde Zeytin ve Zeytinyağı Pazarlama Organizasyonun Etkinliğinin Değerlendirilmesi”, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 34(1), s.47-56.
• Şık, H. ve Süygün, M. S. (2021), “İhracata Yönelik Devlet Yardımlarının Etkinliği: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi Üzerine Bir Uygulama”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (39), s.533-547.
• TEPGE (2021), Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü, Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin Ürün Raporu, Ankara
• TEPGE (2023), Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü, Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin Ürün Raporu, Ankara
• Trenci, İ. ve Emeksiz, Ö. F. (2020), “Adana İlinde Zeytin, Zeytinyağı, Sofralık Zeytin Üretimi ve Pazarlaması”, International Journal Of Socıal Humanıtıes Scıences Research, 7(51), s.692-699.
• Trademap, (2025), International Trade Center, https://www.trademap.org/Index.aspx (Erişim: 10.02.2025).
• TUİK, (2024), Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=bilgi-teknolojileri-ve-bilgi-toplumu-102&dil=1 (Erişim: 17.02.2025).
• TUİK, (2025), Türkiye İstatistik Kurumu Merkezi Dağıtım Sistemi, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr (Erişim: 12.02.2025).
• Tunalıoğlu, R. (2010), “Türkiye'de Zeytinyağı Pazarlamasında Gıda Güvenliği ve Kalite Güvence Sistemlerinin Uygulanması ve Gelişmelerin Değerlendirilmesi”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 16(1 ve 2), s.59-66.
• Türk Patent ve Marka Kurumu, (2018), Mut Zeytinyağı Coğrafi İşaret Sicil Belgesi, https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/c78ee898-5a65-4e4c-ae3d-72e89c9521fd.pdf (Erişim: 06.01.2025)
• UİB, (2021), Zeytin Raporu, Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, Ar-Ge Şubesi, Bursa.
• Weber, M., Salhab, J., Tsatsimpe, K., and Sanchez-Quintela, S. (2020), “Olive Oil in The North-West of Tunisia: Findings From a Value Chain and Jobs Survey”, World Bank Group. Jobs.
• Yıldırım, S., Alnıaçık, Ü., Özbek, V. ve Koç, F. (2010), “Küresel Ekonomik Kriz Döneminde Zeytinyağı Üretim İşletmelerinin Karşılaştığı Pazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri: Edremit Körfezi Örneği”, Journal of Management and Economics Research, 8(14), s.177-192.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, R. ve Tunalıoğlu, R. (2016), “Aydın'da Karasu Sorunu ve Zeytinyağı İşletmelerinin Çözüme Yönelik Tercihlerinin İncelenmesi”, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), s.39-48.
• Yurtoğlu, N. (2019), “Türkiye Cumhuriyeti’nde Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi ile Ticareti Üzerine Tarihsel Bir Bakış (1923-1960)”, Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 4(1), s.472-510.
• Zampounis, V., & Karanikolas, P. (2024), “Market Challenges in Greek Olive Groves”, Olive Landscapes of the Mediterranean, Springer, Cham. pp. 271-278.