Yöneticilerin Disiplin Düzeyinin, Öğretmenlerin Örnek Davranış Düzeyinin ve Akran Öğrencilerin Dindarlık Düzeyinin İslam Yatılı Okullarındaki Öğrencilerin Ahlak Düzeyine Etkisi

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 285 - 301, 20.03.2025

Satna Deswandari , Trisni Utami Yuyun Sunesti

https://doi.org/10.30622/tarr.1600591

Abstract

Bu araştırma, ahlaki eğitim ya da karakter eğitimi veya ahlak eğitiminin yeniden canlandırılması ihtiyacını yeniden inceleyen dünya genelindeki eğitimin varlığından hareketle hazırlanmıştır. Ahlakın kendisi oluşturulabilir ve insanları iyi ahlak sahibi yapmaya çalışılabilir. Endonezya'daki eğitim kurumlarından biri olan yatılı İslami okullara dayalı İslami Liseler ahlaki eğitimden ayrı tutulamaz. Öğrencilerin sahip olduğu ahlak düzeyi, günlük yaşam faaliyetlerini gerçekleştirdikleri çevrenin etkisinden ayrı tutulamaz. Çeşitli unsurlar öğrencilerde oluşan ahlakı etkileyebilir. Bu çalışmanın amacı, yöneticilerin disiplin düzeyinin, öğretmenlerin örnek davranış düzeyinin ve akran öğrencilerin dindarlık düzeyinin Surakarta Aliyah Al-Muayyad yatılı İslam okulundaki öğrencilerin ahlak düzeyi üzerindeki etkisini analiz etmektir. Bu çalışmada anket yöntemi ile nicel bir yaklaşım kullanılmıştır. Çalışmanın evreni 225 öğrencidir ve tabakalı rastgele örnekleme tekniği kullanılarak 83 öğrenciden oluşan bir örneklem alınmıştır. Veriler anketler aracılığıyla toplanmış, mülakatlar ve gözlemlerle desteklenmiştir. Toplanan veriler normallik testi, çoklu doğrusallık testi ve değişen varyans testi gibi önkoşul testlerine tabi tutulmuş, ardından çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçları, test edilen değişkenlerin yüksek bir kategori gösterdiğini, yani yöneticilerin disiplin düzeyi değişkeninin %67,5, öğretmenlerin örnek davranış düzeyi değişkeninin %98,8, akran öğrencilerin dindarlık düzeyi değişkeninin %83,1 ve öğrencilerin ahlak düzeyi değişkeninin %77,1 olduğunu göstermiştir. T-testi ve F-testi sonuçlarına göre, dört değişken arasında 0.000 veya 0.05'ten küçük bir anlamlılıkla anlamlı bir etki vardır. R2 testi sonuçları da Yatılı Bölge Ortaokulu'ndaki öğrencilerin ahlak düzeyi değişkeninin %60,8'inin yöneticilerin disiplin düzeyi, öğretmenlerin örnek davranış düzeyi ve akran öğrencilerin dindarlık düzeyi değişkenleri tarafından açıklanabildiğini, %39,2'lik farkın ise bu çalışmada incelenmeyen diğer değişkenler tarafından açıklandığını göstermektedir. Bu çalışmadaki teorik çıkarım, veri analizi sonuçlarının Albert Bandura'nın Sosyal Öğrenme Teorisi (1972), Albert Bandura'nın Modelleme Teorisi (1977), Glock & Stark'ın Dindarlık Teorisi (1969) ve Emile Durkheim'ın Ahlak Eğitimi Teorisi (1990) ile uygunluğudur.

Keywords

Ahlak, Dindarlık, Eğitim, Yatılı Okul, Öğrenciler

The Influence of the Level of Administrators Discipline, The Level of Teachers Exemplary Behavior and The Level of Peer Students Religiosity on The Level of Students Morality at Islamic Boarding School

Abstract

This research is motivated by the existence of education throughout the world which is currently re-examining the need for moral education or character education or morality education to be revived. Morality itself can be formed and attempted to bring people to have good morals. Islamic Senior High Schools based on Islamic Boarding Schools as one of the educational institutions in Indonesia cannot be separated from moral education. The level of morality possessed by students cannot be separated from the influence of the surrounding environment where they carry out their daily life activities. Various aspects can influence the morality formed in students. The purpose of this study is to analyze the influence of the level of administrators discipline, the level of teachers exemplary behavior, and the level of peer students religiosity on the level of students morality at Islamic Boarding School Madrasah Aliyah Al-Muayyad Surakarta. This study uses a quantitative approach with a survey method. The population of the study was 225 students and a sample of 83 students was taken using the stratified random sampling technique. Data were collected through questionnaires and supported by interviews and observations. The collected data were subjected to prerequisite tests, namely the normality test, multicollinearity test, and heteroscedasticity test, then analyzed using multiple linear regression analysis. The results of the study showed that the variables tested showed a high category, namely the variable of the level of administrators discipline of 67.5%, the variable of the level of teachers exemplary behavior of 98.8%, the variable of the level of peer students religiosity of 83.1% and the variable of the level of students morality of of 77.1%. Based on the results of the t-test and F-test, there is a significant influence between the four variables with a significance of 0.000 or less than 0.05. The results of R2 test also show that 60.8% of the variable of the level of students morality at Islamic Boarding School can be explained by the variable of the level of administrators discipline, the level of teachers exemplary behavior, and the level of peer students religiosity, while the difference of 39.2% is explained by other variables not examined in this study. The theoretical implication in this study is the suitability between the results of data analysis with Albert Bandura's Social Learning Theory (1972), Albert Bandura's Modeling Theory (1977), Glock & Stark's Religiosity Theory (1969), and Emile Durkheim's Moral Education Theory (1990).

Keywords

Morality, Religiosity, Education, Boarding School, Students

References

• Abdullah, S. R. (2013). Pembelajaran Saintifik untuk Kurikulum 2013. Jakarta: Bumi Aksara.
• Aji, & Kartono. (2022). Benefits of Sustainable Development Goals. Journal of Social Research, 1(6), 507-512.
• Amrulloh, & Umam. (2018). The Relationship between the Discipline of Islamic Boarding School Management and the Learning Discipline of Santri. Journal of Islamic, 2(2), 212-239.
• Anah. (2021). Pondok Pesantren sebagai Wadah Moderasi Islam di Era Generasi Milenial. Jurnal Keislaman, 4(1), 32-47.
• Ardiyansyah, H., & al, e. (2019). Pengaruh Lingkungan Sekolah Terhadap Moral Siswa Sekolah Menengah Pertama. Jurnal Moral Kemasyarakatan, 4(1), 1-7.
• Arikunto, S. (1980). Prosedur Penelitian: Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: Rineka Cipta.
• Azizah, I. (2021). Peran Santri Milenial dalam Mewujudkan Moderasi Beragama. Prosiding Nasional Pascasarjana IAIN Kediri., 4, 197-216.
• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs: NJ: Prentice Hall.
• Benny, P., & Riyanti. (2019). Student Morality Behavior: A Contribution of Social Godliness and Religiosity. Jurnal Pendidikan Agama Islam.
• Durkheim, E. (1990). Pendidikan Moral Suatu Studi Teori dan Aplikasi Sosiologi Pendidikan. Jakarta: Erlangga.
• Ghozali, I. (2011). Aplikasi Analisis Multivariate Dengan Program SPSS. Semarang: Badan Penerbit Universitas Diponegoro.
• Karso. (2019). Keteladanan Guru dalam Proses Pendidikan di Sekolah. Prosiding Seminar Nasional Pendidikan Program Pascasarjana Universitas PGRI Palembang 12 Januari 2019. Palembang.
• Mahfudhiyah. (2022). Peran Pengasuh Pondok Pesantren dalam Pembinaan Akhlak Santri di Pondok Pesantren Al-Barokah Malang. Journal Universitas Islam Negeri Maulana Malik Ibrahim, 50-62.
• Mastiyah. (2018). Religiosity of Madrasah Aliyah and High School Students. EDUKASI: Journal of Religion and Religious Education Research, 16(3), 232-246.
• Ministri of Religion Indonesia. (2022). Data on Pondok Pesantren in Indonesia.
• Ministry of Education and Culture Indonesia. (2020). Teacher Exemplary Behavior in Indonesia.
• Ministry of Religion Indonesia. (2022). Religious Harmony Index Report.
• Ministry of Women's Empowerment and Child Protection Indonesia. (2020). Bullying Student's Data in Indonesia.
• Ningsih, R. I. (2019). Peran Pengurus Pondok Pesantren Dalam PembinaanMoralitas Kedisiplinan Santri di Pondok Thoriqul Huda Ponorogo. EDUKASI: Journal of Religion and Religious Education Research, 3(2), 50-61.
• Novayanty. (2021). Peningkatan Perilaku Moral Pada Anak Usia 5-6 Tahun Melalui Penggunaan Metode Bercerita. Jurnal Instruksional, 2(2).
• Pew Reasearch Center. (2020). Religious Beliefs Among American Adolescent. America.
• Poespoprodjo. (1999). Filsafat Moral: Kesusilaan dalam Teori dan Praktik. Bandung: Pustaka Grafiti.
• Prasetyo, & Riyanti. (2019). Pengaruh Religiusitas terhadap Kinerja Karywan: Studi pada Tenaga Kependidikan Universitas Muhammadiyah Kalimantan Timur. Borneo Student Research, 2(1), 705-713.
• Reza. (2013). Relationship Between Religiosity and Morality in Adolescents at Madrasah Aliyah (MA). HUMANITAS: Indonesian Psychological Journal, 10(2), 45-56.
• Ryanthie, S. (2023). Diduga Jadi Korban Perundungan Kakak Senior di Pondok Pesantren, Santri Meninggal. tempo.com: https://www.tempo.co/hukum/diduga-jadi-korban-perundungan-kakaksenior-di-pondok-pesantren-santri-13-tahun-meninggal--8816. adresinden alınmıştır
• Stark, & Glock. (1968). American Piety: The Nature of Religious Commitment. Berkeley: University of California Press.
• Sugiyono. (2017). Metode Penelitian Kuantitatif, Kualitatif, dan R&D. Bandung: CV. Alfabeta.
• Sutisna, Deni, & al, e. (2019). Keteladanan Guru sebagai Sarana Penerapan Pendidikan Karakter Siswa. Jurnal Pendidikan Dasar Indonesia, 4(2), 29-33.
• Tafsir. (2013). Ilmu Pendidikan Islami. Bandung: Remaja Rosakarya.
• Zuriah, N. (2017). Pendidikan Moral Dan Budi Pekerti dalam Perspektif Perubahan: Menggagas Platform Pendidikan Budi Pekerti Secara Kontektual dan Futuristic. Jakarta: Bumi Aksara.