De Facto Devletlerde Demokrasi Uygulamaları: KKTC Perspektifi

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 127 - 140, 20.03.2025

Ramazan Safa

https://doi.org/10.30622/tarr.1616054

Abstract

Bu çalışma, geniş çapta uluslararası tanınırlığa sahip olmayan de facto devletlerdeki demokratik uygulamaları, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) örneği üzerinden incelemektedir. De facto devletler, sınırlı diplomatik statülerine rağmen siyasi kurumlarını oluşturmakta ve yönetim sistemlerini inşa etmektedir. KKTC, tarihi gelişimi, egemenlik tartışmaları ve Türkiye ile olan özel ilişkileri nedeniyle bu bağlamda dikkat çekici bir örnek teşkil etmektedir. Araştırma, demokrasi kavramını KKTC’nin kurumsal yapısı, seçim sistemi, vatandaş katılımı ve dış etkenlerin rolü üzerinden değerlendirmektedir. Çalışmada, demokratik normların ne ölçüde korunduğu veya zorluklarla karşı karşıya olduğu analiz edilmiştir. KKTC’nin yarı-başkanlık ve parlamenter sistem unsurlarını içeren hibrit yönetim modeli, çalışmanın temel inceleme alanlarından biridir. Anayasal çerçeve, yasama-yürütme-yargı arasındaki güç dengesi ve demokratik hesap verebilirlik mekanizmaları detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Özellikle yürütme organının gücü ve yargının bağımsızlığı, demokratikleşme süreci açısından kritik unsurlar olarak değerlendirilmiştir. Seçim süreçleri ve seçim sistemindeki reformlar, KKTC'deki siyasi temsiliyet açısından büyük önem taşımaktadır. Orantılı temsil esasına dayalı D’Hondt sistemi, parti dinamikleri ve seçmen davranışları üzerindeki etkileri bağlamında analiz edilmiştir. Genel olarak seçimlerin demokratik ilkelere uygun şekilde gerçekleştirildiği görülse de düşük seçim katılımı ve dış müdahale iddiaları siyasi özerklik konusunda endişeler yaratmaktadır. Vatandaş katılımı ve siyasi kurumlara duyulan güven, demokratik yönetişimin sürdürülebilirliği açısından belirleyici unsurlardır. Araştırma, seçmen davranışları, sivil toplum katılımı ve siyasi aktivizm gibi konulara odaklanarak KKTC halkının demokrasiye bakış açısını değerlendirmiştir. Bulgular, özellikle genç seçmenler arasında seçime katılım oranlarının düştüğünü ve siyasi sisteme duyulan güvenin azaldığını göstermektedir. Bununla birlikte, sivil toplum kuruluşlarının şeffaflık ve hesap verebilirlik konusunda önemli bir rol oynadığı tespit edilmiştir. KKTC’nin Türkiye’ye olan ekonomik ve siyasi bağımlılığı, demokratik yönetişim açısından en önemli meydan okumalar arasında yer almaktadır. Türkiye’nin sağladığı ekonomik destek ve siyasi nüfuzu, yerel yönetim kararları ve seçim süreçleri üzerinde etkili olabilmektedir. Bu durum, KKTC’nin demokratik süreçlerinde bağımsızlık ve dış müdahale konularında çeşitli tartışmalara yol açmaktadır. Çalışma, bu bağımlılığın KKTC’nin demokratik gelişimi üzerindeki uzun vadeli etkilerini değerlendirmekte ve uluslararası meşruiyet arayışlarını tartışmaktadır. Bu araştırma, KKTC özelinde demokrasi ile de facto devlet statüsü arasındaki ilişkiyi ele alarak, uluslararası siyaset ve yönetişim literatürüne katkı sağlamaktadır. Tanınmayan devletlerin demokratik uygulamaları sürdürme çabalarını ve karşılaştıkları engelleri ortaya koyarak, demokratikleşme süreçlerine dair daha geniş bir bakış açısı sunmaktadır. KKTC’nin yaşadığı deneyimler, tanınmamış devletlerin yönetim yapıları ve demokratik reformları konusunda önemli dersler içermektedir.

Keywords

De facto devletler, Demokrasi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Yönetim, Egemenlik, Uluslararası tanınma

Democracy Practices in De Facto States: A TRNC Perspective

Abstract

This paper examines the intricate dynamics of democratic practices within de facto states, with a specific focus on the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). De facto states, which operate without widespread international recognition, face unique challenges and opportunities in establishing and maintaining democratic governance. Through an in-depth exploration of TRNC’s political landscape, including its historical evolution, institutional framework, electoral mechanisms, and citizen participation, this study aims to illuminate the complexities of democracy in contexts marked by contested sovereignty. Drawing on a multidisciplinary approach, the research utilizes primary sources, scholarly literature, and comparative analyses to assess the adherence to democratic norms in the TRNC. Key factors such as sovereignty disputes, external influences, and socio-political dynamics are scrutinized to understand how this shapes the democratic processes within the TRNC. Special attention is given to the role of core institutions, including parliament and judiciary, in steering the state’s democratic trajectory. This study also highlights critical issues related to minority rights, civil liberties, and political pluralism, all of which are essential to the functioning of democracy. The study further explores the perceptions of TRNC citizens regarding democracy, offering insights into their levels of political engagement, trust in institutions, and aspirations for the future. By delving into the lived experiences of citizens, the research sheds light on the broader societal implications of democratic governance in the TRNC. It evaluates how public sentiment is influenced by external pressures, such as the significant role played by Türkiye in the TRNC’s political and economic spheres, and internal factors, including electoral reforms and governance challenges. The TRNC's democratic framework is analyzed within the context of its hybrid government system, which combines elements of parliamentary and semi-presidential models. The paper details the constitutional and institutional structures that underpin the TRNC’s political system, including the distribution of powers among the executive, legislative, and judicial branches. These structures are critical in understanding the democratic resilience and adaptability of a state operating under international ambiguity. This research also considers the broader implications of de facto statehood on democratic practices, contributing to ongoing discussions in international relations and political science. It addresses the ways in which de facto states like the TRNC strive to demonstrate democratic legitimacy to bolster claims of sovereignty, often adopting reforms to align with international democratic standards. By providing a comprehensive case study of the TRNC, the paper offers valuable insights into the intersection of governance, sovereignty, and democracy. It underscores the challenges faced by de facto states in fostering democratic norms while navigating the constraints imposed by limited recognition and external dependencies. Ultimately, this study contributes to a nuanced understanding of how democracy can be practiced and sustained in contexts where statehood itself is contested, offering lessons for broader applications in international governance and conflict resolution.

Keywords

De facto states, Democracy, Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), Governance, Sovereignty, International recognition

References

• Altıner, G. (2018, January 19). CTP-HP-TDP-DP tamam ama. Kıbrıs Postası. Retrieved June 24, 2024, from https://www.kibrispostasi.com/c1-KIBRIS_POSTASI_GAZETESI/j160/a31981-CTP-HP-TDP-DP-tamam-ama Beacháin, D. Ó. (2012). The dynamics of electoral politics in Abkhazia. Communist and Post-Communist Studies, 45(1), 165–174.
• Bianet. (2022). Ruling party leads in snap elections in Northern Cyprus. Retrieved June 29, 2024, from https://bianet.org/haber/ruling-party-leads-in-snap-elections-in-northern-cyprus-256662
• Blakkisrud, H., & Kolstø, P. (2011). From secessionist conflict toward a functioning state: Processes of state-and nation-building in Transnistria. Post-Soviet Affairs, 27(2), 178–210.
• Bozkurt, İ. (2014). KKTC’nin siyasal yapısı, çıkmazları ve çözüm önerileri. In S. Tamçelik (Ed.), 2013 Kuzey Kıbrıs geleceğin plânlanması (pp. 53–94). Ankara: Eko Avrasya Yayınları.
• Caspersen, N. (2012). Unrecognized states: The struggle for sovereignty in the modern international system. Cambridge: Polity Press.
• Dayıoğlu, A., & Hatay, M. (2015). Yearbook of Muslims in Europe (Vol. 7). Leiden: Brill.
• Dodd, C. (2010). The history and politics of the Cyprus conflict. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Dolunay, A., & Kasap, F. (2020). Still unrecognized state “Turkish Republic of Northern Cyprus” in the context of the Cyprus negotiations: Status of the TRNC’s court decisions. Journal of Politics and Law, 13(3), 1–11. https://doi.org/10.5539/jpl.v13n3p1
• Duba, G. U. (2022). Seçim sistemleri ve Kuzey Kıbrıs. Yenidüzen. Retrieved June 24, 2024, from https://www.yeniduzen.com/secim-sistemleri-ve-kuzey-kibris-148836h.htm
• Evre, B. (2020). KKTC'deki ergen gençlerin siyasal katılım düzeyleri ve biçimleri: 9 yıllık kohort çalışması. Turkish Studies, 15(3), 1865–1888.
• Erhürman, T. (2011). Çare başkanlık sistemi mi? KKTC’de hükümet sistemi tartışmaları ve başkanlık sistemi. Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları.
• Gökçekuş, Ö. (2009). A novel approach in calculating the costs of economic isolation. NEU Journal of Social Sciences, 2(2), 70–87.
• Gündem Kıbrıs. (2016). Su krizi derinleşti. Retrieved June 30, 2024, from http://www.gundemkibris.com/su-krizi-derinlesti-159991h.htm
• Haber Kıbrıs. (2012). Toparlanıyoruz sokağa indi. Retrieved June 30, 2024, from http://haberkibris.com/toparlaniyoruz-sokagaindi-2012-07-10.html
• Henn, M., & Foard, N. (2013). Social differentiation in young people's political participation: The impact of social and educational factors on youth political engagement in Britain. Journal of Youth Studies, 17(3), 360–380. https://doi.org/10.1080/13676261.2013.830704
• Hürriyet. (2015, May 1). Türkiye’den KKTC’ye 10 yılda 9 milyar lira. Retrieved June 30, 2024, from http://www.hurriyet.com.tr/turkiyeden-kktcye-10-yilda-9-milyar-lira-28891001
• Isachenko, D. (2008). The production of recognized space: Statebuilding practices of Northern Cyprus and Transdniestria. Journal of Intervention and Statebuilding, 2(3), 353–368. https://doi.org/10.1080/17502970802436353
• Kanlı, Y. (2022, January 27). KKTC seçimleri: Ufukta koalisyon var. Yetkin Report. Retrieved from https://yetkinreport.com/2022/01/27/kktc-secimleri-ufukta-koalisyon-var/
• Kanol, D. (2015). Tutelary democracy in unrecognized states. EUL Journal of Social Sciences, 6(1), 62–74.
• Kanol, D., & Köprülü, N. (2017). Quality of democracy in unrecognized states: Lessons from Northern Cyprus. Southeast European and Black Sea Studies, 17(3), 389–402. https://doi.org/10.1080/14683857.2017.1279257
• Ker-Lindsay, J. (2014). Understanding state responses to secession. Peacebuilding, 2(1), 28–44.
• Kolstø, P. (2006). The sustainability and future of unrecognized quasi-states. Journal of Peace Research, 43(6), 723–740.
• Kolstø, P., & Blakkisrud, H. (2012). De facto states and democracy: The case of Nagorno-Karabakh. Communist and Post-Communist Studies, 45(1), 141–151.
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. (1985). KKTC Cumhuriyet Meclisi içtüzüğü. Retrieved June 24, 2024, from http://www.cm.gov.nc.tr/Bilgi/ictuzukesas1.pdf
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. (1985). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası. Retrieved January 10, 2020, from http://www.cm.gov.nc.tr/Bilgi/Anayasa.pdf
• Kyris, G. (2013). A model of ‘contested’ Europeanization: The European Union and the Turkish-Cypriot administration. Comparative European Politics, 12(2), 160–183. https://doi.org/10.1057/cep.2012.39
• MacQueen, B. (2015). Democratization, elections and the ‘de facto state dilemma’: Iraq’s Kurdistan Regional Government. Cooperation and Conflict, 50(4), 423–439.
• Özgür, E., Köprülü, N., & Reuchamps, M. (2017). Drawing Cyprus: Power-sharing, identity and expectations among the next generation in Northern Cyprus. Mediterranean Politics, 24(2), 237–259. https://doi.org/10.1080/13629395.2017.1404720
• Pebriyenni, Ananda, A., & Gistituati, N. (2020). Impact of political education to the participation of beginner voters in general election. Proceedings of the International Conference on Educational Sciences and Teacher Profession (ICETeP 2020). https://doi.org/10.2991/assehr.k.200803.060
• Protsyk, O. (2012). Secession and hybrid regime politics in Transnistria. Communist and Post-Communist Studies, 45(1), 175–182.
• Raftery, A. E., Ševčíková, H., & Silverman, B. W. (2021). The vote package: Single transferable vote and other electoral systems in R. Cornell University. https://doi.org/10.48550/arxiv.2102.05801
• Supreme Electoral Council of the Turkish Republic of Northern Cyprus. (n.d.). Milletvekilliği seçimleri. Retrieved June 29, 2024, from http://www.ysk.gov.ct.tr/index.php/milletvekilligi-secim-sonuclari/
• TEPAV, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. (2013). KKTC devleti fonksiyonel - kurumsal gözden geçirme çalışması. Ankara: TEPAV Yayınları.
• Tosun, E., Kırıkkaleli, D., & Şafaklı, O. V. (2020). An isolated island economy analysis on the effectiveness of foreign aid: TRNC. SAGE Open, 10(2). https://doi.org/10.1177/2158244020924376
• Ulusoy, K. (2016). Turkey and the Turkish Republic of Northern Cyprus: A thorny relationship. Journal of South Asian and Middle Eastern Studies, 40(1), 66–79. https://doi.org/10.1353/jsa.2016.0017
• Ustabulut, B. (2020). KKTC’nin hükümet sistemi: Tartışmalar ve çözüm önerileri. Journal of Economic and Social Research, 1(1), 47–70.
• Voller, Y. (2015). Contested sovereignty as an opportunity: Understanding democratic transitions in unrecognized states. Democratization, 22(4), 610–630.
• Weiss, J. (2020). What is youth political participation? Literature review on youth political participation and political attitudes. Frontiers in Political Science, 2. https://doi.org/10.3389/fpos.2020.00001
• Yeni Düzen. (2013, October 8). ‘İyi idare yasa önerisi’ Resmi Gazete’de. Retrieved June 30, 2024, from http://www.yeniduzen.com/Haberler/haberler/iyi-idare-yasa-onerisi-resmi-gazetede/8174
• Yücel, M., Korkmazhan, A., Erönen, O., Atlı, M., Beyatlı, D., & Reynar, T. (2021). 2020 KKTC Cumhurbaşkanlığı seçimi hakkında müdahale raporu [Intervention Report].