Ayrılık Çeşmesi Metro İstasyonu’ndaki İntihar Vakaları Hakkında Yayınlanan Haberler Üzerine Bir İnceleme

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 550 - 563, 29.06.2025

Ebru Dilek , Mustafa İnce , Mevlüt Can Koçak , Tuğba Deniz Laçinkaya , Buse Öztürk

https://doi.org/10.30622/tarr.1683564

Abstract

İntihar, bireyin kendi yaşamına son verme eylemi olarak tanımlanmakta ve hem psikolojik hem de toplumsal birçok faktörü içerisinde barındıran bir olguyu ifade etmektedir. İntihar olgusu birçok farklı alanı içerisinde barındırmakta ve ayrı ayrı tanımlanmaktadır. Psikoloji alanında intihar, kişinin yaşadığı kayıplar, duygusal çatışmalar ve çevresel etkilerle ilişkilendirilirken; sosyolojik yaklaşımlar ise intiharı toplumla kurulan bağların zayıflamasıyla tanımlamaktadır. Bireyler, çevresindeki davranışları gözlemleyerek ve taklit ederek öğrenebildikleri için, intihar gibi olumsuz davranışları gözlemlemekte ve bu tür davranışları taklit etme riskini barındırmaktadırlar. Olumsuz bu tür davranışları bireyin gözlemlemesinde medya oldukça etkili bir aktör konumundadır. İntihar haberlerinin izleyiciye nasıl sunulduğu, bireyler üzerinde taklit etme eğilimini oldukça fazla etkilemektedir. Medya gibi geniş kitlelerde hızlı bir iletişim ağına sahip bir aktörün intihar vakalarını özellikle detaylı, dramatik ve dikkat çekici bir biçimde sunmaları, bireyler üzerinde ciddi etkiler yaratabilmektedir. Bu tür haber sunumları, bazı bireylerin kendilerini haberdeki intihar ederek hayatlarına son veren kişilerle özdeşleştirmelerine ve benzer davranışları taklit etme eğilimi göstermelerine neden olabilmektedir. Yapılan çeşitli araştırmalar ve çalışmalar, intihar içeriklerinin medya aracılığıyla yoğun şekilde ve çarpıcı ifadelerle yayımlanmasının ardından intihar oranlarında belirgin artışlar yaşandığını ve benzer davranışların sergilendiğini ortaya koymaktadır. Bu olgu, literatürde “Werther etkisi” olarak adlandırılmakta ve özellikle intiharın dramatize edilerek sunulmasının, toplumsal düzeyde olumsuz bir model oluşturduğuna dikkat çekilmektedir. Bu açıdan, medyada intihar haberlerinin sunum biçimi sadece bilgilendirme niteliği taşımaktan ziyade, aynı zamanda toplumsal sağlığı etkileyebilecek bir unsur olarak değerlendirilmektedir. Günümüzde sosyal medya platformları geleneksel medyaya kıyasla intihar vaka içeriklerinin hızlı ve kontrolsüz yayılmasına olanak sağladığı için Werther etkisini artırdığı düşünülmektedir. Çalışma intihar konusunu bireysel, toplumsal ve psikolojik yönleriyle kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde ele alarak, medyanın intihar üzerindeki etkisini incelemektedir. İntiharın tanımı; TDK, Dünya Sağlık Örgütü, Durkheim, Freud ve Bandura gibi farklı kuramsal bakış açılarıyla tanımlanmıştır. Çalışmada, özellikle medyanın intihar davranışlarını nasıl etkilediği ve şekillendirdiği üzerinde durulmuştur. Werther etkisi bağlamında, intihar haberlerinin yayılmasının taklit davranışlarını ve intihar oranlarını artırabileceği vurgulanmıştır. Sosyal medyanın yaygınlaşması ile birlikte bu etkinin daha fazla görünür hale geldiği belirtilmiştir. Çalışmada ayrıca Ayrılık Çeşmesi Marmaray İstasyonu’nda gerçekleşen intihar vakalarının medya temsilleri analiz edilmiştir. 2023-2025 yılları arasında yayımlanan haber içerikleri incelenmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak yorumlanmıştır. Çalışma bulguları, medyanın intihar haberlerinde kullandığı dil ve sunum biçiminin, bireylerin intihara ilişkin tutumlarını etkileyebileceğini göstermektedir.

Keywords

İletişim ve Medya Çalışmaları, İntihar, Eleştirel Söylem Analizi, Ayrılık Çeşmesi Metro İstasyonu, Werther etkisi

An Analysis of News Reports on Suicide Incidents at Ayrılık Çeşmesi Metro Station

Abstract

Suicide is defined as the act of an individual ending their own life and represents a phenomenon that encompasses both psychological and social factors. The phenomenon of suicide spans across various disciplines and is defined differently within each. In the field of psychology, suicide is associated with personal losses, emotional conflicts, and environmental influences. In contrast, sociological approaches explain suicide in terms of weakened social bonds. Since individuals can learn behaviors by observing and imitating others around them, they are at risk of imitating negative behaviors such as suicide. Media plays a significant role in exposing individuals to such negative behaviors. The way suicide news is presented to viewers significantly affects their tendency to imitate such actions. As a mass communication actor with rapid outreach, the media can have profound impacts when suicide cases are reported in a detailed, dramatic, and sensationalized manner. Such portrayals may lead some individuals to identify with the persons who died by suicide in the news and exhibit similar behaviors. Various studies have shown that when suicide content is widely and strikingly disseminated through the media, there is a noticeable increase in suicide rates and imitation behaviors. This phenomenon is referred to in the literature as the "Werther Effect" which highlights how dramatized presentations of suicide create a harmful societal model. From this perspective, how suicide news is presented in the media is not just a matter of informing the public but also a factor that can influence public health. Nowadays, social media platforms allow for the rapid and uncontrolled spread of suicide-related content compared to traditional media, thus intensifying the Werther Effect. This study examines the issue of suicide from individual, social, and psychological perspectives within theoretical frameworks, focusing on the media’s influence on suicide. Definitions of suicide are explored through the theoretical lenses of institutions and scholars such as the Turkish Language Association (TDK), World Health Organization, Durkheim, Freud, and Bandura. The study particularly emphasizes how media affects and shapes suicidal behavior. In the context of the Werther Effect, it is stressed that the dissemination of suicide news can increase imitation behaviors and suicide rates. With the rise of social media, this effect has become more visible. Additionally, the study analyzes the media representation of suicide cases that occurred at the Ayrılık Çeşmesi Marmaray Station. News articles published between 2023 and 2025 were examined. The findings of the study were interpreted using the Critical Discourse Analysis method. The results indicate that the language and presentation style used by the media in suicide reporting can influence individuals’ attitudes toward suicide.

Keywords

Communication and Media Studies, Suicide, Critical Discourse Analysis, Ayrılık Çeşmesi Metro Station, Werther effect

References

• American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5-TR). Washington, DC: APA.
• Arık, E., İnce, M., Koçak, M. C., Bilişli, Y., Karataş, E. O., Akgün, H., Aşlakçı, F. (2024). Communication dynamics and media interactions of young adults who have attempted suicide: a qualitative thematic analysis. Frontiers in Psychology, 15, 1-2.
• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Birgün.net. “Bir Yurttaş Daha Marmaray İstasyonunda İntihar Etti”. Erişim Tarihi: 20.04.2025. (https://www.birgun.net/haber/bir-yurttas-daha-marmaray-istasyonunda-intihar-etti-611518).
• Cengiz, S. (2009). Basında yer alan intihar ya da intihar girişimi konulu haberlerde etik sorunlar. Kriz Dergisi, 17(2), 21-38.
• Cumhuriyet.com. “Marmaray'da İntihar Girişimi!”. Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/marmarayda-intihar-girisimi-2283842).
• Cumhuriyet.com. “Marmaray'da İntihar: Seferler Durduruldu”. Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/marmarayda-intihar-seferler-durduruldu-2207872).
• Çelik, H., Ekşi, H. (2013). Söylem Analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27(27), 99-117.
• Demirkol, M. (2013). İntihar olasılığı: Kişilik özellikleri, kontrol odağı ve ölüm algısı açısından bir değerlendirme. (Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi).
• Duman, N. (2019). İntihar ve Medya. Ekev Akademi Dergisi, (77), 333-340.
• Durkheim, É. (1897). Le suicide: Étude de sociologie. Félix Alcan.
• Erdoğan, M., & Kaya, S. (2023). Haberde söylem farklılıkları: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri haberleri üzerine bir analiz. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 1074-1096.
• Güngör, B. (2020). Söylem Yaklaşımı Üzerine Bir Kavram Çalışması Vüve Eleştirel Söylem Analizi. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 02-(1), 6.
• Haberler.com. “Ayrılık Çeşmesi Metro İstasyonu'nda İntihar! Metro Yaklaşırken Kendini Raylara Bıraktı”. Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://www.haberler.com/3-sayfa/ayrilik-cesmesi-metro-istasyonu-nda-intihar-15730720-haberi/)
• Haberler.com. “Marmaray'da İntihar! Kendini Raylara Bırakan Kadın Yaşamına Son Verdi”. Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://www.haberler.com/3-sayfa/kadikoy-ayrilik-cesmesi-marmaray-istasyonunda-intihar-17339368-haberi/)
• Halktv.com. “16 Yaşındaki Çocuk Marmaray'ın Önüne Atladı. İntihar Anları Kamerada” Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://halktv.com.tr/gundem/16-yasindaki-cocuk-marmarayin-onune-atladi-intihar-anlari-kamerada-906660h).
• Hürriyet.com. “28 Aralık Ayrılık Çeşmesi Marmaray Seferleri Durduruldu Mu, Neden Durduruldu?”. Erişim Tarihi: 02.04.2025.(https://www.hurriyet.com.tr/bilgi/galeri-marmaray-son-dakika-aciklama-ayrilik-cesmesi-marmaray-seferleri-durduruldu-mu-neden-durduruldu-42641358).
• İnce, M., & Koçak, M. C. (2018). Rus savaş uçağının düşürülmesi ile ilgili yayınlanan haberlerde söylem ve ideoloji. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1969-1999.
• İnce, M., Küçük, O., Koçak, M. C. (2023). Analyzing the Concept of Evil in Marxist and Freudian Context through the News on the Webpages of the Newspapers. Turkish Academic Research Review, 8(3), 1042-1060.
• Karaduman, S. (2017). Eleştirel Söylem Çözümlemesinin Eleştirel Haber Araştırmalarına Katkısı ve Sunduğu Perspektif. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), 31-46.
• Karaduman, S., & Batu, N. M. (2011). Televizyon haberlerinde terörizm olgusunun trt’nin haber söylemi bağlamında incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 359-374.
• Kavut, S. (2021). Eleştirel Söylem Analizi Bağlamında Haber Sitelerinde Dijital Kimlik Başlıklı Haberlerin Analizi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 7 (1), 127- 138.
• Koçak, M. C., Küçük, O., & Gürbüz, S. (2024). Gazete Haberlerinde Seri Cinayet Söylemi. International Journal of Language Academy, 12(4).
• Küçük, O., Toprak, Ö., Koçak, M.C. (2022). Medya ve intihar üzerine bir araştırma. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 9(79), 85-94.
• Lacan, J. (1949). “The Mirror Stage as Formative of the I Function.” Écrits (trans. 2006).
• Lacan, J. (1973). The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis (Seminar XI). New York: Norton.
• Mann, J. (2003). İntihar Davranışının Nörobiyolojisi. Nat Rev Neurosci. 4, 819–828.
• Niederkrotenthaler, T. et al. (2010). “Role of Media Reports in Completed and Prevented Suicide.” British Journal of Psychiatry, 197(3), 234–243.
• Palabıyıkoğlu, R. (1994). İntihar Davranışı ve Kitle İletişim Araçları. Kriz Dergisi, 2(2), 227-284.
• Phillips, D. P. (1974). “The Influence of Suggestion on Suicide: Substantive and Theoretical Implications of the Werther Effect.” American Sociological Review, 39(3), 340–354.
• Proshansky, H. M., Fabian, A. K., & Kaminoff, R. (1983). “Place-identity: Physical world socialization of the self.” Journal of Environmental Psychology, 3(1), 57–83.
• Sondakika.com. “Ayrılık Çeşmesi Durağında Metronun Önüne Atlayarak İntihar Etti”. Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://www.sondakika.com/haber/haber-ayrilik-cesmesi-duraginda-metronun-onune-15730964-yorumlari/).
• Sondakika.com. “Marmaray'da İntihar Girişimi! Resmi Açıklama Geldi”. Erişim Tarihi: 20.04.2025. (https://www.sondakika.com/3-sayfa/haber-marmaray-da-intihar-girisimi-resmi-aciklama-geldi-18485815/).
• Sorensen, C. C., Lien, M., Harrison, V., Donoghue, J. J., Kapur, J. S., Kim, S. H., Tran, N. T., Joshi, S. V., & Patel, S. G. (2022). The Tool for Evaluating Media Portrayals of Suicide (TEMPOS): Development and Application of a Novel Rating Scale to Reduce Suicide Contagion. International journal of environmental research and public health, 19(5), 2994.
• Sözcü.com. “Marmaray'da İntihar: Bir Kişi Hayatını Kaybetti”. Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://www.sozcu.com.tr/marmaray-da-intihar-bir-kisi-hayatini-kaybetti-p96205).
• Stack, S. (2005). “Suicide in the media: A quantitative review of studies based on nonfictional stories.” Suicide and Life-Threatening Behavior, 35(2), 121–133.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2025). İntihar. Ankara: TDK Yayınları.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2025). Söylem. Ankara: TDK Yayınları.
• Türkiye Gazetesi. “Marmaray Ayrılık Çeşmesi’ndeki İntihar Sonrası Açıklama Yapıldı: Marmaray çalışıyor mu?”. Erişim Tarihi: 02.04.2025. (https://www.turkiyegazetesi.com.tr/haberler/marmaray-ayrilik-cesmesindeki-intihar-sonrasi-aciklama-yapildi-marmaray-calisiyor-mu-1069530?s=1)
• World Health Organization. (2025). Suicide. https://www.emro.who.int/health-topics/suicide/feed/atom.html
• Yalçın, V. İ. (2023). Donald Trump’ın Söylemlerinde Göçmen Karşıtlığı ve Irkçılık: Popülizm Perspektifinden Eleştirel Söylem Analizi. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 7(1), 1-18.
• Yardım, G., & Doğruel, H. (2019). Eleştirel Söylem Çözümlemesi Bağlamında Haber Metinlerinin İncelenmesi: Pippa Bacca Cinayeti Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 137-148.