Expropriation and land allocation processes for electrical distribution facilities

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 65 - 77, 16.11.2024

Halil İbrahim Hacımüftüoğlu , Mehmet Ertaş

https://doi.org/10.51765/tayod.1442187

Öz

The basic condition for opening electricity distribution facilities for operation is the completion of expropriation and land allocation processes. Electricity distribution facilities are generally established as energy transmission lines or transformer buildings. Areas affected by route-shaped facilities are provided by establishing easements, while areas affected by transformer-shaped buildings or pole-type facilities are provided by expropriating their property. The absence of a land management model in expropriation practices and the lack of unity of application in determining the value of easement areas in route-shaped expropriations are negative situations in terms of expropriation practices. When the expropriation processes carried out for electricity distribution facilities are examined, it is seen that there are delays in opening public investments for operation due to the disruptions experienced in expropriation practices and public damage occurs during the process. In this study, the expropriation and land allocation processes, which are an important issue in opening electricity distribution facilities for operation, are examined and the problems encountered at all stages in the process are discussed. In the light of the data obtained from expropriation practices, new methods to be developed on real estate management and real estate valuation, which are the two main sources of problems encountered in expropriation processes, have been put forward.

Anahtar Kelimeler

Electrical Distribution Facilities, Expropriation, Land Allocation, Real Estate

Elektrik dağıtım tesislerinde kamulaştırma ve yer tahsis işlemleri

Öz

Elektrik dağıtım tesislerinin işletmeye açılabilmesi için temel şart kamulaştırma ve yer tahsis işlemlerinin sonuçlandırılmasıdır. Elektrik dağıtım tesisleri genellikle enerji nakil hattı olarak güzergâh şeklinde veya trafo binası olarak tesis edilmektedir. Güzergâh şeklindeki tesislerin isabet ettiği alanlar irtifak kurularak, trafo binası şeklindeki bina veya direk tipi şeklindeki tesislerin isabet ettiği alanlar ise mülkiyeti kamulaştırılarak temin edilmektedir. Kamulaştırma uygulamalarında arazi yönetim modelinin olmaması ve güzergâh şeklindeki kamulaştırmalarda irtifak alanlarının değerinin tespitinde uygulama birliğinin olmaması kamulaştırma uygulamaları açısından olumsuz bir durumdur. Elektrik dağıtım tesislerine yönelik yürütülen kamulaştırma süreçleri incelendiğinde, kamulaştırma uygulamalarında yaşanan aksaklıklar nedeniyle kamu yatırımlarının işletmeye açılmasında gecikmeler yaşandığı ve süreç içerisinde kamu zararı oluştuğu görülmektedir. Bu çalışmada, elektrik dağıtım tesislerinin işletmeye açılmasında önemli bir husus olan kamulaştırma ve yer tahsis işlemleri süreci incelenerek süreç içerisinde yer alan bütün aşamalarda karşılaşılan sorunlar ele alınmıştır. Kamulaştırma uygulamalarından elde edilen veriler ışığında, kamulaştırma süreçlerinde karşılaşılan sorunların iki temel kaynağı olan taşınmaz yönetimi ve taşınmaz değerleme üzerine geliştirilecek yeni yöntemler ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Elektrik Dağıtım Tesisleri, Kamulaştırma, Yer Tahsisi, Taşınmaz

Etik Beyan

Çalışmada, araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

Teşekkür

Elektrik Tesislerinde Kamulaştırma ve Yer Tahsis İşlemleri ile ilgili araştırmam konulu proje ödevi çalışmasının yürütülmesi ve sonuçlandırılmasında yardımlarını esirgemeyen Sayın Dr. Mehmet ERTAŞ’a yaptığı katkılarından dolayı teşekkür ederim. Çalışmalarımda yardımını esirgemeyen mesai arkadaşlarımın göstermiş olduğu sabır ile fedakarlıktan dolayı teşekkür ederim.

Kaynakça

• Çete, M. (2008). Türkiye için bir arazi idare sistemi yaklaşımı, (Yayın No. 179219) [Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi], YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Demiraslan, M. (2019). Kamu yatırımlarına yönelik taşınmaz ediniminin arazi toplulaştırma çalışmalarıyla sağlanması: Ankara-Niğde otoyolu Gülağaç bölümü örneği, (Yayın No. 571812) [Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi], YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Döner, F., & Kaya, E. (2021). Enerji nakil hattı projelerinin uygulanmasında arazi mülkiyetinin kazanılması sürecinin değerlendirilmesi. Geomatik Dergisi, 6(3), 189-197. https://doi.org/10.29128/geomatik.733149
• Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliği, (2014). Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 02/01/2014 ve Sayısı: 28870.
• Engindeniz, S., Başaran, C., & Susam, B. (2015). Tarım arazilerinin kamulaştırma bedellerinin saptanmasında gelir yönteminin uygulanmasıyla ilgili anlaşmazlıklar. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, Türkiye, 25-28.
• Erdem, N. (2019). Türkiye taşınmaz değerleme sisteminin etkinliğinin araştırılması. Geomatik Dergisi, 4(1), 1-13. https://doi.org/10.29128/geomatik.418870
• İncekara, Ç. Ö., & Lala, S. (2023). Enerji projelerinde arazi edinim faaliyetleri ve arazi değerlemesi. Geomatik Dergisi, 8(1), 61-71. https://doi.org/10.29128/geomatik.1123627
• Marabaoğlu, S. N., & Uzun, B. (2024). Yüksek voltajlı iletim hattı kamulaştırmalarında irtifak bedelinin hesaplanması için yeni bir yöntem önerisi. Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, 11(1), 1-18. https://doi.org/10.9733/JGG.2024R0001.T
• Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, (2014). Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 16/06/2014 ve sayısı: 29030.
• Milli Emlak Genel Tebliği (1983). Sıra No: 363, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 08/11/1983 ve Sayısı: 18215.
• Orman Kanunu’nun 17’inci Maddesinin Üçüncü Fıkrasının Uygulanması Hakkında Yönetmelik, (2021). Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 30/11/2021 ve sayısı: 31675, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5.
• Palancıoğlu, H. M. (2022). Kamulaştırmasız el atma sorununun çözülmesinde düzenleme ortaklık payı yöntemi ve Melikgazi belediyesi uygulamaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22(5), 1087-1107. https://doi.org/10.35414/akufemubid.1178873
• Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, (2017). Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 03/05/2017 ve sayısı: 30113, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5.
• TEDAŞ. (2024). Taşınmaz temin işlemlerinin yürütülmesine yönelik teknik şartname. TEDAŞ. Erişildi 10 Mayıs 2024, https://www.tedas.gov.tr/tr/1/sartnameler/RoutePage/63c658e3d27de36b22f9cef6
• Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararı, (1998). Karar tarihi:17/04/1998, Esas numarası: 1996/3, Karar numarası: 1998/1, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 21/06/1998 ve sayısı: 23379, Sayfa 27-34.
• Yılmaz, M., & Alkan, R. M. (2022). Yüksek voltajlı elektrik enerjisi iletim hattı projelerinde irtifak kamulaştırması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22(6), 1353-1367. https://doi.org/10.35414/akufemubid.1169475
• 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, (2005). Kabul Tarihi: 03/07/2005, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 19/07/2005 ve sayısı: 25880, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 44.
• 6831 Sayılı Orman Kanunu, (1956). (1983). Kabul Tarihi: 31/08/1956, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 08/09/1956 ve Sayısı: 9402, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 3, Cilt: 37, Sayfa: 2457.
• 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu, (1983). Kabul Tarihi: 04/11/1983, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 08/11/1983 ve Sayısı: 18215, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 22.
• 4342 Sayılı Mera Kanunu, (1998). Kabul Tarihi: 25/02/1998, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 28/02/1998 ve sayısı:23272, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 38.
• 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, (2013). Kabul Tarihi: 14/03/2013, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 30/03/2013 ve sayısı: 28603, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 53.