An evaluation of the importance of land tax in terms of land economy and management

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 78 - 93

Dr. Emrullah Töremen

https://doi.org/10.51765/tayod.1444668

Öz

Land is a natural asset that shelters living things, does not reproduce and does not cease to be used as a result of aging, and has economic value for countries. For increasing population, food supply, livable natural area and sustainable development, existing land must be managed effective and economical way. In this sense, effective and efficient management of the existing land resource, taking into account environmental impacts, becomes important in terms of land use, planning and policy, land valuation, economic contribution to public finance and meeting other macro-level general needs. In this sense, the value created in the land is brought to the public through taxes. In the study, the situation of land tax applied in Turkey within the land economy and management was examined. The aim of the study is to reveal the importance of land tax application in land economy and management and to give ideas and raise awareness to the relevant parties on the subject.

Anahtar Kelimeler

Land, Land Management, Land Tax, Tax Value

Proje Numarası

Çalışma proje değildir.

Arazi ekonomisi ve yönetimi bakımından arazi vergisinin önemine ilişkin bir değerlendirme

Öz

Arazi, canlıların barındığı, yeniden üretimi olmayan ve eskimesi sonucu kullanımı sona ermeyen ve ülkeler için ekonomik bir değeri olan doğal bir varlıktır. Artan nüfus, gıda temini, yaşanabilir doğal alan ve sürdürülebilir kalkınma için var olan arazinin etkili ve ekonomik bir şekilde yönetilmesi gerekir. Bu anlamda, arazi kullanımı, planlanması ve politikası, arazinin değerlemesi, ekonomik olarak kamu maliyesine katkısı ve diğer makro düzeyde genel ihtiyaçların karşılanması bakımından mevcut arazi kaynağının etkin ve verimli bir şekilde çevresel etkiler de göz önünde bulundurularak yönetimi önem kazanmaktadır. Bu anlamda, arazide oluşan değerin kamuya kazandırılması vergiler aracılığıyla olmaktadır. Çalışmada Türkiye’de uygulanan arazi vergisinin, arazi ekonomisi ve yönetimi içindeki durumu irdelenmiştir. Çalışmayla, arazi vergisi uygulamasının arazi ekonomisi ve yönetimi içindeki önemi ortaya konularak konu hakkında ilgili taraflara fikir vermek ve farkındalık oluşturmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arazi, Arazi Yönetimi, Arazi Vergisi, Vergi Değeri

Etik Beyan

Etik kurulu raporuna gerek bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

Çalışmayı destekleyen kurum yoktur.

Proje Numarası

Çalışma proje değildir.

Teşekkür

Sayın Editör, Sayın Dergi Kurulu ve emeği geçen herkese teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akdemir, T. (2014). Yerel vergi yönetimi: Ülke uygulamalarına yönelik bir analiz. Mali yerinden yönetim: Teori, kavramsal açıklamalar ve Türkiye’ye ilişkin değerlendirmeler. Nobel Yayıncılık, 85-144.
• Aronson, J. R. (1985). Public finance. McGraw-Hill Company.
• AYOP. (2011). Arazi yönetim çalıştayı Türkiye’de Sürdürülebilir Arazi Yönetimi. Erişildi 27 Nisan 2015, http://www.ayop.itu.edu.tr/ayop11/AYOP11/Ana_sayfa_files/AYOP2011_SONUC_BILDIRGESI.pdf
• Bender, A., Din, A., Favarger, P., Hoesli, M., & Laakso, J. (1997). An analysis of perceptions concerning the environmental quality of housing in Geneva. Urban Studies, 34(3), 503-513. https://doi.org/10.1080/0042098976104
• Bilici, N. (2006). Vergi hukuku genel hükümler ve Türk vergi sistemi. Seçkin Yayıncılık.
• Black, P. A., Calitz, E., & Steenekamp, T., J. (2006). Public Economics. Oxford University Press.
• Boadway, R. W. & Wildasin, D. E. (1996). Taxation and savings, the economics of tax policy. Oxford University Press.
• Çağdaş, V. (2007). Türkiye için bir emlak vergi sistemi tasarım modeli önerisi (Yayın No. 213332) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi], YÖK Ulusal tez Merkezi.
• Çete, M. (2008). Türkiye için bir arazi idare sistemi yaklaşımı, (Yayın No. 179219) [Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi], YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Çete, M., & Yomralıoğlu, T. (2008). Türkiye için bir arazi idare sistemi yaklaşımı. Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, (100), 1-43.
• Çubukçu, D. Ö. (2014a). Emlak vergisinde vergi değeri. Savaş yayınları.
• Çubukçu, D. Ö. (2014b). Kamulaştırmada gelir ve emlak vergisi. Vergi Sorunları Dergisi, 308(37), 142-158.
• Dale, P. F., & Mclaughlin, J. D., (1988). Land information management. Oxford University Press,
• Dale, P. F., & Mclaughlin, J. D., (1999). Land administration. Oxford University Press.
• Danıştay. (1987). Danıştay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu Kararı Esas No:1987/3, Karar No 1988/1.
• Demirel, Z., & Gür, M. (2008). Arazi yönetimi ve mesleğimizdeki değişime etkileri. Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, (98), 5-11.
• Dinler, Z. (2004). Mikro ekonomi. Ekin Kitabevi.
• Doğan, E. M. (2012) (Ed.). İktisada giriş. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Edizdoğan, N., & Çelikkaya, A. (2012). Vergilerin ekonomik analizi. Dora Yayınları.
• Eke, F., & Sat, A. (2013). Kent planlama: temel kavramlar, yaklaşımlar ve deneyimler. Ankara Üniversitesi, Taşınmaz Geliştirme Anabilim Dalı Yayını No: 17.
• Enemark, S. (2004). Building Land Information Policies. Proceedings of Special Forum on Building Land Information Policies in the Americas, Aguascalientes, Mexico, 1-19.
• Erkan, H., Seylam, S. G., & Yaşayan, A. (2013). Arazi yönetimi terimler sözlüğü. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Yayımı.
• Erkek, B., Ateş, H. B., Özer, E., & Bakıcı, S. (2013). Oblik fotogrametri ve arazi yönetiminde kullanım alanları. Türkiye Ulusal Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Birliği VII. Teknik Sempozyumu.
• FIG. (1995). The FIG statement on the cadastre. FIG Publication No: 11.
• Groves, H. M. (1958). Financing government. Holt, Rinehart and Winston, INC.
• Haciköylü, C., & Heper, F. (2010). Emlak vergisinde matrah tespitine ilişkin sorunlar ve çözüm önerileri. Maliye Dergisi, 158, 1-15.
• Hepşen, A. (2023). Gayrimenkul piyasasındaki beklentiler. Erişildi 20 Nisan 2024, https://www.dunya.com/kose-yazisi/gayrimenkul-piyasasindaki-beklentiler/691053
• Kaya, F. (2011). Gayrimenkul rantlarının vergilendirilmesi. Vergi Dünyası, 361, 85-92.
• Kazgan, G. (2000). İktisadi düşünce veya politik iktisadın evrimi. Remzi Kitabevi.
• Keleş, R., & Mengi, A. (2014). İmar hukukuna giriş. İmge Kitabevi.
• HMB. (2024). Genel yönetim mali istatistikleri. Erişildi 10 Ocak 2024, https://muhasebat.hmb.gov.tr/mahalli-idareler-butce-istatistikleri
• Ökmen, M., & Yurtsever, H. (2010). Kentsel planlama sürecinde oluşan kamusal rantın vergilendirilmesi, Maliye Dergisi, 158.
• Öncel, M., Kumrulu, A., & Çağan, N. (2014). Vergi hukuku. Turhan Kitabevi.
• Öz, N. S., Çubukçu, D. Ö., & Pınar, A. (2009). Gayrimenkullerde vergilendirme, gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve konut finansman sistemi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Taşınmaz Geliştirme ABD Yayın No: 3.
• Quigley, J. M. (2008). Urbanization, agglomeration, and economic development. World Bank Publications.
• Tanrıvermiş, H. (2016). Gayrimenkul değerleme esasları. Lisanslama Sınavları Çalışma Kitapları.
• Tanrıvermiş, H. (2017). Gayrimenkul (taşınmaz) değerleme ilkeleri ve uygulamaları Cilt 1. (ders Notu). Ankara Üniversitesi, Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi ABD.
• TDK. (2024). Güncel Türkçe sözlük. Erişildi 14 Şubat 2024, https://sozluk.gov.tr/
• Töremen, E. (2013). Kamu gelirleri açısından taşınmaz değerleme ve sorunlar. Taşınmaz değerlemenin genel ekonomideki ve yargıda yeri. Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 76-87.
• Töremen, E. (2020). Emlak vergisine esas arsa birim değerlerinin belirlenmesindeki sorunlar ve çözüm önerileri. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 21-42.
• Töremen, E. (2023). İnşaat ve gayrimenkul sektöründeki işletmelerde vergi bilinci ve algısı: Ankara ilinde konut üreticileri ve satıcıları yönünden bir değerlendirme (Yayın No. 843052) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi], YÖK Ulusal tez Merkezi.
• UNECE, (1996). Land administration guidelines, United Nations Publication,
• Ülger, N. E. (2012). Türkiye’de arazi yönetimi. Erişildi 17 Şubat 2024, https://mchallac.wordpress.com/2012/06/12/turkiyede-arazi-yonetimi-prof-dr-n-enver-ulger/
• Vural, M. (1998). Emlak vergisi kanunu ve çevre temizlik vergisi açıklama ve yorumları. Maliye Hesap Uzmanları Derneği yayınları.
• Williamson, I., Enemarks, S., & Wallece, J. (2006). Sustainability and land administration systems. Proceeding of the Expert Group Meeting, Melbourne, Australia.
• Yomralıoğlu, T. & Nişancı, R. (2006). Türkiye’de harita mühendisliğinin taşınmaz değerlemesindeki yeri ve rolü. Rapor 1.0, Trabzon.
• 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu, (1959). Kabul Tarihi: 8/6/1959, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 15/6/1959 ve Sayısı: 10231, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 3, Cilt: 40.
• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, (1960). Kabul Tarihi: 31/12/1960, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 6/11/1961 ve Sayısı: 10700, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 4, Cilt: 1.
• 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, (1961). Kabul Tarihi: 4/1/1961, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 10/1/1961 ve Sayısı: 10703, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 4, Cilt: 1.
• 492 sayılı Harçlar Kanunu, (1964). Kabul Tarihi: 2/7/1964, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 17/7/1964 ve Sayısı: 11756, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 3.
• 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu, (1970). Kabul Tarihi: 29/7/1970, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 11/8/1970 ve Sayısı: 13576, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 9.
• 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, (1981). Kabul Tarihi: 26/5/1981, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 29/5/1981 ve Sayısı: 17354, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 20.
• 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, (1982). Kabul Tarihi: 6/1/1982, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 20/1/1982 ve Sayısı: 17580, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 21.
• 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, (1983). Kabul Tarihi: 21/7/1983, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 23/7/1983 ve Sayısı: 18113, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 22.
• 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu, (1983). Kabul Tarihi: 4/11/1983, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 8/11/1983 ve Sayısı: 18215, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 22.
• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, (1984). T.C. Resmî Gazete, 18563, 2 Kasım 1984. Kabul Tarihi: 25/10/1984, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 2/11/1984 ve Sayısı: 18563, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 24.
• 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, (2001). Kabul Tarihi: 29/6/2001, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 18/7/2001 ve Sayısı: 24466, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 40.
• 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, (2001). Kabul Tarihi: 22/11/2001, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 8/12/2001 ve Sayısı: 24607, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 41.
• 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, (2005). Kabul Tarihi: 3/7/2005, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 19/7/2005 ve Sayısı: 25880, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 44.
• 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (2012). Kabul Tarihi: 12/11/2012, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 6/12/2012 ve Sayısı: 28489, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 53.
• 7521 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (2024). Kabul Tarihi: 18/7/2024, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 26/7/2024 ve Sayısı: 32613.
• Emlak Vergisine Matrah Olacak Vergi Değerlerinin Takdirine İlişkin Tüzük. (1972). Kabul Tarihi: 29/2/1972, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 15/3/1972 ve Sayısı: 14129, Yayımlandığı Düstur; Tertip: 5, Cilt: 11.
• Arsa Sayılacak Parsellenmemiş Arazi Hakkında Karar, (1983). Kabul Tarihi: 28/2/1983, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 11/3/1983 ve Sayısı: 17984.
• 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (2018). Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 15/7/2018 ve Sayısı: 30479.
• 161 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (2024). Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 3/7/2024 ve Sayısı: 32591.
• Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkında Yönetmelik (1986). Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 17/11/1986 ve Sayısı: 1986.
• 6 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği, (1972). Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 29/7/1972 ve Sayısı: 14260.
• 16 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği (1984). Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 3/7/1984 ve Sayısı: 18447
• 2021/1 sayılı Emlak Vergisi Kanunu İç Genelgesi. Erişildi 12 Ocak 2024. https://www.gib.gov.tr/node/151944/pdf