Organik toprak düzenleyicilerin toprak parametreleri ve ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisinin verim ve verim öğeleri üzerine etkileri

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 1, 11 - 20, 30.06.2016

Nihal Tamer Dilek Başalma Cafer Türkmen Ayten Namlı

Öz

Bu araştırma; 2005-2006 yetiştirme döneminde Çukurova Tarım İşletmesi (TİGEM) arazilerinde yürütülmüştür. “Pioneer 64 LL 62” ayçiçeği çeşidi ile Tesadüf Blokları deneme deseninde 5 uygulama konulu ve 4 tekerrürlü olarak yürütülen çalışmada; organik toprak düzenleyicilerin bazı toprak özelliklerine ve ayçiçeğinin verim ve verim öğeleri üzerine etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek organik madde 30 kg/ha humik asit + kimyasal gübre uygulanmış topraklarda belirlenmiştir. Farklı organik materyal ilavesi toprakların pH, EC, kireç, K ve fosfor üzerine istatistiksel olarak önemli etkide bulunmamış, azot miktarlarını artırmıştır. Ayçiçeğinde tüm organik materyal uygulamaları bitki boyu, bin tane ağırlığı, hektara verimi önemli düzeyde etkilemiştir. En yüksek tane verimi Leonardit A + kontrol gübresi uygulamasından elde edilmiş olup verimde %21 oranında artış gerçekleşmiştir. Organik materyallerin etkisini belirleyebilmek için değişik bitkilerle daha uzun süreli çalışmalar yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, leonardit, humik asit, toprak

Effect of organic soil conditioners on soil properties and yield and yield components of sunflower (Helianthus annuus L.)

Öz

This research was carried out at Çukurova General Directory Agricultural during 2005-2006 growing seasons. In the present study, the effects of organic soil conditioners on some soil parameters and yield and yield components of sunflower were studied in a field experiment with 4 plot replications and 5 applications in Randomized Block Design and sunflower varieties as a “Pioneer 64 LL 62” were used. According to the results, the highest organic matter was observed at the dose of 30kg/ha humic acid + chemical fertilizer. The addition of different organic materials had’nt significant effect on the amount of lime, P, K, pH and EC of soil but increased the amount of nitrogen. All organic material applications, plant height, thousand seed weight, yield per hectare has been affected significantly. The highest seed yield was obtained from Leonardit A + chemical fertilizer application and yield has also been increased by 21%. Long-term studies should be performed for determining the effect of organic material with different plants.

Anahtar Kelimeler

Sunflower, leonardite, humic acid, soil

Kaynakça

• Akyıldız AR, 1968. Yemler bilgisi laboratuvar klavuzu. Ziraat Fak. Yayınları, 358. Uygulama Klavuzu. 122 s, Ankara.
• Aydeniz A, Brohi AR, Sarıdal Z, Aktuğ A, 1986. Çeşitli N-P düzeylerinde hümik asit (Herbex)'in yağkabağı ve ayçiçeği verimine etkisi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2(2): 157-192.
• Bouyoucos GJ, 1951. A Recalibration of hydrometer for marking mechanical analysis of soil. Agronomy Journal 43: 434-439.
• Bremner JM, 1965. Total nitrogen. In: Methods of soil analysis. Part 2. CA Black (Ed). American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA. pp. 1145-1178.
• Day S, Kolsarıcı Ö, 2006. Humik asit uygulama zamanı ve dozlarının ayçiçeğinde verim, verim öğeleri ve yağ oranına etkisi, Yüksek lisans tezi (Yayınlanmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Delibacak S, Ongun AR, 2016. Influence of composted tobacco waste and farmyard manure applications on the yield and nutrient composition of lettuce (Lactuca sativa L. var. capitata). Eurasian Journal of Soil Science 5(2): 132-138.
• Dormaar JF, 1975. Effects of humic substances from chernozemic Ah horizons on nutrient uptake by Phaseolus vulgaris and Festuca scabrella. Canadian Journal of Soil Science 55: 111-118.
• Erdal İ, Bozkurt MA, Cimrin M, Karaca S, Sağlam M, 2000.Kireçli bir toprakta yetiştirilen mısır bitkisi gelişimi ve fosfor alımı üzerine humik asit ve fosfor uygulamasının etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Foresty 24: 664-668.
• Eyüpoğlu F, 1999. Türkiye topraklarının verimlilik durumu. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları Genel Yayın No: 220 Teknik Yayın No: T-67, Ankara. FAO, 1990. Micronutrient Assesment at the Country Level: An International Study, FAO Soils Bulletin 63, Rome, Italy.
• Kadayıfçı A, Yıldırım O, 2000. Ayçiçeği-su verim ilişkileri. Turkish Journal of Agriculture and Foresty 24: 137-145.
• Kaya M, Atak M, Çiftçi CY, Ünver S, 2005. Çinko ve hümik asit uygulamalarının ekmeklik buğday (Tiriticum aestium L.)’ da verim ve bazı verim öğeleri üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 9(3). Kononova MM, 1996. Soil organic matter. Pergamon Press, New York. 555 p.
• Mustin M, 1987. Le Compost. Gestion de LA Mati&e organique. Editions Francois Dubus C 35. Reu. Mathurin-R4nier 75015, Paris
• Olsen SR, Cole V, Watanabe FS, Dean LA, 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. United States Department of Agriculture, Circular No. 939. Washington DC, USA
• Önemli F, Coşkun F, 2005. Bazı ürün desenlerinin farklı toprak derinliklerindeki toplam mikroorganizma sayısı üzerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 2(2).
• Richards LA,1954. Diagnosis and improvment of saline and alkali soils. United States Department of Agriculture, Agricultural Handbook No.60. Washington DC, USA Sönmez F, Çığ A, Gülser F, Başdoğan G, 2013. The effects of some organic fertilizers on nutrient contents in hybrid Gladiolus. Eurasian Journal of Soil Science 2(2): 140-144.
• Sözüdoğru S, Kütük AC, Yalçın R, Usta S, 1996. Hümik asitin fasulye bitkisiningelişimi ve besin maddeleri alımı üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1452, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 800, Ankara.
• Vaughan D, Linehan DJ, 1976. The growth of wheat plants in humic acid solutions under axenic conditions. Plant and Soil 44: 445-449.
• Vaughan D, Malcom RE, 1985. Influence of humic substances on growth and physiological processes. In: Vaughan, D., Malcolm, R.E. (Eds.), Soil organic matter and biological activity. Dordrecht, Boston, pp. 37–75.
• Vijayalakshmi K, Mathan KK, 1997. Effect of humic acid complex with borax on available boron nutrition and yield of sunflower. Journal of Oilseeds Research 14(1): 128-130.
• Zachara JM, Resch CT, Smith SC, 1997. Influence of humic substances on Co2+ sorption by a subsurface mineral separate and its mineralogic components. Geochimica et Cosmochimica Acta 58(2): 553 – 566.