The effect of zinc application on agronomic parameters of some rice genotypes

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 12 - 18, 01.07.2018

Hesna Özcan Süleyman Taban

Öz

This work was to investigate the effect of Zn
application on biologic yield, panicle production, the number of panicle,
panicle length, the grain number in the panicle, thousand-kernel weight and
harvest index. A field experiment was conducted in a random block design with 3
replications in Osmancık, Çorum by using 6 rice genotypes (Osmancık 97, KA-080,
KA-081, Lotto, Akçeltik, GA -721). Zinc was applied to the soil at the rates of
0, 5 and 10 kg Zn ha^-1 as ZnSO₄.7H₂O form. At
the end of the experiment, the rice genotypes of KA-081, Lotto, Akçeltik,
GA-7721 were positively affected by zinc application and their biological yield
increased. On the other hand, Osmancık-97 and KA-080 genotypes were negatively
affected by the zinc application. Panicle production of genotype KA-080
increased, whereas in the genotype Osmancık-97panicle production decreased.
According to the zinc application, the number of panicle, panicle length, and
grain number in the panicle increased in all the genotypes. Thousand kernel
weights decreased in Osmancık-97, KA-081 and Akçeltik genotypes, whereas it
increased in KA-080, Lotto, GA-7721 genotypes. Harvest index decreased in all
the genotypes except KA -080 genotype.   

Anahtar Kelimeler

Rice, Zn application, agronomic parameters

Çinko uygulamasının bazı çeltik çeşitlerinde agronomik parametreler üzerine etkisi

Öz

Çalışmada, çinko uygulamalarının bazı çeltik
genotiplerinde biyolojik verim, salkım verimi, sap verimi, salkım sayısı,
salkım boyu, salkımda tane sayısı, bin dane ağırlığı ve hasat indeksi üzerine
olan etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çorum-Osmancık’ta çeltik
yetiştirilen alanlarda 6 çeltik genotipi kullanılarak (Osmancık-97, KA-080,
KA-081, Lotto, Akçeltik, GA-7721) tesadüf blokları deneme deseninde 3
tekerrürlü olarak yürütülen tarla denemesinde toprağa çinko 0, 0,5 ve 1 kg da^-1
olacak şekilde ZnSO₄.7H₂O’dan uygulanmıştır. Deneme
sonunda çeltik genotiplerinden KA-081, Lotto, Akçeltik ve GA-7721 uygulanan
çinkoya olumlu tepki göstermiş ve bu çeşitlerde biyolojik verim artmıştır.
Diğer yandan, Osmancık-97 ve KA-080 genotipleri ise uygulanan çinkodan olumsuz
etkilenmiş ve KA-080 genotipinde sap verimi, Osmancık-97 genotipinde ise salkım
verimi azalmıştır. Buna karşın, çinko uygulamasıyla tüm genotiplerde salkım
sayısı, salkım boyu, salkımda tane sayısı miktarları artmıştır. Bin tane
ağırlığı Osmancık-97, KA-081 ve Akçeltik, genotiplerinde azalmış, KA-080, Lotto
ve GA-7721 genotiplerinde artmış, hasat indeksi ise KA-080 hariç diğer
genotiplerde azalmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Çeltik, çinko uygulaması, agronomik parametreler

Kaynakça

• Anonymous, 1988. Türkiye gübre ve gübreleme rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları. Genel Yayın No:151, Teknik Yayınlar No:T-59, Ankara.
• Anonymous, 2000. Tarım istatistikleri özeti. Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Aydeniz A, Danışman S, Brohi AR, 1978. The response of zinc to rice plant grown on calcareous soil under flooded condition. Proceeding of IAEA at Boger, Indenosia, Sept. s. 11-15.
• Baysal A, 1998. Gıdaların çinko içerikleri ve diyet çinkosunun biyoyarayışlılığı. 1. Ulusal Çinko Kongresi (Tarım, Gıda ve Sağlık), Eskişehir, s.19-24.
• Bhuıya ZH, Idrıs M, Uddin MJ, 1981. Respanse of IRS to zinc fertilizer. Int. Rice Research Newsletter, 6.
• Chaudhry FM, Alam SM, Rashid A, Latif A, 1977. Mechanism of differential susceptibility of two rice varieties to zinc deficiency. Plant and Soil 46: 637-642.
• Das DK, 1986. A study on zinc application to rice. Journal of Meharashtra Agricultural Universities, 1(1): 120-121.
• De Datta SK, 1989. Rice. In: Detecting Mineral Nutrient Deficiencies in Tropical and Temperate Crops. (D.L. Plucknett and H.B. Sprague, eds.). Westview Press Inc.
• Dutta RK, Rahman ML, 1987. Yield of flowering of rice in relation to fertilizer zinc sulphate. Inter. Rice Commission Newsletter, 36 (1): 16-22.
• Düzgüneş O, 1963. İlimsel araştırmalarda istatistik prensipleri ve metotları. E.Ü.Matbaası, İzmir.
• Eyüboğlu F, Kurucu N, Talaz S, 1995. Türkiye topraklarının bitkiye yarayışlı mikro elementler bakımından genel durumu. Toprak Güb. Arş. Ens. 620/A-002 Projesi.
• Follet RH 1969. Zn, Fe, Mn and Cu in Colorado soils. Ph. D. Dissertation Colo. State Univ. 133p
• Gurmani AH, Bhattı A, Rehman H, 1984. Responses of rice to same trace elements. International Rice Research Newsletter, 9 (5): 28.
• Güven B, 2002. Düşük çinko içeren toprakta çinko- etkin çeltik çeşitlerinin seçilmesi. A.Ü. Fen Bil. Ens. Toprak Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Hernandez DR, Cabello R, Castillo R, Diaz A, 1985. The effect of zinc fertilizer levels on the yield of irrigated rice. Agrotecnica de Cuba, 17 (2): 63-69.
• Inthapanya P, Sipaseuth B, Sihavong P, Sihathep V, Chanphengsay M, Fukai S, Basnayake J, 2000. Genotype differences in nutrient uptake and utilisation for grain yield production of rainfed lowland rice under fertilised and non-fertilised conditions. Field Crops Research, 65: 57-68.
• Karaçal İ, Teceren M, 1983. Çeltik tarımında azot ve fosfor ile birlikte uygulanan çinko gübresinin ürün miktarı ve kalitesine etkisi. TÜBİTAK-TOAG proje No:442, Ankara, s.1-45.
• Katyal JC, Ponnamperuma FN, 1974. Zn deficiency a wide spread nutritional disorder of rice in Agusandel Norte. Philippines Agric. 58 (3-4): 79-80.
• Lindsay WL, Norvel WL, 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, copper. Soil Science Society America Journal 42: 421-428.
• Nand DR, Ram N, 1996. Amelioration of zinc stress by farmtard manure in arice-wheat-cowpea system. Acta-agronomica-hungarica 44 (1): 35-39.
• Panda R, Sahu SK, Panda R, 1999. Effects of zinc on the biochemical and production parameters of the rice plant (Oryza sativa). Cytobios, 98(388): 105-112.
• Qi M, 1987. A study on the abundance and deficiency of zinc in paddy soil Anquing Prefecture and the effects of zinc fertilizer application. Journal of Soil Science of China 18 (5): 228-230.
• Savaşlı E, Brohi AR, Topbaş MT, 1998. Çeltik bitkisinin çinkolu ve fosforlu gübrelere cevabı ve fosfor çinko ilişkisinin verime etkisi. 1. Çinko Kongresi (Tarım, Gıda ve Sağlık), Eskişehir, s. 445-452.
• Sillanpaa M, 1982. Micronutrients and the nutrient status of soils. A global study. FAO Soils Bulletin. No:48, FAO, Rome.
• Subrahmanyam AV, Mehra BV, 1974. Effect of Zn and Fe applications on the yield and chemical composition of rice. Indian Journal of Agricultural Sciences 44 (9): 602-607.
• Taban S, Kacar B, 1991. Orta Anadolu’da çeltik yetiştirilen toprakların mikro element durumu. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 15: 129-145.
• Taban S, Alpaslan M, Hashemi AG, Eken D, 1997. Orta Anadolu’da çeltik tarımı yapılan toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 3(3): 457-466.
• Verma TS, Tripathi, BR, 1983. Zinc and iron interaction in submenged paddy. Plant and Soil 72: 107-116.
• Yakan H, Sürek H, Gürbüz MA, Beşer N, Avşar F, 2001. Çinko gübrelemesinin çeltik verimi ve bazı agronomik karakterlere etkileri. T.C. Başbakanlık KHGM Atatürk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Trakya Toprak ve Su Kaynakları Sempozyumu (24-27 Mayıs), Kırklareli.