A Research on 'Religious Development in Childhood' Literature (1958-2020) in Turkish Psychology of Religion Studies

Year 2020, Issue: 1, 181 - 218, 30.06.2020

Kader Cansu Abay

Abstract

The purpose of this article is to produce a literature review (1958-2020) out of Turkish psychology of religion studies on religious development in childhood. In this context, researches on ‘religious development in childhood’ "books, theses, articles, papers, translations and encyclopaedia article" from 1958 to 2020, were grouped together according to the variety of academic products. In this article, which provides the opportunity to observe the development and change that occurred in these studies from 1958 to 2020 as a whole, the method of literature survey was made use of methodologically. Including the Turkish literature in this article, it is also aimed to eliminate the need for resource scanning for researchers who plan to conduct research on 'religious development in childhood' of religious development periods. In line with the aims, it was determined in the conclusion of the article that; considering the quantitative distribution of academic products by types, 4% of the scanned sources were books (n = 12), 55% of them were theses (n = 177), 27% of them were articles (n = 85), 11% of them were papers (n = 34) and 3% were found to be translations (n = 10). During the scanning on the subject it has been also determined that there is a very limited number of encyclopaedia articles (n = 1). According to all of this variety of quantitative products, it was determined that a total of 319 sources were scanned. When a general evaluation is made based on the literature review on religious development in childhood (1958-2020) upon such a period of development in question, it is notable that researches in Turkey are carried out mainly by pedagogues of religion. Therefore, it can be said that the psychology of religion literature created on the religious development in childhood shows a quantitative decrease compared to that of the religious education. It may be one of the reasons that the number of pedagogues of religion working in the field of religious education in Turkey is greater than that of psychologists of religion. In addition, the following suggestions can be made for researchers working in the field of psychology of religion: (i)-In order to enrich the Turkish psychology of religion literature, some suggestions and principle decisions should be made in annual psychologists of religion meetings to encourage the production of thesis, studies as well as publications on religious development in childhood. (ii)-Bibliography and literature studies should continue at regular intervals in order to update the studies in the aforementioned period of development. Thus, it may be easier for psychologists of religion to study on this subject to access the mentioned resources and overcome problems related to the lack of studies in literature.

Keywords

Psychology of religion, Childhood, Religious development, Literature, History of science

Türk Din Psikolojisi Çalışmalarında ‘Çocukluk Dönemi Dinsel Gelişimi’ Literatürü (1958-2020) Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Bu makalenin amacı, Türk din psikolojisi çalışmalarında çocukluk dönemi dinsel gelişimi üzerine bir literatür (1958-2020) taraması yapmaktır. Bu bağlamda makalede, 1958-2020 yılları arasında ‘çocukluk dönemi dinsel gelişimi’ konusunda yapılan ‘kitap, tez, makale, bildiri, çeviri ve ansiklopedi maddesi’ türündeki araştırmalar akademik ürün çeşitliliğine göre gruplanarak bir araya toplanmıştır. 1958-2020 yılları arasında bu çalışmalarda meydana gelen gelişim ve değişimi bir bütün olarak gözlemleme fırsatı da sunan bu makalede, metodolojik olarak literatür tarama modeli kullanılmıştır. Bu makalede Türkçe literatüre yer verilerek, dinsel gelişim dönemlerinden ‘çocukluk dönemi dinsel gelişimi’ üzerine araştırma yapmayı planlayan araştırmacıların kaynak tarama ihtiyacını gidermek de hedeflenmiştir. Bu hedefler doğrultusunda makalede sonuç olarak; akademik ürünlerin türlerine göre nicel dağılımlarına bakıldığında, taranan kaynakların % 4’ünü kitapların (n=12), % 55’ini tezlerin (n=177), % 27’sini makalelerin (n=85), % 11’ini bildirilerin (n=34) ve % 3’ünü ise çevirilerin (n=10) oluşturduğu görülmüştür. Konuyla ilgili yapılan taramalarda oldukça sınırlı düzeyde (n=1) ansiklopedi maddesi olduğu saptanmıştır. Tüm bu nicel ürün çeşitliliğine göre toplamda 319 adet kaynağın tarandığı tespit edilmiştir. Çocukluk dönemi dinsel gelişimi üzerine (1958-2020) yapılan literatür taraması sonucunda genel bir değerlendirme yapıldığında, söz konusu gelişim dönemi üzerine Türkiye’deki araştırmaların ağırlıklı olarak din pedagogları tarafından yapıldığı dikkati çekmektedir. Dolayısıyla çocukluk dönemi dinsel gelişimi üzerine oluşturulan din psikolojisi literatürünün din eğitimine göre nicel bir düşüş gösterdiği söylenebilir. Türkiye’de din eğitimi alanında çalışan din pedagoglarının din psikologlarına oranla nicel fazlalığı bunun sebeplerinden biri olabilir. Ayrıca din psikolojisi alanında çalışan araştırmacılar için konuya ilişkin şu önerilerde bulunulabilir: (i)-Türk din psikolojisi literatürünü zenginleştirmek için her yıl düzenli olarak yapılan din psikologları toplantılarında, çocukluk dönemi dinsel gelişimi üzerine yapılacak tez çalışmaları ve yayınları özendirmek amaçlı bazı önerilerde bulunup prensip kararları alınmalıdır. (ii)-Ayrıca düzenli aralıklarla söz konusu gelişim döneminde yapılan çalışmaların güncellenebilmesi amacıyla bibliyografi ve literatür çalışmaları sürdürülmelidir. Böylece bu konu üzerine çalışacak din psikologlarının söz konusu kaynaklara erişimi ve literatür eksikliğine ilişkin problemleri daha kolay aşılabilir.

Keywords

Din psikolojisi, Çocukluk dönemi, Dinsel gelişim, Literatür, Bilim tarihi

References

• Ansiklopedi Madde Taraması. (2020). İslâm Ansiklopedisi, (https://www.islamansiklopedisi.org.tr). Erişim: Nisan 2020.
• Certel, H. (2014). Din psikolojisi. Isparta: Berikan Yayınları.
• Horozcu, Ü. (2015). Din psikolojisi. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. (31. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kitap Taraması. (2020). Milli Kütüphane, (https://www.mkutup.gov.tr). Erişim: Nisan 2020.
• Koç, M. (2005). Din psikolojisi araştırmalarında ergenlik dönemi üzerine Türkçe yapılan çalışmalarla ilgili bir literatür incelemesi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12, 41-69.
• Koç, M. (2015). İskoçya Ulusal Kütüphanesi’nde kayıtlı din psikolojisi ile ilgili kaynaklar (1925-2013) üzerine bibliyografik bir araştırma. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 181-220.
• Köse, A. & Ayten, A. (2012). Din psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Köylü, M. (2004). Çocukluk dönemi dini inanç gelişimi ve din eğitimi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45 (2), 37-54.
• Makale Taraması. (2020a). Google Akademik, (https://scholar.google.com.tr). Erişim: Nisan 2020.
• Makale Taraması. (2020b). İslâm Araştırmaları Merkezi, (http://www.isam.org.tr). Erişim: Nisan 2020.
• Peker, H. (2014). Din psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Şentürk, H. (2017). Din psikolojisine giriş. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Tez Tarama. (2020). Ulusal Tez Merkezi, (https://tez.yok.gov.tr). Erişim: Nisan 2020.