Eğrekkaya Baraj Haznesindeki Yoğunluk Akımlarına Bağlı Oluşan Dalma Derinliğinin İncelenmesi

Year 2012, Volume: 23 Issue: 111, 5725 - 5750, 01.04.2012

Fatih Üneş Hakan Varçin

Abstract

Çevresel problemler ve hızlı büyüyen nüfus artışı sebebiyle, tatlı su kaynakları günden
güne azalmakta ve kirlenmektedir. Bundan dolayı, hazneler ve hazne içerisindeki akımların
belirlenmesi, su kaynaklarının verimli kullanımı ve doğru şekilde modellenmesi büyük
önem arz etmektedir. Gerçek baraj haznelerinde, hazneye giren su ile haznedeki su arasında
yoğunluk farkı, haznede yoğunluk (tabakalı) akımlarının oluşmasına neden olmaktadır. Bu
yoğunluk farkı, sıcaklık farklılığından ya da askı maddesi veya çözülmüş madde
konsantrasyonu farklılığından veya her ikisinin birleşiminden oluşabilmektedir. Bu
çalışmada, haznedeki akımların modellenmesi, dalma noktası ve derinliğinin belirlenmesi
için matematik model kullanılmıştır. Model, lineer olmayan ve zamanla değişen akım
şartları için süreklilik, momentum, enerji ve k-ε türbülans model denklemlerinden
oluşmaktadır. Model denklemleri Eğrekkaya baraj haznesinin gerçek boyut, başlangıç ve
sınır şartlarına dayanılarak kurulmuştur. Bu çalışma ile hazne içerisindeki dalmış akım ve
yoğunluk akımları başarılı bir şekilde modellenebilmiştir. Elde edilen model sonuçları,
gerçek ölçüm değerleri ile oldukça uyumlu çıkmaktadır. Çalışma ile bulunan sonuçlar,
haznelerdeki sedimantasyon çalışmaları, su kalitesinin modellenmesi ve yönetimi ile
haznedeki canlı hayata bakış ve değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Keywords

Dalmış akım, baraj, hazne, yoğunluk akımları, matematik model.