REAKTİF BOYARMADDELERİN SÖKÜM VERİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İSTATİSTİKSEL OLARAK İNCELENMESİ

Year 2006, Volume: 16 Issue: 2, 134 - 142, 01.12.2006

Onur Balcı R Tuğrul Oğulata

Abstract

Boyarmadde sökümü tekstil materyallerine, materyal üzerindeki üretimden kaynaklı hatanın temizlenip, tekrar üretim bandına hatasız olarak dahil edilmesi için kullanılan bir yaş işlemdir. İyi bir boyarmadde sökümünün ölçütü, kumaşın ilk rengine ulaştırılabilmesiyle ilişkilidir. Bu da spektrofotometrik yöntemlerle ölçülebilen bir olgudur. Boyarmadde söküm verimini, söküm işleminin proses parametreleri belirlemektedir. Bunlar; sökülmesi istenen boyarmaddenin cinsi, materyalin hammaddesi, kullanılan kimyasal madde, yardımcı maddeler, yöntem, sıcaklık, süre gibi parametrelerdir. Çalışmada ilk olarak seçilmiş reaktif boyarmaddelerle dokuma kumaş üzerine boyama yapılmış ve daha sonra farklı parametreler kullanarak boyarmadde sökümü gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışma sonucunda kullanılan bu parametrelerin söküm verimi üzerindeki etkisi tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılarak, istatistiksel olarak incelenmiştir. Sonuçta, en verimli boyarmadde sökümüne hangi şartlarda ulaşabileceğine karar verilmeye çalışılmıştır

Keywords

Boyarmadde Sökümü, İndirgen Madde, Sıcaklık, Spektrofotometre, ANOVA

STATISTICAL INVESTIGATION OF FACTORS EFFECTING DISCOLORING EFFICIENCY OF REACTIVE DYES

Abstract

Discoloring is a wet textile process which is used to remove the faults of textile material and transfer it to production line free of faults. The degree of satisfactory of discoloring is related to reaching of initial colour of material. This is a measurable fact with a spectrofometer. The efficiency of discoloring is determined with process parameters as dye, raw material, auxiliaries, temperature, time. In this study, first of all dyeing was carried out to woven pretreated fabric with selected dyes and then discoloring has been applied using different process parameters mentioned above. At the end of experimental study, effect of these parameters have been investigated with the help of oneway-variance analyze (ANOVA). As a result, it was tried to decide how the most satisfactory discoloring effect could be obtained

Keywords

Discoloring, Reducing Agent, Temperature, Spectrofotometre, ANOVA

References

• 1. BALCI, O., OĞULATA, R., T. Boyarmadde Sökümünde Kullanılan Farklı Redüktif Yıkama Maddelerinin ve Makine Çalışma Parametrelerinin Kumaş Dayanımı Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi, Tekstil&Teknik Dergisi, 2005, Sayı.245, s.230-237.
• 2. BALCI, O. Tekstil Terbiyesinde Yeniden Değerlendirme Yöntemlerinin Uygulanması ve Bu Yöntemlerin Kumaş Performansına Olan Etkilerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı, Adana, 2004, 639s.
• 3. www.eksoy.com/onbilgi.html, Web Sitesi, 2004.
• 4. BALCI, O., ve OĞULATA, R., T. Hatalı Boyanmış Dokuma Kumaşlara Yeniden Değerlendirme Yöntemlerinin Uygulanması, Tekstil&Teknik Dergisi, 2004, Sayı 233, s.212–218.
• 5. UHRİ, N. Dispers Boyamada Redüktif Yıkamanın Önemi, Setaş Kimya Yayın No: 013, 2000, s.2–22.
• 6. AKSOY, H. Polyclear: Güçlü ve Güvenilir İndirgen. Tekstil Terbiye&Teknik, 1997, Sayı 17, s.58–59.
• 7. ONUK, Ö. Redüktör Maddelerin Kulanı- mında Son Gelişmeler, Tekstil Teknoloji Dergisi, 1998, Sayı 25, s.130–131.
• 8. ANİŞ, P. ve YILDIRIM F., F. Polyester Boyama Sonrası İndirgen Yıkamanın Kumaş Kalitesi ve Çevre Yükü Üzerine Etkileri, Tekstil Maraton Dergisi, 2003, Sayı 64, s.43–53.
• 9. TIEDEMANN, W., SCHAD, J. Ekolojik ve Ekonomik Açılardan PES-Boyarmaddelerinin Redüktif Temizlenmesi, Melliand Türkiye Sayısı, 1999, No:2, s.112-114.
• 10. WESTBROEK, P., DE CLERCK, K., KIEKENS, P., GASANA, E., TEMMERMAN, E. Improving Quality and Reproductibilty of the Indigo Dye Process by Measuring and Controlling Indigo and Sodium Dithionite Concentrantion, Textile Research Journal, 2003, Vol.73 (12), p. 1079-1084.
• 11. KHİSHİGSUREN A, NAKAJİMA M, TAKAHASHİ M. Using Sodium Bisulfite As A Rinsing Auxiliary İn Bleaching Cashmere, Textile Research Journal, 2002, Vol. 72 (1).p.51–54.
• 12. KARMAKAR, S., R. Chemical Technology in the Pre-Treatment Processes of Textiles, Textile Sicience and Technology, 1999, Vol.12, 498s, Elsevier Science, Hollanda.
• 13. ANDERS, S., SCHINDLER, W. Comparison of Reducing Agents in Reduction Clearing of Polyester Dyeings and Prints, Melliand Türkiye Sayısı, 1997, Vol.1-2, s.E21-E23.
• 14. OGULATA, R.T., BALCI, O. Redüktif Boyarmadde Söküm İşleminin Kumaş Fiziksel Performansı Üzerine Etkisinin Belirlenmesi, Tekstil Teknolojileri ve Tekstil Makinaları Kongresi, 11-12 Kasım, Gaziantep, Bildiri Kitabı, 2005, No: E/2005/392 – S.165.
• 15. AKTUD PR, www.akkim.com.tr, Web Sitesi, 2004. 16. SodiumHydrosulfite,www.greatvistachemicals. com/industrial_and_specialty_chemicals/sodiu m-hydrosulfite-dithionite.html, Greatvista Chemicals, 01.06.2005.
• 17. Thiourea Dıoxide, Shangyunchem, www.chem-world.com, 01.06.2005.
• 18. GASANA, E., WESTBROEK, P., DE WAEL, K., TEMMERMAN, E., DE CLERCK, K., KIEKENS, P. Kinetics and Mechanism of the Oxidation of Sodium Dihionite at a Platinum Electrode in Alkaline Solution, Journal of Electroanalytical Chemistry, 2003, Vol.553, p.35-42, www.sciencedirect.com-online.
• 19. DURAN, K. Tekstilde Renk Ölçümü ve Reçete Çıkarma, E.Ü. Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma-Uygulama Merkezi Yayını, No.17, İzmir, 2001.