YENİ KATYONİK AĞARTMA AKTİVATÖRLERİ KULLANILARAK AĞARTILMIŞ PAMUKLU ÖRME KUMAŞLARIN BOYAMA ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2010, Volume: 20 Issue: 2, 155 - 161, 01.12.2010

Nevin Ç. Gürsoy Peter Hauser

Abstract

Pamuğun ağartılması, çok koyu renklere boyanacak kumaşlar dışında bütün mamullerde doğal renk piğmentlerini uzaklaştırmak için gereklidir. Bu konuda ağartma çözeltisinin kumaşa emdirilip oda sıcaklığında 16-24 saat kadar bekletildiği soğuk bekletme yöntemi ve ısıtılmış ağartma çözeltileriyle 30-60 dakikalık daha düşük işlem süresi içeren sıcak ağartma yöntemi gibi geliştirilmiş pek çok proses mevcuttur. En yaygın olarak bilinen ağartma maddesi sodyum hipoklorit (soğuk bekletme yöntemi) ve hidrojen peroksittir (sıcak yöntem). Hipoklorit; ucuz oluşu, iyi bir beyazlık etkisi oluşturabilmesi ve oda sıcaklığında yüksek ağartma hızına sahip olması gibi avantajlarının yanında ağartma esnasında oldukça zehirli yan ürünler (AOX) oluşturması ve bu ürünlerin içme suyu kaynakları için tehlike potansiyeli olmasından dolayı sınırlı kullanıma sahiptir. Enerji maliyetlerini azaltmak ve verimliliği artırmak için araştırmacılar ağartma aktivatörleri kullanarak perasitler vasıtasıyla daha verimli prosesler yapma konusunda araştırmalar yapmaya odaklandılar. Perasitler direkt olarak ağarma esnasında oluşturulur. Bu perasitler parçalandıklarında organik asitlere ve oksijene ayrıştığından çevresel açıdan güvenlidir. Bozunma ürünleri biyolojik olarak parçalanabilir olup zehirli yan ürün içermez. Perasitler düşük sıcaklıkta hidrojen peroksitten daha güçlü ve daha efektif oksitleyici maddelerdir. Bu çalışmada bir kısmı ticari hidrojen peroksit ağartma reçetesi uygulanarak, bir kısmı da aynı ticari reçeteye katyonik ağartma aktivatörleri ilave edilerek daha düşük sıcaklıkta ağartılmış pamuklu örme kumaşların boyama özellikleri CIE LAB renk ve patlama mukavemet değerleri dikkate alınarak incelenmiştir. Sonuçlar ticari hidrojen peroksit ağartma sistemine kıyasla aktivatörlü ağartma sisteminin daha iyi mukavemet ve yeterli renklilik değerlerini sağladığını göstermektedir. Bu sonuçlara dayanarak katyonik aktivatörler ekoloji ve ekonomi açısından gelecek vaat etmektedirler

Keywords

Pamuk ağarması, Ağartma aktivatörü, Hidrojen peroksit ağartması, Reaktif boyama, Perasit

AN INVESTIGATION OF DYEING PROPERTIES OF BLEACHED KNITTED COTON FABRICS USING NOVEL CATIONIC BLEACHING ACTIVATORS

Abstract

Bleaching of cotton to remove the natural colorants is required for all fabrics unless the fabrics are to be dyed in very dark shades. A variety of processes have been developed, including cold pad batch where the bleaching solution is padded onto the fabric and the fabric held at room temperature for an extended period of time, typically 16 – 24 hours, and hot bleaching where the fabric and bleaching solution are heated to elevated temperatures for shorter times, typically 30 – 60 minutes. The most widely known bleaching agents are sodium hypochlorite (cold pad batch) and hydrogen peroxide (hot bleaching). Although hypochlorite offers some advantages, i.e., is an inexpensive oxidizer, has a brilliant white effects and high bleaching speed at room temperature, the formation of highly toxic chlorinated organic by-products (AOX) during the bleaching process has limited its use as AOX compounds are a potential hazard to drinking water resources. In attempts to reduce energy costs and increase productivity, researchers have focused on bleach activators to enhance process efficiency through the use of peracids. Peracids are produced directly in the bleaching liquor in presence of the cationic bleach activator. These peracids are environmentally safe, since they decompose to organic acids and oxygen. The decomposition products are biodegradable and do not form any toxic by-products. Peracids are stronger oxidizing agents than hydrogen peroxide and are more effective in bleaching at lower temperatures. In this study, the dyeing properties of knitted cotton fabrics, some of which were bleached with a commercial hydrogen peroxide receipe and the others bleached using cationic bleach activators in the same commercial bleaching receipe under lower temperature, were investigated with respect to CIE LAB colour values and bursting strength. The results show that, in comparison with the commercial hydrogen peroxide bleaching system, activator bleaching systems provide better strength and sufficient chroma values. Based on these results, cationic activators show significant promise in terms of both ecology and economy

Keywords

Cotton bleaching, Bleaching activator, Hydrogen peroxide bleaching, Peracid, Reactive dyeing

References

• 1. Gürsoy N.Ç., Hall M., 2001, “Optimisation of Hydrogen Peroxide Bleaching”, International Textile Bulletin, pp:80-86
• 2. Gürsoy N.Ç., Lim S.H., Hinks D.,Hauser P., 2004, “Evaluating Hydrogen Peroxide Bleaching with Cationic Bleach Activators in a Cold Pad Batch Process”, Textile Research Journal, 74 (11), pp:970-976
• 3. Lim S.H., Gürsoy N.Ç., Hauser P., Hinks D., 2004, “Performance of a New Cationic Bleach Activator on a Hydrogen Peroxide Bleaching System”, Coloration Technology, 120, s:114-118
• 4. Gürsoy N.Ç., El-Shafei A., Hauser P., Hinks D., 2004, “Cationic Bleach Activators for Improving Cotton Bleaching”, AATCC Review, pps:37-40
• 5. Hauser P., Gürsoy N.Ç., Hinks D., Lim S., 2004, “Enhanced Cotton Bleaching with Peracids”, Proceedings of The Textile Institute 83rd World Conference (83rd TIWC) May 23-27, Shanghai,China
• 6. Gursoy N.Ç., Dayıoğlu H., 2003, “2.2’ Bipyridine Catalyzed Peracetic Acid Bleaching of Cotton”, Textile Research Journal, 73(4), pp:297- 304
• 7. Agnihotri V.G., 1983, “Theorical and Practical Consideration in Peracedic Acid Bleaching”, Textile Dyer & Printer, pp: 27-33
• 8. Rucker, J., 1989, “Low Temperature Bleaching of Cotton with Peracetic Acid”, Textile Chemist & Colorist, pp:19-25
• 9. Steiner, N., 1995, “Evaluation of Peracetic Acid as an Environmentally Safe Alternative for Hypochlorite”, Textile Chemist & Colorist, pp:29-32