Ana Sınıf ve İlkokul Birinci Sınıf Öğretmenlerinin Okul Öncesi Dönemde Yürütülen Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları ile İlgili Görüşleri

Year 2023, Issue: 17, 6 - 23, 15.01.2023

Şüküfe Minifoğlu , Ayşe Işık Gürşimşek

Abstract

Amaç: Okul öncesi dönemde okuma yazmaya hazırlık çalışmaları, çocukların ilköğretime uyumunu destekleyecek becerileri kazandıracak biçimde planlandığında, çocukların ilköğretime geçişini kolaylaştırmakta ve hazırbulunuşluğuna katkı sağlamaktadır. Çocukların iki kademe arasında uyumlu geçiş yapabilmeleri için, okul öncesi ve ilköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin görüşlerinin ve beklentilerinin anlaşılması önemlidir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ilk kez gerçekleştirilen bu çalışma yoluyla Temel Eğitimi Geliştirme Projesi kapsamında 2016 yılında oluşturulan KKTC Okul Öncesi Eğitim Programı’nda yer verilen okuma yazmaya hazırlık çalışmalarının, ana sınıf ve ilkokul birinci sınıf öğretmenlerince değerlendirilmesi incelenmiştir. Çalışma kapsamında okul öncesi eğitiminde uygulanan okuma yazmaya hazırlık etkinliklerinin, çocuğun ilköğretime hazırbulunuşluğuna katkısı konusunda iki farklı öğretmen grubunun görüşleri çok yönlü olarak belirlenmeye çalışılmıştır.
Yöntem ve Araçlar: Araştırmanın çalışma grubu 2019 - 2020 eğitim ve öğretim yılında Lefkoşa, Girne, Gazimağusa ve İskele ilçelerinde eğitim veren, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı’na bağlı devlet okullarında görev yapan 28 resmi okuldan çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 29 ana sınıf öğretmeni ve 26 ilkokul birinci sınıf öğretmenidir. Araştırmanın verilerinin toplanmasında ve çözümlenmesinde nitel çalışma kapsamında durum çalışması deseni kullanılmıştır. Öğretmenler ile yapılan görüşmelerden elde edilen ses kayıtları çözümlenerek temel kategoriler oluşturulmuş ve temalar şeklinde gruplanmıştır.
Sonuçlar: Araştırma sonuçlarına göre, her iki öğretmen grubu da bu çalışmaların temel amacının “ilkokula hazırlık ve okula uyumunu desteklemek” olduğunu belirtirken, bunu gerçekleştirme yöntemleri konusunda farklı anlayışla öne çıkmıştır. KKTC 2016 Okul Öncesi Eğitim Programının, çocukların kazanımlarına olumlu katkısı olduğu ve öğretmenlerin daha özgür biçimde planlama yapabildikleri okul öncesi öğretmenlerinin önemli bir kısmınca vurgulanırken, ilkokul öğretmenleri kademeler arasında kopukluğa vurgu yapmışlardır. Her iki öğretmen grubu, geçiş sürecinde öğretmenler arası işbirliğinin gerekliliğini, bunun program entegrasyonu ve çocuğun uyumunu kolaylaştırma açısından önemi vurgulanmıştır.

Keywords

Okula Hazırbulunuşluk,, Okul Öncesi Eğitim,, Okuma Yazmaya Hazırlık,, Temel Eğitim.

Supporting Institution

Doğu Akdeniz Üniversitesi

Thanks

“Başarı azim gerektirir, azim ise irade. Bazı hedefler, başarısız olmaya da değer. Gerçek başarı, başarısız olma korkusunu yenebilmektir” demiş Paul Sweeney. Benimde yüksek lisans sürecimde elde ettiğim en büyük başarı, başarısız olma korkusunu yenebilmektir. Severek ve özveriyle sürdürdüğüm mesleğimin yedinci yılında alanıma katkı koymak, kendimi geliştirmek ve yeni bilgilere ulaşmak için çıktığım bu yolda ve bu çalışmayı tamamlamamda pek çok kişinin emeği bulunmaktadır. Eğitim hayatımı değerli kılan ve öğretmenlik kimliğimi anlamlandıran Atatürk Öğretmen Akademisi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi öğretmenlerine katkılarından dolayı teşekkür ederim. Hayatım boyunca maddi ve manevi desteğini esirgemeyen, sevgileri ile bana güç veren, beni her zaman daha çok okumaya ve araştırmaya teşvik ettikleri için anneme, babama, kardeşime ve beni sabırla bekleyen nişanlıma sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Öğrencisi olmaktan her zaman gurur duyduğum değerli danışmanım Prof. Dr. A. Işık Gürşimşek’e, çalışmamın her alanında bana yol gösterdiği ve birlikte geçirdiğimiz süreç içerisinde bana karakterinde barındırdığı feminist, anne, eş kimlik deneyimlerini en güzel şekilde anlatarak hayatıma ışık tuttuğu için teşekkür ederim.

Preschool and Primary School Teachers Opinions Regarding the Early Literacy Activities Carried Out During Preschool Education

Abstract

Purpose: When literacy preparation activities in the pre-school period are planned in a way that will enable children to gain skills that will support their adaptation to primary education, it facilitates the transition of children to primary education and contributes to their readiness. In order for children to make a harmonious transition between the two levels, it is important to understand the views and expectations of pre-primary and primary school first grade teachers regarding literacy preparation. Through this study, which was carried out for the first time in the Turkish Republic of Northern Cyprus, the evaluation of the literacy preparation studies included in the TRNC Pre-School Education Program created in 2016 within the scope of the Basic Education Development Project by the kindergarten and primary school first grade teachers was examined. Within the scope of the study, the opinions of two different teacher groups on the contribution of literacy preparation activities applied in preschool education to the readiness of the child for primary education were tried to be determined in a multi-faceted way.
Method and Materials: The study group of the research is the teachers who provide education in Nicosia, Girne, Famagusta and İskele districts in the 2019 - 2020 academic year. 29 kindergarten teachers and 26 primary school first grade teachers who voluntarily agreed to participate in the study from 28 official schools working in public schools affiliated to the Ministry of National Education and Culture of the Turkish Republic of Northern Cyprus. In the collection and analysis of the data of the research, case study design was used within the scope of qualitative study. The audio recordings obtained from the interviews with the teachers were analyzed and basic categories were formed and grouped as themes.
Result: According to the results of the research, both groups of teachers stated that the main purpose of these studies was to "support primary school preparation and adaptation to school", while they came to the fore with different understandings about the methods of achieving this. While it was emphasized by the majority of preschool teachers that the TRNC 2016 Preschool Education Program contributed positively to the achievements of children and that teachers could plan more freely, primary school teachers emphasized the disconnection between levels. Both groups of teachers emphasized the necessity of cooperation between teachers in the transition process and its importance in terms of program integration and facilitating the adaptation of the child.

Keywords

Early Literacy,, Early Childhood Education,, Primary Education., School Readiness,

References

• Ağgül Yalçın, F. A., ve Yalçın, M. (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerin Okul Öncesi Eğitimin Sorunlarıyla İlgili Görüşleri: Ağrı İli Örneği, İlköğretim online, 17(1), 367-383.
• Akbaba Altun, S., Şimşek Çetin, Ö. ve Bay, D. (2014). Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarına Yönelik Öğretmen Görüşleri, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 244-263.
• Alisinanoğlu, F., ve Şimşek, Ö. (2012). Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarının Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerine Etkisinin Incelenmesi, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi. 2(2), 1-14.
• Altun, S. A. (2009). İlköğretim Öğrencilerinin Akademik Başarısızlıklarına İlişkin Veli, Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerinin İncelenmesi, İlköğretim Online, 8(2), 567-586.
• Asher, A. V. (2006). Handwriting Instruction in Elementary Schools, American Journal of Occupational Therapy, 60(4), 461-471.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum Çalışmasına Ayrıntılı Bir Bakış, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
• Babayigit, S., ve Konedralı, G. (2009). KKTC'deki İlk Okuma-Yazma Öğretimi İle İlgili Uygulamalar ve Bunlara İlişkin Öğretmen Görüş ve Değerlendirmeleri, Kıbrıs.http://eprints.uwe.ac.uk/8426/1/Babayi%C4%9Fit_%26_Konedral% C4%B1_2009_KKTC%27deki_%C4%B0lk_Okuma_Yazma_%C3%96%C4%9Fretimi_.pdf adresinden 13 Ağustos 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Bay, D. N., ve Şimşek Çetin, Ö. (2014). Anasınıfından İlkokula Geçişte Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, The Journal of Academic Social Science Studies, 30(1), 163-190.
• Coşkun, L., ve Deniz Ü. (2017). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocukların Okuma Yazmaya Hazırlık Becerilerini Desteklemeye Yönelik Uygulamaları (Teksas Eyaleti Örneği), Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 233-260.
• Çakmak, Ö. Ç. (2010). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Aile Katılımı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1(20), 1-17.
• Çelenk, S. (2003). Okul Başarısının Ön Koşulu: Okul Aile Dayanışması, İlköğretim online, 2(2), 28-34.
• Çelenk, S. (2008). İlköğretim Okulları Birinci Sınıf Öğrencilerinin İlkokuma ve Yazma Öğretimine Hazırlık Düzeyleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 83-90.
• Denton, P. L., Cope, S., ve Moser, C. (2006). The Effects of Sensorimotor-Based Intervention Versus Therapeutic Practice on Improving Handwriting Performance in 6 to 11 Year Old Children, American Journal of Occupational Therapy, 60(1), 16-27.
• Dereli, E. (2012). Okulöncesi Öğretmenleri ile İlköğretim Birinci Sınıf Öğretmenlerinin İlköğretime Hazırlık Süreci ile İlgili Görüşlerinin Karşılaştırılarak İncelenmesi, Akademik Bakış Dergisi, 30, 1-20.
• Doygunel, A., ve Güneyli, A. (2018), Öğretim Liderleri Olarak Okul Yöneticilerinin Görüşleri Temelinde İlkokuma Yazma Eğitiminin Değerlendirilmesi: Kıbrıs Örneği, İlköğretim Online, 17(1), 102-124.
• Dönmezler, E. (2016). Okul Öncesi Dönemde Uygulanan Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi, Turkish Journal of Primary Education, 1(1), 42-53.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Methodlarına Giriş, 5. Basım, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eray Alışkan, E. ve Güneyli, A. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Türkçe Dil Etkinliklerine İlişkin Görüşleri: Lefkoşa Örneği, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 348-371.
• Erdoğan, T., Özen Altınkaynak, Ş., ve Erdoğan, Ö. (2013). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okuma-Yazmaya Hazırlığa Yönelik Yaptıkları Çalışmaların İncelenmesi, İlköğretim Online, 12(4), 1188-1199.
• Erkan, S. ve Kırca, A. (2010). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okula Hazır Bulunuşluklarına Etkisinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 94-106.
• Erkan, S. ve Kırca, A. (2010). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okula Hazır Bulunuşluklarına Etkisinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 94-106.
• Genç, S. Z. (2005). İlköğretim 1. Kademedeki Okul - Aile İşbirliği ile İlgili Öğretmen ve Veli Görüşleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 227-243.
• Gill, S., Winters, D., ve Friedman, D. S. (2006). Educators' Views of Pre-Kindergarten and Kindergarten Readiness and Transition Practices, Contemporary Issues in Early Childhood, 7(3), 213-227.
• Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z., Orçan, M., Durmuş, A., Güven, G. ve Özyürek, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Dil Etkinliklerini Uygulama Biçimlerinin İncelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (19), 23-40.
• Gül, G . (2007). Okuryazarlık Sürecinde Aile Katılımının Rolü, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(01), 17-32.
• Gündüz, F., ve Çalışkan, M. (2013). 60-66, 66-72, 72-84 Aylık Çocukların Okul Olgunluk ve Okuma Yazma Becerilerini Kazanma Düzeylerinin İncelenmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Dergisi, 8(8), 379-398.
• Gürşimşek, A. I. (2010). Okul Öncesi Eğitime Aile Katılımını Etkileyen Faktörler, Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 9(18), 1-19.
• Kahramanoğlu, R., Tiryaki, E. N., ve Canpolat, M. (2015). İlkokula Yeni Başlayan 60-66 Ay Grubu Öğrencilerin Okula Hazır Oluşları Üzerine İnceleme, Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1065-1080.
• Kandır, A., Tezel Şahin, F., Dilmaç, B. ve Yazıcı, E. (2010). İlköğretime Geçiş Sürecinde Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Karaca, Y. (2019). Okul Öncesi Öğretmenlerinin KKTC Okul Öncesi Eğitim Programına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 23. Basım, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kavale, K. A., ve Forness, S. R. (2000). Auditory and Visual Perception Processes and Reading Ability: A Quantitative Reanalysis and Historical Reinterpretation, Learning Disability Quarterly, 23(4), 253-270.
• Kol, S. (2011). Erken Çocuklukta Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 1-21.
• Kutluca Canbulat, A. N., ve Yıldızbaş, F. (2014). Okul Öncesi ve Sınıf Öğretmenlerinin 60-72 Aylık Çocukların Okula Hazırbulunuşluklarına İlişkin Görüşleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33-50.
• Özkubat, S. (2013). Okul Öncesi Kurumlarında Eğitim Ortamlarının Düzenlenmesi ve Donanım, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 58-66.
• Özpolat, V. (2013). Öğretmenlerin Mesleki Önceliklerinde Öğrenci Merkezli Eğitim Yaklaşımlarının Yeri, Milli Eğitim Dergisi, 43(200), 5-27.
• Parlakyıldız, B. (2014). Okulöncesi Eğitimi Alan ve Almayan İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Yazma Başarılarının Karşılaştırılması, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Parlakyıldız, B., ve Yıldızbaş, F. (2004). Okulöncesi Eğitiminde Öğretmenlerin Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarına Yönelik Uygulamalarının ve Görüşlerinin Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı.
• Pekdoğan, S. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin İlkokula Hazırlık Sürecinde Okul Öncesi Eğitimden Beklentileri, Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 31(2), 11-22.
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419 – 426.
• Şahin, İ., Sak, R. ve Tuncer, N. (2013). Okul Öncesi ve Birinci Sınıf Öğretmenlerinin İlköğretime Hazırlık Sürecine İlişkin Görüşlerinin Karşılaştırılması, Kuramsal Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1691-1713.
• Tantekin Erden, F. ve Altun, D. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretime Geçiş Süreci Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi, Elementary Education Online, 13(2), 481- 502.
• Wasik, B. A. & Hindman, A. H. (2011). Improving Vocabulary and Pre – literacy Skills of At-risk Preschoolers Through Teacher Professional Development, Journal of Education Psychology, 103(2), 455 – 469.
• Woodrome, S. E., ve Johnson, K. E. (2009). The Role of Visual Discrimination in the Learning to Read Process, Reading and Writing, 22(2), 117-131.
• Yangın, B. (2007). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Altı Yaş Çocuklarının Yazmayı Öğrenmeye Hazır Bulunuşluk Durumları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 294-305.
• Yapıcı, M., ve Ulu, F. B. (2010). İlköğretim 1. Sınıf Öğretmenlerinin Okul Öncesi Öğretmenlerinden Beklentileri, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(1), 43-55.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 10. Basım, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz Bolat, E. ve Dal, S. (2017). Okul Öncesi Eğitimde Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarında Aile Katılımına İlişkin Öğretmen Görüşleri, Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 5(2), 42-62.
• Yoleri, S., ve Tanış, H. M. (2014). İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okula Uyum Düzeylerini Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 130-141.