Preschool Teachers' Opinion About Sensory Integration

Year 2025, Volume: 7 Issue: 26, 14 - 37

Ümmügül Tepe Kıroğlu , Yeşim Fazlıoğlu

https://doi.org/10.52105/temelegitim.1569727

Abstract

The aim of this study is to examine preschool teachers' views on sensory integration (SI). The research is designed in a mixed method with qualitative and quantitative approaches, based on a descriptive scanning model. The study group consists of preschool teachers working in the provinces of Tekirdağ, Edirne, and Kırklareli during the 2023-2024 academic year. The convenience sampling method was chosen to carry out the research more quickly and practically. The data consists of open-ended and closed-ended questions developed by the researcher and finalized based on expert opinions. Qualitative and quantitative data were collected through Google Forms. A total of 126 volunteer preschool teachers participated in the survey, and the qualitative data were analyzed through content analysis while the quantitative data were analyzed using the SPSS program. The results of the research indicate that preschool teachers demonstrate a variety of ways in defining senses, but their knowledge regarding SI is limited. Although teachers are aware of the functions of external senses, they exhibit a lack of knowledge about internal senses. It has been determined that the vast majority of teachers have not participated in training related to SI and do not have access to written resources. The limited number of sensory materials and activities shows that teachers’ skills in using these materials are weak; furthermore, it was found that activities related to external senses are more common, while activities related to internal senses are hardly addressed. SI activities and materials are shown to positively affect children's development processes, and they are generally integrated with play activities. However, teachers have knowledge gaps regarding how these activities affect developmental areas. It has been emphasized that SI activities and practices are important for providing children with skills such as motor competence and body awareness. Teachers' deficiencies in identifying children with SI problems are noteworthy; when faced with this situation, they try to determine appropriate classroom activities through observation, yet most teachers experience difficulties in providing solutions and feel the need to refer to field experts. In light of these findings, it suggests that teachers need to acquire more information about SI and that these issues should be focused on more in educational processes. It is recommended to increase the diversity of materials supporting the development of internal senses, organize awareness seminars, provide practical training and observation opportunities, establish mentoring systems, and promote collaboration in education. These recommendations aim to enhance teachers' knowledge and skills, enabling them to contribute more effectively to children's development processes.

Keywords

Sense, Sensory Training, Sensory Development, Sensory Integration

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Duyu Bütünleme Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerinin duyu bütünleme (DB) hakkındaki görüşlerini incelemektir. Araştırma, nitel ve nicel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma desen ile tasarlanmış olup, tarama modeline dayanan betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu; 2023-2024 eğitim öğretim yılında Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illerinde görev yapan okul öncesi öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırmanın daha hızlı ve pratik bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla kolay ulaşılabilirlik örnekleme yöntemi seçilmiştir. Veriler; araştırmacı tarafından geliştirilen ve uzman görüşü doğrultusunda son hali verilen açık ve kapalı uçlu sorulardan oluşmaktadır. Araştırmanın nitel ve nicel veriler Google Forms aracılığıyla toplanmıştır. Ankete 126 gönüllü okul öncesi öğretmeni katılım sağlamış olup toplanan nitel veriler içerik analizi ile nicel veriler ise SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; okul öncesi öğretmenlerinin duyuları tanımlama biçimlerinde çeşitlilik gösterdiği ancak DB konusundaki bilgilerin sınırlı kaldığı görülmektedir. Öğretmenler; dışsal duyuların işlevlerini bilmelerine karşın içsel duyular hakkında bilgi yetersizlikleri dikkat çekmektedir. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğunun DB ile ilgili eğitimlere katılmadıkları ve yazılı kaynaklara erişemedikleri belirlenmiştir. Duyusal materyal ve aktivite sayısının sınırlı olması, öğretmenlerin bu materyalleri kullanma becerilerinin zayıf olduğunu ortaya koymakta; bunun yanı sıra, dışsal duyulara yönelik etkinliklerin daha yaygın olduğu, içsel duyulara yönelik aktivitelerin ise neredeyse hiç değinilmediği belirlenmiştir. DB aktiviteleri ve materyallerinin çocukların gelişim süreçlerini olumlu etkilediğini, genellikle oyun etkinlikleri ile entegre edildiğini göstermektedir. Ancak, öğretmenlerin bu aktivitelerin hangi gelişim alanlarını nasıl etkilediği konusunda bilgi eksiklikleri bulunmaktadır. DB etkinlik ve aktivitelerin, çocuklara motor yeterlilikler ve beden farkındalığı gibi beceriler kazandırmada önemli olduğu vurgulanmıştır. Öğretmenlerin DB problemleri olan çocukları tanımlama konusundaki eksiklikleri dikkat çekmektedir; bu durumla karşılaştıklarında gözlem yaparak uygun sınıf etkinliklerini belirlemeye çalıştıkları, çoğu öğretmenin ise çözüm önerileri sunma konusunda zorluk yaşadığı ve alan uzmanlarına yönlendirme yapma gerekliliğini hissettikleri belirlenmiştir. Bu bulgular ışığında, öğretmenlerin DB hakkında daha fazla bilgi edinmesi gerektiğini ve eğitim süreçlerinde bu konulara daha fazla odaklanılması gerektiğini ortaya koymaktadır. İçsel duyuların gelişimini destekleyen materyal çeşitliliğinin artırılması, farkındalık seminerlerin düzenlenmesi, uygulamalı eğitim ve gözlem fırsatları sunulması, mentorluk sistemlerinin oluşturulması ve eğitimde iş birliğinin teşvik edilmesi önerilmektedir. Bu öneriler, öğretmenlerin bilgi ve becerilerini artırarak çocukların gelişim süreçlerine daha etkili katkıda bulunmalarını sağlamayı hedeflemektedir.

Keywords

Duyu, Duyu Eğitimi ve Gelişimi, İçsel ve Dışsal Duyular, Duyu Bütünleme

References

• Akfidan, A. (2016). Otizm'de görülen duyusal bozuklukların gelişim basamaklarına olan etkisi Üsküdar Üniversitesi]. İstanbul.
• Albayrak-Sidar, E. (2022). Duyu'lmak İstiyorum (12. bs.). Sola Unitas.
• Albayrak-Sidar, E. ve Öztop, D. B. (2017). Duyu bütünleme terapisi. Türkiye Klinikleri Çocuk Psikiyatrisi-Özel Konular, 3(2), 163-168.
• Alisinanoğlu, F. ve Bartan, S. (2022). Okul Öncesi Dönemine İlişkin Türkiye’de Yapılan Duyu Eğitimi İle İlgili Araştırmaların İncelenmesi. Journal of Sustainable Education Studies (JSES), 3(2), 111-123. https://dergipark.org.tr/en/pub/seader/issue/69730/1096117
• Arslan, R. (2021). Annelere yönelik hazırlanan duyusal gelişim destek programının otizmli çocuklarının duyusal ve sosyal gelişimlerine olan etkisinin incelenmesi İnönü Üniversitesi]. Malatya.
• Ayres, A. J. (1970). Sensory integration and the child.
• Ayres, A. J. (1972). Types of sensory integrative dysfunction among disabled learners. American Journal of Occupational Therapy.
• Ayres, K. (2018). Understanding Sensory Processing in Children. *Journal of Child Development.
• Azize, C. (2022). Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuklarda Duyu Bütünleme Eğitiminin Praksis Becerileri ve Yaşam Kalitesine Etkisi Hasan Kalyoncu Üniversitesi]. Gaziantep.
• Balıkçı, A. (2013). Duyu Bütünleme Terapisinde Çevresel Düzenleme ve Materyalin Önemi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 1(2), 97-99. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/388596
• Balıkçı, A., Kırteke, F., Dirgen, G. Ç. ve Gümüş Saitoğulları, D. (2021). Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Bir Vakada Ayres Duyu Bütünleme Temelli Ergoterapi Müdahalesinin Etkileri. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 152-167. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2033386
• Başcan, B. (2021). 3-10 yaş grubunda atipik otizm ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocuklarda duyu bütünleme eğitiminin duyu modülasyonuna olan etkisinin incelenmesi Üsküdar Üniversitesi]. İstanbul.
• Bayam, A. (2017). 2-6 yaş arasındaki otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara uygulanan oyun seansının sosyal beceri ve dil gelişiminde yol açtığı değişimin incelenmesi [Beykent Üniversitesi]. İstanbul.
• Bundy, A. C., Lane, S. J. ve Murray, E. A. (2002). Sensory integration: Theory and practice. İçinde. Western Psychological Services.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cabral, T. I., Pereira da Silva, L. G., Tudella, E. ve Simões Martinez, C. M. (2015). Motor development and sensory processing: A comparative study between preterm and term infants. Research in developmental disabilities, 36C, 102-107. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ridd.2014.09.018
• Camarata, S., Miller, L. J. ve Wallace, M. T. (2020). Evaluating Sensory Integration/Sensory Processing Treatment: Issues and Analysis. . Frontiers in integrative neuroscience, 14(556660). https://doi.org/https://doi.org/10.3389/fnint.2020.556660
• Çetin Sultanoğlu, S. (2021). İşitsel bütünleme yöntemine dayalı gelişimsel destek programının otizmli çocukların duyu gelişimine ve öz düzenleme becerisine etkisinin incelenmesi [Ankara Üniversitesi]. Ankara.
• Çetin Sultanoğlu, S. ve Aral, N. (2015). Bebeklik ve ilk çocukluk döneminde (0-36 ay) gelişim duyuların gelişimi ve desteklenmesi içinde. İçinde M. Yıldız Bıçakçı (Ed.), Duyuların gelişimi. (s. 205-222). Eğiten Kitap.
• Çömez, H. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların duyu profilini etkileyen faktörler Üsküdar Üniversitesi]. İstanbul.
• de Lahunta, A. ve Glass, E. (2009). Vestibular system: special proprioception. Veterinary neuroanatomy and clinical neurology, 319-347. https://doi.org/10.1016/B978-0-7216-6706-5.00012-3
• Dunn, W. (2007). *The Sensory Profile: User's Manual*. Psychological Corporation
• Erkuş, A. (2019). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık.
• Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6 bs.). McGraw-Hill.
• Graham, J. (2019). External Senses: Connections to the Environment. Journal of Sensory Psychology, 34(2), 112-126.
• Graham, L. J., & Baird, A. (2020). Teacher Perspectives on Sensory Integration. International Journal of Early Childhood
• Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence. Bantam
• Howard, J. (2005). The Psychology of Learning and Motivation. Academic Press
• Hörberg, U., & Lönnermark, A. (2018). The Role of Senses in Learning Processes. International Journal of Educational Research, 9(3), 215-230
• Jones, A., & Brown, B. (2018). Sensory Development in Early Childhood. Childhood Development Research, 12(1), 45-60.
• Kars, S. (2018). 4-6 yaş arası otizm spektrum bozukluğu olan çocukların oyun beceri ve davranışlarının incelenmesi Hacettepe Üniversitesi]. Ankara.
• Kars, S., Huri, M., Kayıhan, H. ve Ergül, Ç. (2020). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bir Çocukta DIR/Floortime Müdahalesinin Duyusal İşlemleme ve Uyum Davranışı Üzerine Etkisi: Olgu Sunumu. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 8(2), 175-184. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/831593
• Kayıhan, H. ve Kars, S. (2019). Katılım temelli duyu bütünleme. Turkiye Klinikleri Physiotherapy and Rehabilitation-Special Topics, 5(2), 37-42.
• Kranowitz, C. S. (2005). *The Out-of-Sync Child: Recognizing and Coping with Sensory Processing Disorder*. Perigee Books.
• Lane, S. J., Miller, L. J. ve Hanft, B. E. (2000). Towards a consensus in terminology in sensory integration theory and practice: Part 2: Sensory integration patterns of function and dysfunction. Sensory Integration Special Interest Section, 23(2), 1-3.
• Mather, G. (2018). Foundationns of Sensation and Perception: Duyu ve Algının Temelleri (S. Canan ve R. Dokuyucu, Çev.; 2. bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• MEB. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. İçinde. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• MEB (2024). Okul Öncesi Eğitim Programı. içinde. ANKARA. Erişim adresi: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://gulbeyazguzelanaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/01/19/767070/dosyalar/2024_05/02150836_2024okuloncesiprogrami.pdf.Erişim adresi:chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/ https://tegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_09/20104013_2024programokuloncesionayli.pdf
• Özakın, S. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda duyu bütünleme eğitiminin proprioseptif duyu, motor performans ve duyu profili üzerine etkisi Eastern Mediterranean University (EMU)-Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ)]. Kuzey Kıbrıs.
• Özlü-Fazlıoğlu, Y. (2004). Duyusal Entegrasyon Programının Otizmli Çocukların Duyusal Ve Davranış Problemleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi Ankara Üniversitesi]. Ankara. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/28194
• Özyazıcı, K., Boğa Baran, E., Alagöz, N., Varlıklıöz, K., Arslan, Z., Akto, S. ve Sağlam, M. (2021). Duyuların Gelişimi ve Duyu Bütünleme. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2(4), 209-226. https://doi.org/10.51503/gpd.879070
• Pekçetin, S. (2015). Prematüre bebeklerde duyu bütünleme müdahale programının duyusal işlemleme, emosyonel ve adaptif cevaplar üzerine etkisi Hacettepe Üniversitesi]. Ankara.
• Pfeffer, T. (2021). Interoception: Understanding Internal Sensations. Body Awareness Journal, 7(1), 20-30.
• Reynolds, S. (2019). Enhancing Teacher Awareness of Sensory Processing. Journal of Special Education
• Schaaf, R. C., & Lane, A. (2015). The Importance of Sensory Processing in Early Childhood Education. Child Development Perspectives
• Smith, J. (2020). Understanding the Senses. Journal of Sensory Studies, 25(3), 150-165.
• Taygur Altıntaş, T. ve Yılmazer, Y. (2015). Bebeklik ve ilk çocukluk döneminde (0-36 ay) gelişim duyuların gelişimi ve desteklenmesi içinde. İçinde M. Yıldız Bıçakçı (Ed.), Duyuların gelişimi. . Eğiten Kitap.
• Türer, F. ve Köse, S. (2023). Nörogelişimsel Bozukluklar ve Duyusal İşlemleme. Turkish Journal of Child & Adolescent Mental Health, 30(2), 97.
• Uluyol, M. (2015). Çocukların otizm spektrum bozukluğu derecesi ile duyu-biliş-motor özellikleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi Anadolu Üniversitesi]. Eskişehir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• White, C. (2019). The Role of Senses in Learning: A Comprehensive Review. Educational Psychology Review, 21(4), 375-392