Yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin okula uyumda karşılaştığı güçlüklere ilişkin okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi

Year 2025, Volume: 7 Issue: 28, 69 - 91, 10.09.2025

Nesime Tarakcı

https://doi.org/10.52105/temelegitim.1601163

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yönetici ve öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin karşılaştıkları uyum sorunlarını ortaya koymak; bu sorunlara çözüm önerileri getirmektir. Araştırma örneklemini, İstanbul-Beylikdüzü ilçesinde MEB'e bağlı 10 resmi ilkokulda uluslararası öğrencilerden sorumlu 5 okul yöneticisi ve 10 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma, durum çalışması çerçevesinde tasarlanmış; veriler öğretmen ve okul idarecileriyle yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilerek içerik analizi ile iincelenmiştir. Veriler, yabancı uyruklu öğrencilerin karşılaştıkları sorunlarla buna yönelik çözüm önerileri olmak üzere iki başlık altında toplanmıştır. Araştırmada yabancı uyruklu öğrencilerle ilgili yönetici ve öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar; öğrenci ve velilerle iletişim, uyum, kültür farklılığı ve davranış sorunu olmak üzere beş tema altında toplanmıştır. Araştırmada karşılaşılan sorunlara yönelik önerileri; dil öğrenme, öğrenci ve velilerle iletişim, rehberlik desteği, kayıt sistemi, sosyal faaliyetler ve yabancı dil bilen öğretmen sağlanması olarak yedi alt tema altında aktarılmıştır.

Keywords

Yabancı Uyruklu Öğrenciler , İlkokul , Yönetici , Öğretmen.

An examination of the views of school administrators and teachers on the difficulties faced by foreign primary school students in school adaptation

Abstract

The aim of this research is to reveal the adaptation problems faced by foreign primary school students in line with the opinions of administrators and teachers; to propose solutions to these problems. The research sample consists of 5 administrators and 10 classroom teachers responsible for international students in 10 public primary schools affiliated with the MEB in the İstanbul-Beylikdüzü. The study was designed within the framework of a case study; The data were obtained through semi-structured interviews with teachers and administrators and analyzed with content analysis. The data are grouped under two headings: the problems encountered by foreign students and their suggestions. In the research, the problems encountered by administrators and teachers regarding foreign students; It was grouped under five themes: communication with students and parents, adaptation, cultural difference and behavioral problems. Suggestions; It is conveyed under seven sub-themes as language learning, communication with students and parents, guidance support, registration system, social activities and providing teachers who speak foreign languages.

Keywords

Foreign Students , Primary School , Administor , Teacher.

References

• Ak, N. (2020). Yabancı uyruklu öğrencilerin okula uyumda karşılaştığı sorunlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Alkalay, G., Kıral, B., & Erdem, A. R. (2021). İlkokul yönetici ve sınıf öğretmenlerine göre Suriyeli sığınmacı öğrencilerin yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 231-249.
• Akıncı, B., Nergiz, A. ve Gedik, E. (2015). Uyum süreci üzerine bir değerlendirme: Göç ve Toplumsal Kabul. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(1), 58-83.
• Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Altınışık Akgöz, A., Dağyar, M. (2023). Yabancı öğrencilerin eğitimde yaşadığı sorunlara yönelik bir meta sentez çalışması. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 386-404, https://doi.org/10.47525/ulasbid.1269657.
• Amnesty International (2009). İki arada bir derede. London: Peter Benenson House. multeci.org.tr/wp- content/uploads/2021/09/Turkiyede-Multecilere-KorumaSaglanmiyor-1.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Avcı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden mülteci öğrencilerin sınıf ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Dil Öğretimi ve Eğitim Araştırmaları, 2(1), 57-80. https://doi.org/10.35207/later.537817.
• Aydın, D., Şahin, N. ve Akay, B. (2017). Göç olayının çocuk sağlığı üzerine etkileri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi, 7(1), 8-14.
• Aziz, A. (2015).Sosyal Bilimlerde Araştırma ve Yöntem Teknikleri. Ankara: Nobel Yayıcılık.
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni, (Çev Edt: Demir, SB). Ankara: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi
• Çağlar, A. (1997). Yeni Bir Göçmen Türü: Türk Üniversitelerinde Yabancı Uyruklu Öğrenci Olmak. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi. 20-21-22 Kasım, Devlet İstatistik Enstitüsü (Sosyoloji Derneği), Ankara
• Çelik, V. (2005). Sınıf Yönetimi (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Çiçekli, B. (2009). Göç terimleri sözlüğü. Cenevre: Uluslararası Göç Örgütü.
• Çolak, İ., & İşeri, T. E. (2022). Okul yöneticilerine göre sığınmacı öğrencilerin eğitim sorunları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (18), 93-113.
• Çöllü, E. F. ve Öztürk, Y. E. (2010). Türk Cumhuriyetleri, Türk ve Akraba Topluluklarından Türkiye’ye Yüksek Öğrenim Görmek Amacıyla Gelen Öğrencilerin Uyum ve İletişim Sorunları (Konya Selçuk Üniversitesi Örneği). Journal of Azerbaijiani Studies, 223- 239.
• Demirezen, M. (2003). Yabancı dil ve anadil öğreniminde kritik dönemler. TÖMER Dil Dergisi, (118), 5-15.
• Deniz, T. (2014). Uluslararası göç sorunu perspektifinde Türkiye. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 175-204.
• Dinç, B. (2015). Okulöncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların ebeveynlerinin çocuk hakları eğitimi konusundaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 7-25. [Online]: http://www.enadonline.com doi: 10.14689/issn.2148-2624.1.3c1s1m
• Gül Serbes, C. (2023). İlkokulda yabancı uyruklu öğrencilerin yaşadığı sıkıntılar ve çözümleri üzerine öğretmen görüşleri. International Academic Social Resources Journal, 8 (51), 3080-3089.
• İçöz, H. (2019). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle ilgili karşılaşılan sorunlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Kılınç, E. (2014). Antalya’da yaşayan yabancı uyruklu aile çocuklarının karşılaştığı eğitim sorunları (Uluslararası Özel Antalya Rus Okulu örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Ryder, A. G. & Guzder, J. (2011). The Canadian collaboration for immigrant and refugee health. Canadian Medical Association Journal, (183), 959-967.
• Konan, N. ve Gürsul, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin Suriyeli çocukların öğretiminde karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. 11th ECLSS Conferences on Language and Social Sciences, 286-297.
• Özdemir, A. (2006). Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411-433.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü., & Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 208-229.
• Senemoğlu, N. (2020). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, F., & Şener, Ö. (2019). Geçici koruma altındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim süreçlerindeki dil ve iletişim sorunları: İstanbul Fatih örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(9), 66-85.
• Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Çevrimiçi, 17(2), 1116-1134.
• Takır, A., & Özerem A. (2019). Göçle gelen yabancı uyruklu öğrencilerin okul ortamında karşılaştıkları sorunlar. Folklor/ Edebiyat Dergisi, 25 (97-1), 659-678.
• TBMM (2018). Göç ve uyum raporu. www.tbmm.gov.tr.
• Tezcan, M. (2013). Sosyolojik Kuramlarda Eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Topcuoğlu, R. A. (2013). Türkiye’de göçmen çocukların profili, sosyal politika ve sosyal hizmet önerileri hızlı değerlendirme araştırması, IOM uluslararası göç örgütü. turkey.iom.int/documents/Child/IOM_GocmenCocukRaporu_tr _0306201 3.pdf
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2016). Türkiye göç raporu. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2025). Geçici koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638.
• Uzun, E. M. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yavuz, Ö. ve Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, A., Şanlı, E., & Gökalp, M. (2021). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin okula uyumlarına yönelik öğretmen, okul yöneticileri ve öğrencilerin görüşleri. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 471-496.