ULUSLARARASI SÜREKLİ ADALET DİVANI’NDA TÜRKİYE-YUNANİSTAN MÜBADELE DAVALARI

Year 2015, Volume: 2 Issue: 2, 0 - , 29.07.2015

NEJAT Doğan

Abstract

Birinci Dünya Savaşı’nı takiben Türkiye ve Yunanistan, bazı politik sorunları nüfus değişimi yoluyla çözüme kavuşturmak istemiştir. Bu amaçla Lozan Barış Antlaşması’nın 6. Konvansiyonu olacak “Türk ve Yunan Ahalinin Değişimine İlişkin Sözleşme”yi Ocak 1923’te imzalamışlardır. Ancak hem bu sözleşmenin yorumlanması hem de uygulanması sürecindeki sorunlar Türk-Yunan ilişkilerinde gerginliğe yol açmıştır. Milletler Cemiyeti Konseyi bu farklılıkları gidermek için 1920’li yıllarda Uluslararası Sürekli Adalet Divanı’ndan iki kez danışma görüşü istemiştir. Her ne kadar Divan’ın 1926’daki davada verdiği danışma görüşü 1925’teki davada verdiği görüşe nazaran Türk tezlerini destekliyor olsa da, önemli olan uluslararası hukuk ve USAD’ye başvuru yoluyla Türkiye ve Yunanistan’ın sorunlara barışçıl çözüm bulmalarıdır. Dolayısıyla uluslararası hukuk ve uluslararası mahkemeler, Türkiye ve Yunanistan arasında halen mevcut sorunların çözümünde de uygulanacak alternatif bir metot olarak görülebilir.

Keywords

Mübadele, Uluslararası Sürekli Adalet Divanı, Türkiye

References

• Dışişleri Bakanlığı (1984). “Türk ve Rum Ahalinin Değişimine İlişkin Sözleşme ve Protokol,” Lozan Barış Andlaşması: Lozan’da İmzalanan Sözleşmeler, Senetler, Barış Andlaşmasına Ekli Mektuplar ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Dışişleri Bakanlığı, Ankara.
• Dışişleri Bakanlığı (1925). Türk Dışişleri Bakanlığı’nın Konsey’e gönderdiği 1 Mart 1925 tarihli mektup; Expulsion of the Patriarch, SERIES C, No. 9-11, June-August 1925, Acts and Documents Relating to Judgments and Advisory Opinions Given by the Court. PART II: Documents of Procedure, s. 19-22.
• Doğan, N. (2012). “Uluslararası Adalet Divanları Kararlarında Türkiye”, (Ed.) C. Çakmak, N. Doğan, A. Öztürk, Uluslararası İlişkilerde Güncel Konular ve Türkiye, Seçkin Yayınları, Ankara, s. 163-205.
• Erim, N. (1951). “Milletlerarası Daimi Adalet Divanı ve Türkiye – III: Muhtelit Mübadele Komisyonunun Yetkisi Hakkında,” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 3, s. 44-59.
• Erim, N. (1944). “Milletlerarası Adalet Divanı ve Türkiye,” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s. 62-72.
• Gönlübol, M. ve arkadaşları (1982). Olaylarla Türk Dış Politikası, Cilt I (1919-1973), Ankara Üniversitesi SBF ve BYYO Basımevi, 5. Baskı, Ankara.
• Hudson, M. O. (1926). “The Fourth Year of the Permanent Court of International Justice,” The American Journal of International Law, Cilt 20, Sayı 1, s. 1-32.
• Hudson, M. O. (1925). “The Work of the Permanent Court of Justice during Its First Three Years,” 1925 World Peace Foundation Pamphlet Series, s. 335-374.
• ICJ (2014). Report of the International Court of Justice, 1 August 2013-31 July 2014, United Nations, New York.
• ICJ (2011). Report of the International Court of Justice, 1 August 2010-31 July 2011, United Nations, New York.
• ICJ (2004). The International Court of Justice, The International Court of Justice, 5th edition, The Hague.
• Karataş, M. (2004). “Türk Yunan Nüfus Mübadelesi (1923-1925),” Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Taşkın, H. (2006). “Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne Girişi ve Türk Basınındaki Yansımaları,” Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Underhill v. Hernandez (1897). Underhill v. Hernandez davası, 168 U.S. 250.
• USAD (1926). Interpretation of the Greco-Turkish Agreement of December 1, 1926 (Final Protocol, Article IV). SERIES B, No. 16, August 28, 1928. Collection of Advisory Opinions. Publications of the Permanent Court of International Justice, Sijthoff’s Publishing Company, Leyden.
• USAD (1925). Exchange of Greek and Turkish Populations. Lausanne Convention VI, January 30th, 1923, Article 2. SERIES B, No. 10, February 21, 1925. Collection of Advisory Opinions. Publications of the Permanent Court of International Justice. A.W. Sijthoff’s Publishing Company, Leyden.