ÜÇ BOYUTLU MARKALARIN AYIRT EDİCİLİK DEĞERLENDİRMESİNDE DEZAVANTAJLI KONUMU

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 111 - 126, 30.06.2025

Betül Aktaş Ertan

https://doi.org/10.55027/tfm.1664146

Abstract

Hukukumuzda üç boyutlu işaretlerin marka olarak tescili SMK m. 4 hükmünde şekillerin ve ambalaj biçimi gibi her türlü işaretin marka olarak tescilinin mümkün olduğu belirtilmek suretiyle öngörülmüştür. Gelişen teknolojiyle ve özellikle 3D teknolojisinin gelişmesiyle birlikte üç boyutlu markaların günümüzde yoğun şekilde kullanıldıkları görülmektedir. Bununla birlikte, üç boyutlu markalarının tescilinin uygulamada oldukça sorun teşkil ettiği tespit edilmektedir. Bunun temel gerekçeleri incelendiğinde, üç boyutlu markalar bakımından ayırt edicilik tespitinde özel bir düzenleme veya uygulama bulunmamakla birlikte, özellikle ortalama tüketici nezdinde köken gösterme işlevinin sağlanmasının oldukça zor olduğu, SMK m. 5/1-e hükmünün önemli bir sınırlama oluşturduğu ve son olarak da rekabet endişelerinin böyle bir sonuca yol açtığı anlaşılmaktadır. Bu sebeple çalışmamızda belirtilen sorunlar ayrı başlıklar altında incelenecek ve söz konusu sorunların üç boyutlu markaların tescili sürecine etkileri değerlendirilecektir.

Keywords

Üç Boyutlu Marka , Ayırt Edicilik , Ortalama Tüketici , İşlevsellik , Rekabet.

DISADVANTAGEOUS POSITION OF THREE-DIMENSIONAL TRADEMARKS IN DISTINCTIVENESS ASSESSMENT

Abstract

In our law, the registration of three-dimensional signs as trademarks is foreseen in Article 4 of the Industrial Property Act, stating that it is possible to register all kinds of signs such as shapes and packaging forms as trademarks. With the developing technology and especially the development of 3D technology, it is seen that three-dimensional trademarks are used intensively today. However, it is determined that the registration of three-dimensional trademarks poses quite a problem in practice. When the basic reasons for this are examined, it is understood that although there is no special regulation or practice in determining distinctiveness in terms of three-dimensional trademarks, it is quite difficult to provide the function of showing origin especially for the average consumer, the provision of Article 5/1-e of the Industrial Property Act constitutes a significant limitation and finally, competition concerns lead to such a result. For this reason, the problems mentioned in our study will be examined under separate headings and the effects of these problems on the registration process of three-dimensional trademarks will be evaluated.

Keywords

Three-Dimensional Trademark , Distinctiveness , Average Consumer , Functionality , Competition.

References

• Albert G P, Laff W, Laff S, Intellectual Property Law in Cyberspace, (Bureau of National Affairs 1999).
• Atay İ, Üç Boyutlu Markaların Hukuki Korunması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2014) Bozbel S, Fikri Mülkiyet Hukuku (On İki Levha Yayıncılık 2015)
• Brauchbar Birkhäuser S, Brettschneider S, “Bundesgericht, I. zivilrechtliche Abteilung, Urteil 4A_587/2021 vom 30. August 2022, Chocoladefabriken Lindt & Sprüngli AG gegen Lidl Schweiz AG und Lidl Schweiz DL AG, Markenrecht, unlauterer Wettbewerb” (2023) AJP 228-242.
• Can M Ç, “Üç Boyutlu Şekillerin Marka Olarak Görünümü” (2020) 41 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 543-576.
• Çolak U, Türk Marka Hukuku (4. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2018) Erbs, Kohlhaas, Kaiser, MarkenG § 8 (2024) Rn. 45-46b
• Eroğlu S, “Soyut Renk, Ses ve Üç Boyutlu İşaretlerin Marka Olarak Tescili” (2003) 5 (1) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 95-166. Fezer, Fesenmair, MarkenG § 8 (5. Aufl. 2023) Rn. 208-213
• Friedmann D, “The Bottle Is The Message: Only The Distinctive Survive As 3-D Community Mark” (2015) 10 (1) Journal Of Intellectual Property Law And Practice 35-42. Hanf in BeckOK MarkenR Art. 7 (40. Ed. 2017) Rn. 65-73
• Ingerl, Rohnke, Nordemann, Nordemann-Schiffel, MarkenG § 3 (4. Aufl. 2023) Rn. 27-29
• Karasu R, “Üç Boyutlu Biçim ve Hareket Markaları” (2008) XXIV (3) BATİDER 331-354.
• Karmutoğlu B, Geleneksel Olmayan Markaların Tescili (On İki Levha Yayıncılık 2023)
• Kaya A, Marka Hukuku, (2. Baskı Vedat Kitapçılık 2024)
• Kaya A, Demir K, Rekabet ve Haksız Rekabet Hukukunun Esasları (Vedat Kitapçılık 2024)
• Khoury A H, "Three-Dimensional Objects As Marks: Does A Dark Shadow Loom Over Trademark Theory" (2008) 26 (2) Cardozo Arts & Entertainment Law Journal 335-367
• Köksal A, “The Approach Of The Court Of Justice Of The European Union Towards The Protection Of Three-Dimensional Marks” (2022) 80 (4) İstanbul Hukuk Mecmuası 1299-1330
• Lim E C, “How Chocolate Wars Shape the Law: KitKat, Three-Dimensional Trade Marks and the Enigma of Technical Function” (2018) 48 (533) HONG KONG L.J. 533-554.
• Memişoğlu S Ö, Marka Hukukunda Mutlak Ret Sebepleri (Seçkin Yayıncılık 2019)
• Oytaç K, Ticari Form Olarak Üç Boyutlu Markalar ve Korunması (Vedat Yayınevi 2021)
• Petrovic M Z, "Legal Conditions For The Protection Of Three Dimensional Signs İn Trademark Law" (2021) 38 (2) Law - Theory And Practice 54-67
• Stolz E, "Relationship Between Design Protection And Three Dimensional Trademarks" (2008) 2 Romanian Journal Of Intellectual Property Law 41-56
• Suluk C, Karasu R, Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku (8. Baskı Seçkin Yayıncılık 2024)
• Tekin U, “Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ağı’nın (Abfma) Bazı Üç Boyutlu Markalara (Şekil Markaları) İlişkin Nisan 2020 Tarihli Ortak Uygulama Metni (Cp 9) Hakkında” (2020) 11 (2) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 455-467.
• Uzunallı S, Marka Hakkının Korunmasının Kapsamı ve Tazminat Talebi (Adalet Yayınları 2012)
• Voegeli-Wenzl J, “Unterscheidungskraft einer Flaschenform als 3D-Marke” (2020) GRUR-Prax, 61
• Yasaman H, Marka Hukuku 556 Sayılı KHK Şerhi, C-1 (Vedat Kitapçılık 2004)
• Yasaman, Yasaman, SMK Şerhi (Seçkin Yayıncılık 2021)
• Yılmaz A L, “Üç Boyutlu Markalar” (2018) 92 (1) İstanbul Barosu Dergisi 15-24