Manisa'da aynı yemek şirketinden yemek alan farklı işletmelerde meydana gelen stafilokok kaynaklı besin zehirlenmesi

Year 2015, Volume: 72 Issue: 3, 209 - 218, 01.09.2015

Ali Hasan Zubaroğlu Ali Boz Selmur Topal Fehminaz Temel Mustafa Bahadır Sucaklı Belkıs Levent Gonca Atasoylu Metin Kızılelma

Abstract

Amaç: Manisa’da aynı yemek şirketinden yemek alan 23 farklı kurumda besin zehirlenmesi meydana gelmiş ve çok sayıda kişi etkilenmiştir. Bu araştırma, sorunun kaynağını tespit etmek, koruma ve kontrol önlemlerini almak amacıyla yapılmıştır. Yöntem: 25.04.2014 öğle yemeği sonrası farklı işletmelerden çok sayıda kişinin sağlık kurumlarına başvurdukları bildirilmiştir. İşletmelerdeki personel sayısının fazla olması ve bütün çalışanlara ulaşılmasının zorluğu nedeniyle vaka kontrol çalışması planlanmıştır. Araştırma; atak hızının en yüksek ve vaka sayısının en fazla olduğu yedi işyerinde yapılmıştır. Anketler yüz yüze görüşülerek doldurulmuştur. Enfektif etken tespiti için su, gıda ve klinik örnekler alınmıştır.Bulgular: Araştırmada 94 vakaya ulaşılmış ve aynı sayıda kontrol seçilmiştir. Vakaların tamamında ishal ve kusma, %94,7’sinde bulantı %85,1’inde halsizlik, %83’ünde karın ağrısı ve %38,3’ünde ateş olduğu belirlenmiştir. Vakaların ortalama inkübasyon süresi 3 saat 42 dakika En düşük= 35 dk. – En yüksek= 7 saat 30 dk. olarak bulunmuştur. Salgın eğrisi incelendiğinde olayın tek kaynaklı salgın olduğu belirlenmiştir. Vakalarda kontrollere göre “Kayısı Topu Tatlısı” yeme tahmini rölatif riski 8,7 kat olarak bulunmuştur %95 GA = 1,1-71,4 . Diğer gıdaların tüketimleriyle hastalık arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Alınan gıda numunelerinde kayısı topu tatlısında Staphylococcus aureus tespit edilmiştir. Kayısı topu tatlısının üretildiği işletme çalışanlarından birinin nazal sürüntüsünde S. aureus izole edilmiştir. Ancak yapılan ileri analizlerde bu suş ile gıda izolatından elde edilen suşun moleküler düzeyde birbirlerinden farklı oldukları belirlenmiştir.Sonuç: Laboratuvar sonuçları ve epidemiyolojik analizler sonucunda yaşanan besin zehirlenmesinin kaynağının kayısı topu tatlısı olduğu belirlenmiştir. Geriye dönük gıda takibi yapılmış ancak bulaşın ne şekilde olduğu belirlenememiştir. Benzer olayların tekrar yaşanmaması için ilgili yemek şirketindeki hijyen eğitimleri eksik olan personelin eğitim alması sağlanmış, taşıyıcılık tespit edilen çalışan tedavi edilmiş, ayrıca tedarikçi firmaya para cezası verilmiştir. Besin zehirlenmelerinde kaynağın belirlenmesi ve bulaş zincirinin tespiti amacıyla Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı’nın zamanında ve ortak hareket etmesi gerekmektedir, bu nedenle uygun yasal düzenlemeler geliştirilmelidir

Keywords

Vaka-Kontrol Çalışması, Stafilokokal Besin Zehirlenmesi, Salgın, Manisa

Food poisoning caused by staphylococcus in various workplaces getting food from the same catering company in Manisa

Abstract

Objective: A food poisoning occurred in 23 different workplaces, obtaining food from the same catering company in Manisa and many people were affected. This research was conducted to identify the source of the problem and control and preventive measures.Method: On April 25th 2014, many workers from various workplaces were admitted to the health institutions after lunch. Due to the high number of staff in the workplaces and difficulty of reaching all of them, a case-control study was planned. Research was conducted in seven workplaces which had both the highest number of cases and attack rate. Data was collected through a questionnaire. Water, food and clinical samples were taken to identify the infective agent.Results: In this research 94 patients were reached and same number of controls were selected. Diarrhea and vomiting were present among all cases; in 94.7% nausea, in 85.1% fatigue, in 83% abdominal pain and in 38.3% fever. Average incubation period of cases was 3 h and 42 min Min= 35 min – Max= 7 h and 30 min . Epidemic curve showed a point source outbreak. The odds of “Eating Apricot Ball Dessert” was found 8.7 times in cases when compared to controls 95% CI = 1.1-71.4 . There was no significant association between the other food items and the disease. Analysis of food samples were revealed “Staphylococcus aureus” in apricot ball dessert. S. aureus was also isolated from a nasal swab of an employee working in the kitchen of the catering company that produced the apricot ball dessert. However, further analysis of these two strains revealed that the isolates were different from each other at molecular level. Conclusion: Epidemiological and laboratory findings showed that apricot ball dessert was the origin of food poisoning. Although traceback investigation of food was conducted the route of contamination has been fined. In order to prevent reoccurence of similar incidents; training was provided for foodcompany workers who does not have hygiene training; the porter worker was treated, and besides supplier company could not be determined. Ministry of Health and Ministry of Food, Agriculture and Livestock should act timely and together to identify the source and chain of transmission in food poisoning incidents. For this purpose convenient legal regulations should be improved.

Keywords

Case-Control Study, Staphylococcal Food Poisoning, Outbreak, Manisa

References

• Dorman V, Aslan S, Ceylan A, Küçük N S, Günel A, Sarı H ve ark. Aynı fabrikadan yemek alan iki inşaat firması işçilerinde meydana gelen toplu besin zehirlenmesi. Dicle Tıp Derg, 2000; 37(3): 248-53.
• CDC. Guidelines for Confirmation of Foodborne- Disease Outbreaks. MMWR, March 17, 2000/49(SS01); 54-62. (http://www.cdc.gov/ mmwr/preview/mmwrhtml/ss4901a3.htm) (İnternet erişim: 13.01.2015)
• Food Safety News. http://www.foodsafetynews. com/2014/10/foodborne-illnesses-cost-usa-15-6- billion-annually/#.VLUyKiusUgl (İnternet erişim: 13.01.2015)
• Ayçiçek H., Aktan H.T. Gıda kaynaklı salgınlarda soruşturma ilkeleri. Türk Hij Den Biyol Derg, 2003; 60(3): 95-9.
• Aydin A, Sudagidan M, Muratoglu K. Prevalence of staphylococcal enterotoxins, toxin genes and genetic-relatedness of foodborne Staphylococcus aureus strains isolated in the Marmara Region of Turkey. Int J Food Microbiol, 2011; 148(2): 99–106.
• Wilke Topçu A. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. Bölüm XXVII: Bakteri Enfeksiyonları. 3. Baskı, İstanbul, 2008; 2067-8.
• Wilke Topçu A. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. Bölüm XIII: Gastrointestinal Sistem Enfeksiyonları. 3. Baskı, İstanbul, 2008; 1064-5.
• Le Loir Y, Baron F, Gautier M. Staphylococcus aureus and food poisoning. Genet Mol Res GMR, 2003; 2(1): 63–76.
• Hacibektaşoğlu A, Eyigün CP, Ozsoy MF. Nose and throat carriage in “food handlers”. Mikrobiyol Bul, 1993; 27(1): 62–70.
• Vançelik S, Özbek A, Güraksın A. Erzurum İlinde gıda ile uğraşan kişilerin taşıyıcılık ve kişisel hijyen durumları. Atatürk Üniv Tıp Derg, 2004; 36: 1-4.
• Sepin-Özen N, Tuğlu-Ataman Ş, Seyman D, Aldağ H, Emek M. Antalya İli gıda çalışanlarında nazal Staphylococcus aureus taşıyıcılığının ve MRSA oranlarının üç farklı yöntem kullanılarak incelenmesi. Türk Hij Den Biyol Derg, 2013; 70(2): 51-8.
• Bilici S. Besin Zehirlenmeleri, Nedenleri Ve Korunma Yolları. Bölüm V: Besin Enfeksiyonlarına Neden Olan Bakteriler ve Korunma Yolları 1. Baskı, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 727, Ankara, 2008; 17-8.