Oyun Hamurlarının Bakteriyolojik Açıdan Güvenilirliğinin Araştırılması

Year 2017, Volume: 74 Issue: 1, 29 - 36, 01.03.2017

Görkem Dülger Emel Çalışkan Nida Kılıç Handan Ankaralı

Abstract

Amaç: Bu çalışmada; Düzce ilinde bulunan kırtasiyecilerde ve okul öncesi eğitim veren kurumlarda sıklıkla kullanılan oyun hamurlarının mikrobiyolojik açıdan değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Yöntem: On farklı firmaya ait beş farklı kutudan toplam 50 örnek çalışmaya dahil edilmiştir. Kutuların her biri bakteriyolojik üreme açısından, oyun öncesi, oyun sonrasındaki birinci gün, birinci hafta, ikinci hafta, üçüncü hafta ve dördüncü haftada olmak üzere altışar kez incelenmiştir. Oyun hamuru örneklerinin her birinden birer gram Brain Heart Infusion Broth BH Oxoid besiyerine eklenmiş ve 37 °C’de 24 saat inkübasyona tabi tutulmuştur. BH’de gelişen kolonilerden Kanlı Agar ve Eosin Methylene Blue Agar Becton Dickinson, USA besiyerlerine ekim yapılarak 18-24 saat 37 °C’de inkübasyona bırakılmıştır. İnkübasyon sonrası üremenin gerçekleştiği örneklerdeki bakterilerin tiplendirilmesinde ilk önce Gram boyama, ardından katalaz testi, glikoz testi, nitrat testi, Voges Proskauer testi gibi konvansiyonel yöntemler ile Phoenix 100 BD otomatize sistem Becton Dickinson Diagnostic Systems, Sparks kullanılmıştır. Oyun öncesi ve sonrası dönemlerdeki üremelerin istatistiksel olarak belirlenmesinde iki bağımlı oran arasındaki farka ait Z-testi kullanılmıştır. Bulgular: Yapılan incelemede on firmadan ikisinin %20 hiçbir kültüründe üreme olmadığı tespit edilirken iki firmanın çalışmaya dahil edilen tüm kültürlerinde üreme olduğu bulunmuştur. Doğrulama sonucunda üreyen tüm bakterilerin Bacillus cinsine ait olduğu görülmüştür. Bacillus’ların 51 %33 ’inin Bacillus licheniformis, 104 %67 ’ünün Bacillus cereus olduğu belirlenmiştir. Oyun sonrası yapılan kültür çalışması sonucunda ise birinci günden itibaren dördüncü haftaya kadar istatistiksel olarak anlamlı olmasa da oyun hamurlarında bakteriyel üremenin bir miktar azaldığı görülmüştür. Sonuç: Üreyen bakterilerin başta gıda zehirlenmesi ve göz enfeksiyonları olmak üzere ciddi sağlık problemlerine sebebiyet verdiği ve piyasada bulunan, okul öncesi çocukların el kaslarının gelişmesi amacı ile sıklıkla eğitim veren kurumlarda kullanılan oyun hamurlarının çoğunun üzerinde de yenilebilir ibaresinin bulunması, durumu daha da tehlikeli boyutlara taşıyabilmektedir. Ayrıca, yapılan literatür taramasına göre, ülkemizde çocuk sağlığı için önemli bir konu olan oyun hamurlarının bakteriyolojik açıdan güvenilirliği ilk kez bu çalışmada vurgulanmaktadır

Keywords

Bacillus cereus, Bacillus licheniformis, oyun hamuru

Reability Investigations of Bacteriological Aspects of Play Dough

Abstract

Objective: The aim of this study is to microbiologically evaluate the play doughs sold in stationery shops in Düzce province and frequently used in preschool education institutions.Methods: 50 samples from five different containers that belong to ten different companies were included in the study. Each of the containers was evaluated six times as pre-play, first day post-play, first week postplay, second week post-play, third week post-play and fourth week post-play in terms of bacteriological reproduction. One gram of each play dough sample was added to the Brain Heart Infusion Broth BH Oxoid medium and incubated at 37 ° C for 24 hours. Blood Agar and Eosin Methylene Blue Agar Becton Dickinson, USA were inoculated from BH and incubated at 37 ° C for 18-24 hours. Firstly, Gram stain was used in the identification of the bacteria in the samples after the incubation. Afterwards, the conventional methods such as catalase test, glucose test, nitrat test, voges proskauer test and Phoenix 100 BD automatize system Becton Dickinson Diagnostic Systems, Sparks were used. Z-test was used to determine the growth in preplay and post-play period statistically for differences between two dependent proportions.Bulgular: Yapılan incelemede on firmadan ikisinin %20 hiçbir kültüründe üreme olmadığı tespit edilirken iki firmanın çalışmaya dahil edilen tüm kültürlerinde üreme olduğu bulunmuştur. Doğrulama sonucunda üreyen tüm bakterilerin Bacillus cinsine ait olduğu görülmüştür. Bacillus’ların 51 %33 ’inin Bacillus licheniformis, 104 %67 ’ünün Bacillus cereus olduğu belirlenmiştir. Oyun sonrası yapılan kültür çalışması sonucunda ise birinci günden itibaren dördüncü haftaya kadar istatistiksel olarak anlamlı olmasa da oyun hamurlarında bakteriyel üremenin bir miktar azaldığı görülmüştür. Sonuç: Üreyen bakterilerin başta gıda zehirlenmesi ve göz enfeksiyonları olmak üzere ciddi sağlık problemlerine sebebiyet verdiği ve piyasada bulunan, okul öncesi çocukların el kaslarının gelişmesi amacı ile sıklıkla eğitim veren kurumlarda kullanılan oyun hamurlarının çoğunun üzerinde de yenilebilir ibaresinin bulunması, durumu daha da tehlikeli boyutlara taşıyabilmektedir. Ayrıca, yapılan literatür taramasına göre, ülkemizde çocuk sağlığı için önemli bir konu olan oyun hamurlarının bakteriyolojik açıdan güvenilirliği ilk kez bu çalışmada vurgulanmaktadır

Keywords

Bacillus cereus, Bacillus licheniformis, play dough

References

• Viedma PM, Abriouel H, Omar NB, Lopez RL, Galvez A. Inhibition of spoilage and toxigenic Bacillus species in dough from wheat flour by the cyclic peptide enterocin AS-48. Food Conrol, 2011; 22 (5): 756-61.
• Willke TA, Söyletir G, Doğanay M. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 3. baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2008; 399-424.
• Var I, Zorlugenç B, Kabak B, Uzunlu S. Un, ekmek ve yaş pastalarda rop hastalığına neden olan Bacillus sporlarının incelenmesi. Dünya Gıda, 2012; 2: 74- 8.
• Arslan S, Erginkaya Z, Özaslan M, Kılıç Hİ, Ünal E. LactoBacillus rhamnosus ’un sünme (rope) hastalığı etkeni olan Bacillus cinsi bakteriler üzerine inhibitör etkisinin unlarda araştırılması. Türk Mikrobiyol Cem Derg, 2013; 43 (4): 155-64.
• Certel M, Erem F, Karakaş B. Farklı depolama koşullarında normal ve kepekli ekmeklerin mikrobiyolojik özellikleri, su aktivitesi ve sünme durumunun değişimi. Gıda, 2009; 34 (6): 351-8.
• Mengeloğlu ZF, Terzi HA, Bilici M. Kateter kaynaklı Bacillus cereus bakteriyemisi olgusu ve izolatlar arasındaki klonal ilişkinin PFGE ile araştırılması. Dicle Tıp Derg, 2011; 38 (3): 358-60.
• Granum PE. Bacillus cereus. In: Doyle MP, Beuchat LR, eds. Food Microbiology. Fundamentals and Frontiers. 3rd edn. Washington. ASM Press, 2007. pp: 445-55.
• Pluata AB, Pluata A, Garbowska M. The effect of selected factors on the survival of Bacillus cereus in the human gastrointestinal tract. Microb Pathog, 2015; 82: 7-14.
• Kramer JM, Gilbert RJ. Bacillus cereus and other Bacillus species. In: Doyle MP, ed. Foodborne bacterial pathogens. New York. Marcel Dekker, 1989: 22-70.
• Beecher DJ, Olsen TW, Somers EB, Wong AC. Evidence for contribution of tripartite hemolysin BL, phosphatidylcholine-preferring phospholipase C and collagenase to virulence of Bacillus cereus endophthalmitis. Infect Immun, 2000; 68(9): 5269– 76.
• Bhagat N, Nagori S, Zarbin M. Post-traumatic infectious endophthalmitis. Surv Ophthalmol, 2011; 56 (3): 214-51.