İşitme yetersizliği olan çocuklarda dil ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 27 - 32, 30.04.2021

Hilal Burcu Özkan , Esra Yücel

Öz

Okul öncesi yıllarda geliştirilen dil ve okuryazarlık becerileri, sonraki okul başarısının temelini oluşturur. Okuma ve yazma başlı başına bir deneyim ve kişisel bir eylemdir. Bir kişinin okuma ve yazma sürecindeki deneyimleri, genellikle sonraki deneyimlerini etkileyip geliştirir. Çocuk, okuma ve yazmaya ilişkin deneyimlerin bazılarını ailesi ve yakın çevresiyle günlük yaşamında farkında olmadan, kendiliğinden edinir. İşitme kaybının, ne zaman ortaya çıktığı ve ne zaman teşhis edildiği çok önemlidir. İşitme kaybı doğuştan olabileceği gibi sonradan da meydana gelebilir. İşitme kayıplı çocuklar okuma ve okuduğunu anlama becerilerinde tipik gelişim gösteren çocukların gerisinde kalmaktadır. Bireye uygun erken müdahale ile işitme kayıplı çocuklar dil becerilerini geliştirebilir. Dil gelişimi okuduğunu anlama becerisinin önemli bir yordayıcısıdır.

Anahtar Kelimeler

İşitme yetersizliği, dil, okuma, okuduğunu anlama

Kaynakça

• Akyol, H. (2007). İlköğretimde Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık. s. 15–48.
• Anken, J. R., Holmes, D. W. (1977). Use of adapted" classics" in a reading program for deaf students. American Annals of the Deaf, 8-14.
• Birnholz, J. C., Benacerraf, B. R. (1983). The development of human fetal hearing. Science, 222(4623), 516-518.
• Bloom, L., Lahey, M. (1978). Language development and language disorders.
• Cain, K., Oakhill, J. V., Barnes, M. A., Bryant, P. E. (2001). Comprehension skill, inference-making ability, and their relation to knowledge. Memory & cognition, 29(6), 850-859.
• Catts, H. W., Adlof, S. M., Weismer, S. E. (2006). Language deficits in poor comprehenders: A case for the simple view of reading.
• Çelik, O., Şerbetçioğlu, M. B. (2002). Otoloji ve nöro-otolojide öykü, muayene ve değerlendirme. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları ve Baş Boyun Cerrahisi. Turgut Yayıncılık İstanbul, 1-29.
• Chall, J. S. (1979). The great debate: Ten years later, with a modest proposal for reading stages. In L. B. Resnick ve P. A. Weaver (Eds.), Theory and Practice of Early Reading. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Clark, G., Cowan, R. S.,Dowell, R. C. (Eds.). (1997). Cochlear implantation for infants and children: Advances. Singular.
• Clarke, P. J., Snowling, M. J., Truelove, E., Hulme, C. (2010). Ameliorating children’s reading-comprehension difficulties: A randomized controlled trial. Psychological science, 21(8), 1106-1116.
• Coltheart, M., Rastle, K., Perry, C., Langdon, R., Ziegler, J. (2001). DRC: a dual route cascaded model of visual word recognition and reading aloud. Psychological review, 108(1), 204.
• Cuda, D., Murri, A., Guerzoni, L., Fabrizi, E., Mariani, V. (2014). Pre-school children have better spoken language when early implanted. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 78(8), 1327-1331.
• Durukan, E. (2009). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinleri anlamaya yönelik sorular üzerine taksonomik bir inceleme. Milli Eğitim Dergisi, 181, 84-93.
• Ehri, L. C., Satlow, E., Gaskins, I. (2009). Grapho-phonemic enrichment strengthens keyword analogy instruction for struggling young readers. Reading & Writing Quarterly, 25(2-3), 162-191.
• Ergenç, İ. (2002). Ana Dilinde ‘Türkçe’Yapılan Eğitimin Kavram Gelişimine ve Düşünce Üretimine Etkisi. Türkçenin Dünü, Bugünü, Yarını Uluslararası Bilgi Şöleni Bildiriler, Kültür Bakanlığı Yayınları, 7-8.
• Eustache, F., Lechevalier, B., Viader, F., Lambert, J. (1990). Identification and discrimination disorders in auditory perception: a report on two cases. Neuropsychologia, 28(3), 257-270.
• Fricke, S., Bowyer‐Crane, C., Haley, A. J., Hulme, C., Snowling, M. J. (2013). Efficacy of language intervention in the early years. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 54(3), 280-290.
• Geers, A. E., Nicholas, J., Tobey, E., Davidson, L. (2016). Persistent language delay versus late language emergence in children with early cochlear implantation. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 59(1), 155-170.
• Guerzoni, L., Mancini, P., Nicastri, M., Fabrizi, E., Giallini, I., Cuda, D. (2020). Does early cochlear implantation promote better reading comprehension skills?. International journal of pediatric otorhinolaryngology, 133, 109976.
• Guerzoni, L., Murri, A., Fabrizi, E., Nicastri, M., Mancini, P., Cuda, D. (2016). Social conversational skills development in early implanted children. The Laryngoscope, 126(9), 2098-2105.
• Hjetland, H. N., Brinchmann, E. I., Scherer, R., Melby‐Lervåg, M. (2017). Preschool predictors of later reading comprehension ability: A systematic review. Campbell Systematic Reviews, 13(1), 1-155.
• Hjetland, H. N., Lervåg, A., Lyster, S. A. H., Hagtvet, B. E., Hulme, C., Melby-Lervåg, M. (2019). Pathways to reading comprehension: A longitudinal study from 4 to 9 years of age. Journal of Educational Psychology, 111(5), 751.
• Joint Committee on Infant Hearing. (2000). Year 2000 Position Statement: Principles and Guidelines for Early Hearing Detection and Intervention Programs, Pediatrics, 4, 798-817.
• Juel, C., Griffith, P. L., Gough, P. B. (1986). Acquisition of literacy: A longitudinal study of children in first and second grade. Journal of educational psychology, 78(4), 243. Karasu, H. P. (2014). İşitme engelli çocuklara okul öncesi dönemde uygulanan okuma yazmaya hazırlık grup etkinlikleri. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., Sever, S. (1997). Türkçe Öğretimi, Engin Yayınları: Ankara.
• Kim, L. S., Jeong, S. W., Lee, Y. M., Kim, J. S. (2010). Cochlear implantation in children. Auris Nasus Larynx, 37(1), 6-17.
• Lederberg, A. R., Schick, B., Spencer, P. E. (2013). Language and literacy development of deaf and hard-of-hearing children: Successes and challenges. Developmental psychology, 49(1), 15.
• Manrique, M., Cervera-Paz, F. J., Huarte, A., Perez, N., Molina, M., Garcı́a-Tapia, R. (1999). Cerebral auditory plasticity and cochlear implants. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 49, S193-S197.
• Marschark, M., Harris, M. (1996). Success and failure in learning to read: The special case (?) of deaf children. Reading comprehension difficulties: Processes and intervention, 12, 279-300.
• Melby-Lervåg, M., Lervåg, A. (2014). Reading comprehension and its underlying components in second-language learners: A meta-analysis of studies comparing first-and second-language learners. Psychological bulletin, 140(2), 409.
• McCormick, B., Archbold, S. (2003). Cochlear Implants for Young Children. Second Edition. s. 18-20.
• Moore, W. G. (1991). Identification of Children with Hearing Impairments: A Baseline Survey. Volta Review, 93(4), 187-96.
• Nadol Jr, J. B. (1993). Hearing loss. New England Journal of Medicine, 329(15), 1092-1102.
• Oakhill, J. V., Cain, K., Bryant, P. E. (2003). The dissociation of word reading and text comprehension: Evidence from component skills. Language and cognitive processes, 18(4), 443-468.
• Paul, P. V., Whitelaw, G. M. (2010). Hearing and deafness: An introduction for health and education professionals. Jones & Bartlett Publishers.
• Perazzo, L. M., Moore, J. K. (1991). Ontogeny of the human brainstem auditory nuclei. In Assoc Res Otolaryngol Abstr (Vol. 14, p. 21).
• Perazzo, L. M., Moore, J. K., Braun, A. (1992). Ontogeny of the human brainstem auditory pathway: Axonal maturation. Assoc Res Otolaryngol, 15, 146.
• Perfetti, C. A., Sandak, R. (2000). Reading optimally builds on spoken language: Implications for deaf readers. Journal of deaf studies and deaf education, 5(1), 32-50.
• Perfetti, C. (2007). Reading ability: Lexical quality to comprehension. Scientific studies of reading, 11(4), 357-383.
• Sanders, D. A. (1993). Hearing Impairment and Communication. “ Management of Hearing Handicap Infants to Elderly” de. (Ed. Sanders, D. A.). Prentice Hall Englewood Cliffs, New Jersey. s. 100- 139.
• Tobey, E. A., Thal, D., Niparko, J. K., Eisenberg, L. S., Quittner, A. L., Wang, N. Y., CDaCI Investigative Team. (2013). Influence of implantation age on school-age language performance in pediatric cochlear implant users. International journal of audiology, 52(4), 219-229.
• Storch, S. A., Whitehurst, G. J. (2002). Oral language and code-related precursors to reading: evidence from a longitudinal structural model. Developmental psychology, 38(6), 934.
• Stothard, S. E., Hulme, C. (1992). Reading comprehension difficulties in children. Reading and writing, 4(3), 245-256.
• Topaloğlu, A. (1989). “Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü” Ötüken Nesriyat, İstanbul.
• Topbaş, S. (2004). Çocukta dil ve kavram gelişimi. Anadolu Üniversitesi Yayını, (1318).
• Tunmer, W. E., Chapman, J. W. (2012). The simple view of reading redux: Vocabulary knowledge and the independent components hypothesis. Journal of learning disabilities, 45(5), 453-466.
• Tüfekçioğlu, U. (2003). Işitme, konuşma Ve Görme Sorunlari Olan Çocuklarin Eğitimi. Anadolu Üniversitesi.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe Öğretimi. Nobel Yayın. No: 277.
• Whitehurst, G. J., Lonigan, C. J. (1998). Child development and emergent literacy. Child development, 69(3), 848-872.
• Yoshinaga-Itano, C., Sedey, A. L., Coulter, D. K., Mehl, A. L. (1998). Language of early-and later-identified children with hearing loss. Pediatrics, 102(5), 1161-1171.
• Yoshinaga-Itano, C., Sedey, A. L., Wiggin, M., Mason, C. A. (2018). Language outcomes improved through early hearing detection and earlier cochlear implantation. Otology & Neurotology, 39(10), 1256-1263.