TÜRK MODACILARIN MODA-MİMARİ İLİŞKİSİ KAPSAMINDA TASARIMLARI

Year 2025, Volume: 7 Issue: 2, 261 - 278, 30.09.2025

Emine Keleş , Emine Nas

https://doi.org/10.54976/tjfdm.1619443

Abstract

Giyim, örtünmek amacıyla ve mevsim şartlarından korunmak için ortaya çıkmıştır; estetik, beğenilme arzusu ve farklı tasarım arayışları ise giyimde modanın doğmasına sebep olmuştur. Mimarinin doğuşu da moda gibi seyretmektedir. İnsanlar tarih boyunca mevsim şartlarında korunmak için evleri meydana getirmiş ancak hem daha güzel hem daha farklı olma arzusu mimarinin doğuşunu ve gelişimini sağlamıştır. Bu çerçeveden bakıldığında aynı mantık ve aynı amaçla mimari ve modanın gelişim gösterdiği görülmektedir.
Moda tasarımında kendini gösteren değişim çabası aynı duygulardan beslenen mimariyle etkileşim içinde olmasına neden olmuş, dünya da olduğu gibi Türk modacılarda mimari form ve öğeleri giysi tasarımlarında kullanarak farklı tasarımlar ortaya koymayı hedeflemiştir.
Moda ve mimaride, dünya üzerinde meydana gelen sosyolojik olaylar, savaşlar, ekonomik krizler, psikolojik faktörler ve medeniyetlerin geleneksel birikimleri gibi faktörler kendini göstermektedir. Her iki disiplin de yola çıkış hikâyeleriyle, tasarımda kullanılan öğeleriyle aynı amaca hizmet etmekte iki boyutlu çizimlerden üç boyutlu tasarımlar ortaya çıkararak tarihi yansıtmaktadır. Görkemli bir tarihe sahip olan Türkiye’nin önemli birçok mimari eseri bünyesinde barındırması modacıların dikkatini çekmiştir. Yapılarda yer alan estetik unsurlar modayla mimarinin etkileşimini sağlamıştır. Böylece moda mimariden beslenen bir kültür haline gelmiştir. Araştırma, Türk moda tasarımcılarının mimari yapılardaki formu, estetiği, dokuyu giysi tasarımlarına yansıtma biçimlerini inceleyerek, değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Keywords

Moda , Mimari , Tasarım , Türk Modacı

Designs of Turkish Fashion Designers within the Context of the Fashion-Architecture Relationship.

Abstract

Clothing emerged for the purpose of covering up and protecting from seasonal conditions; Aesthetics, the desire to be liked and the search for different designs have led to the emergence of fashion in clothing. The birth of architecture follows the same path as fashion. Throughout history, people have built houses to protect themselves from seasonal conditions, but the desire to be both more beautiful and different has led to the birth and development of architecture. When viewed from this perspective, it can be seen that architecture and fashion are developing with the same logic and the same purpose.
The effort for change that manifests itself in fashion design has caused it to interact with architecture fed by the same emotions, and as in the world, Turkish fashion designers aim to create different designs by using architectural forms and elements in clothing designs.
In fashion and architecture, factors such as sociological events, wars, economic crises, psychological factors and traditional accumulations of civilizations manifest themselves in the world. Both disciplines serve the same purpose with their origin stories and the elements used in design, and reflect history by creating three-dimensional designs from two-dimensional drawings. Turkey, which has a magnificent history and contains many important architectural works, has attracted the attention of fashion designers. The aesthetic elements in the buildings ensure the interaction of fashion and architecture. Thus, fashion has become a culture nourished by architecture. The research aims to examine and evaluate the way Turkish fashion designers reflect the form, aesthetics and texture in architectural structures into their clothing designs.

Keywords

Fashion , Architectural , Design , Turkhish Fashion Designer

References

• Alem. (2012). Laçma’da kadın sanatçıların eserleri bir arada. Alem Dergisi. https://www.alem.com.tr/roportajlar/lacmada-kadin-sanatcilarin-eserleri-bir-arada.
• Anonim 1. (2015). Türk Modacılar. Erişim Tarihi: 18.11.2015. https://www.modaturkiye.com/.
• Anonim 2. (2016). Ayşe Ege ve Ece Ege. Erişim Tarihi: 04.01.2016. http://mbfashionweek.com/.
• Anonim 3. (2016). Hekim Yapı Reflection by Simay Bülbül Koleksiyonu. Erişim Tarihi: 06.01.2016. http://www.dtik.org.tr/.
• Anonim 4. (2016). Hekim Yapı Reflection by Simay Bülbül koleksiyonu hakkında haber. Erişim Tarihi: 04.01.2016. http://elektronikgazete.com/.
• Anonim 5. (2016). Niyazi Erdoğan. Erişim Tarihi: 02.01.2016. http://www.fashionincube.com/.
• Anonim 6. (2016). Mukarnas Koleksiyonu. Erişim tarihi 5 Ocak 2016, http://www.mimarizm.com/.
• Cerenoğlu Terece, M. (2024). Türk Moda Dünyası Tasarım Süreçlerinde Kadın Tasarımcıların Önemi. İ. Bakan, G. Yılma Şakalar & B. Erşahan (Eds.), Kadın ve tasarım: Tasarım süreçlerine stratejik bakış (s. 42, 43). Akademisyen Yayınevi.
• Edirne, J. (2004). Tasarımın Temel Prensipleri ve İç Mimari Tasarımda Uygulama Örnekleri. Danışman: Prof. Dr. Onur Altan, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, s. 44.
• Erdoğan, N. (2014). Niyazi Erdoğan Sonbahar/Kış 2014 Koleksiyonu Basın Açıklaması. Mercedes-Benz Fashion Week Istanbul presented by American Express Kataloğu.
• Erdoğan, İ. D. (2011). Bir Moda Tasarımcısının Koleksiyon Hazırlama Süreci ve Simay Bülbül Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Danışman Dr. Öğr. Üyesi Nilay Ertürk, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, s. 66.
• Harmankaya, H, vd. (2012). Moda ve Mimari. I. Uluslararası Niğde Dil Kültür ve Tarih Sempozyumu. Niğde, s. 192.
• Hodge, B., Mears, P. ve Sidlauskas, S., (2006). Parallel Practices in Fashion and Architecture/ Skın and Bones. Thames and Hudson, First Edition, s. 256.
• Kadak, Ş. (2013, Nisan 3). Kubbe, Kaftan, Ayasofya Victoria Albert Müzesi Yolunda. Sabah. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/kadak/2013/04/03/kubbe-kaftan-aya-sofyavictoriaalbert-muzesi-yolunda (Erişim Tarihi 05.06.2025).
• Kipoz, Ş. and güner, D. (2011). Conceptual Resistance of Hussein Chalayan Within The Ephemeral World of Fashion. Fashion Forward. İnter- Disciplinary Press, Oxford, United Kingdom, s. 332.
• Molla, A. (2007). Giysi Tasarımı Aşamalarının İncelenmesi ve Hazır Giyim İşletmelerindeki Tasarımcı Performansının Değerlendirilmesi. Danışman: Prof. Dr. Yurdagül Muratoğlu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, s. 27.
• Özkartal, M. (t.y.).Resim Sanatında Çizgi ve Çizgi Ritmi Üzerine. Isparta. s. 56.
• Öztürk, N. ve Harmankaya, H. (2022). Türk Modacıların 2016–2019 Yılları Arasındaki Koleksiyonlarına Ait Giysi Özelliklerinin İncelenmesi. TJFDM, s. 37.
• Pektaş, H. (2022). Temel Tasarıma Giriş Ders Notları. İstanbul, s. 29.
• REC Türkiye. (2016). Kurumsal sürdürülebilirlik sertifika programı: Sürdürülebilirlik için değişimin yönetimi (9. Dönem). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yaşamboyu Eğitim Merkezi, s. 20.
• Romano, A. (2011). What’s in a Narrative? Interpreting Yohji Yamamoto in the Museum. Fashion Forward. İnter- Disciplinary Press, Oxford, United Kingdom, s. 61.
• Skin + Bones: Parallel Practices in Fashion and Architecture (2008). Exbition Guidebook, The Museum of Contemparary Art, Los Angles, s. 2.
• Taşdemir, N. ve Kozak, Y. (2012). Desen Çalışmaları. MEB Yayınları, s. 23-33.
• Yayla, M., & Yazıcı, F. (2014). Mimari yapılardaki estetik görsellerinin giysi tasarımlarına yansıması. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 1(2), s. 65–67.
• Vogue Türkiye. (2011, Şubat 2). Elif Cığızoğlu dokundu. https://vogue.com.tr/moda-haber/elif-cigizoglu-dokundu (Erişim Tarihi 05.06.2025).
• Yıldız, Ş. (2015). Gotik Dönem Mimarisi ve Dönem Giysi Tasarımlarına Etkisi. İnternational Journal of Science Culture and Sport, s. 252.
• Yılmaz, E. (2020, Şubat 9). İlham perin ataların olsun. Yeni Şafak. https://www.yenisafak.com/hayat/ilham-perin-atalarin-olsun-3546949 (Erişim Tarihi 05.06.2025).
• Zincir, E. vd. (2020). Temel Tasarım 9. MEB Yayınları, s. 145.
• Şekil 1. http://www.mimarizm.com/, Erişim Tarihi: 18.11.2015.
• Şekil 2. http://www.mimarizm.com/, Erişim Tarihi: 18.11.2015.
• Şekil 3. http://kargaburga.blogspot.com.tr/, Erişim Tarihi: 03.01.2016.
• Şekil 4. https://modaturk.wordpress.com/, Erişim Tarihi: 04.01.2016.
• Şekil 5. https://fancymelisworld.wordpress.com/, Erişim Tarihi: 04.01.2016.
• Şekil 6. http://vogue.com.tr/, Erişim Tarihi: 04.01.2016.
• Şekil 7. http://www.hekimholding.com/, Erişim Tarihi: 04.01.2016.
• Şekil 8. https://www.harpersbazaar.com.tr/, Erişim Tarihi: 05.06.2025. Şekil 9. http://www.usengecsef.com /, Erişim Tarihi: 04.01.2016. Şekil 10. http://www.arkitera.com /, Erişim Tarihi: 05.01.2016. Şekil 11. http://www.arkitera.com /, Erişim Tarihi: 05.01.2016.