CRITIC–TOPSIS Entegrasyonu ile Nicel Verilere Dayalı Kumaş Seçimi.

Year 2025, Volume: 7 Issue: 2, 137 - 156, 30.09.2025

Mehmet Çağlayan , Banu Hatice Gürcüm

https://doi.org/10.54976/tjfdm.1722847

Abstract

Bu çalışmada perde olarak tasarlanan 31 adet jakarlı tül dokuma kumaşın (N-01-N-31) belirlenen kriterler doğrultusunda Çok Kriterleri Karar Verme Yöntemleri’nden (ÇKKV) olan CRITIC ve TOPSIS yönteminin entegrasyonu ile objektif olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Kriter ağırlıkları CRITIC Yöntemi ile ve 31 adet numunenin toplam skorları da yalnızca belirli kriterlerde yüksek performans yerine tüm kriterler arasında dengeli bir dağılım performansı gözeten TOPSIS yöntemi ile tespit edilmiştir. Işık geçirgenliği, üretim süresi, fiyat ve metrekare ağırlığından oluşan dört kriter için karar matrisi oluşturulmuştur. CRITIC yöntemi sonucunda kriterlerin ağırlıklarının sırasıyla; metrekare ağırlığı (0,282) ve üretim süresi (0,281), ışık geçirgenliği (0,238) ve maliyet (0,198) olduğu görülmüştür. TOPSIS sonuçlarında ise toplam skorlarına göre tercih edilebilirliği en yüksek ilk üç numune sıralamasını N-06, N-31 ve N-28 olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma ile günümüzde detaylı veri toplama, ağırlıklandırma ve modelleme süreçleri gerektirdiğinden manuel süreçlerde fazla tercih edilmeyen ÇKKV yöntemlerinin tekstil alanında ürün seçimi süreçlerinde nasıl kullanılabileceği örneklenmiş, Jakarlı tül kumaş seçiminde nicel ve sistematik bir değerlendirme modeli sunulmuştur.

Keywords

Çok Kriterli Karar Verme , CRITIC , TOPSIS , Tül Kumaş , Kumaş Seçimi.

Fabric Selection Based on Quantitative Data Using CRITIC–TOPSIS Integration

Abstract

In this study, the objective is to evaluate 31 jacquard woven sheer curtain fabrics (N-01 to N-31), designed for curtain use, based on predetermined criteria through the integration of CRITIC and TOPSIS methods, which are among the Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) techniques.The criterion weights were determined using the CRITIC method, while the overall scores of the 31 samples were calculated via the TOPSIS method, which emphasizes a balanced performance across all criteria rather than high performance in only specific ones. A decision matrix was constructed using four criteria: light transmittance, production time, cost, and weight per square meter. The CRITIC method yielded the following criterion weights in descending order: weight per square meter (0.282), production time (0.281), light transmittance (0.238), and cost (0.198). According to the TOPSIS results, the top three most preferable fabric samples, based on their total scores, were identified as N-06, N-31, and N-28. This research exemplifies how MCDM methods—although often overlooked in manual processes due to their requirements for detailed data collection, weighting, and modeling—can be effectively employed in the textile domain for product selection processes. It provides a quantitative and systematic evaluation model for the selection of jacquard sheer curtain fabrics.

Keywords

MCDM , CRITIC , TOPSIS , Fabric selection

References

• Atan, M. ve Yılmaz, E. (2020). Karar Verme ve Karar Teorisi. M. Atan ve Ş. Altan (Ed.), Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri içinde (1. bs., ss. 3–18). ANKARA: Gazi Kitapevi.
• Ayçin, E. (2020). Personel Seçim Sürecinde CRITIC ve MAIRCA Yöntemlerinin Kullanılması. İşletme, 1(1), 1-12.
• Abacıoğlu, S. (2023). İmalat Sektöründe Yer Alan Firmaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. (Tez No: 804118) [Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı]. Açık erişim. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=j_Fjwp4JS4mk97Puqti8rrv1l9e9kByFi_ZUIRkcyXL7p7S_pVLCCfZiF1_nMQdi
• Can, M. (2015). Karar Teorisi. İçinde B., F., Yıldırım, E., Önder (Ed.). Operasyonel, yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (s. 1-11). Dora Yayınevi. ISBN: 978-605-9929-44-8.
• Çağlayan, M., ve Gürcüm, B. H. (2023). DEMATEL Method From Multı-Crıterıa Decısıon Makıng Methods And Examples In Textıle Fıeld. Unıon Of Engıneers And Textıle Technıcıans Of Serbıa.
• Çağlayan, M. (2025). Jakarlı Dokuma Tül Kumaşlarda Numune Değerlendirme ve Seçim Sürecinde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılması: CRITIC, TOPSIS ve AHP uygulaması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Enstitüsü, Tekstil Tasarımı Anabilim Dalı
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The CRITIC method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770
• Eleren, A. (2007). Markaların Tüketici Tercih Kriterlerine Göre Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Değerlendirilmesi: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama. Celal Bayar Üniversity Journal of Management and Economics, 14(2), pp. 47–64. doi:10.18657/yecbu.22010
• Güneş Yarmacı, H., Akpınarlı, H. F. (2024). Geleneksel Kutnu Kumaş Dokumaciliğinin Teksti̇l Tasariminda Esi̇n Kaynaği Olarak Kullanilmasi. Journal of World of Turks / Zeitschrift für die Welt der Türken, [s. l.], v. 16, n. 1, p. 137–160, 2024. DOI 10.46291/ZfWT/160110.
• Iftikhar, F., Ali, Z., Hussain, T., Nazir, A., & Adolphe, D. C. (2021). A multi-criteria decision-making approach for woven fabric selection and grading for ladies summer apparel. Journal of Natural Fibers, 18(8), 1481-1496. https://doi.org/10.1080/15440478.2019.1691123
• Özdemir, M. (2015). TOPSIS. İçinde B., F., Yıldırım, E., Önder (Ed.). Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (s. 133-146). Dora Yayınevi. ISBN: 978-605-9929-44-8.
• Öztürk, D. (2019). AHP ve TOPSIS yöntemleri ile tedarikçi seçimi: Hazır giyim sektöründe bir uygulama. Tekstil ve Mühendis, 26(115), 299-308.
• Yücel, B, Y. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Tekstil Sektöründe En Uygun Tedarikçi Seçimi ve Bir Yazılım Uygulaması (Tez No: 513136) [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı]. Açık erişim.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=hcgrYffRbz0Z44UJEuLtwczm2ZZi6QGiGKo5bNv3dlMBSZhO5NVYt2wfxdrscvzE
• Žižović, M., Miljković, B. & Marinković, D. (2020). “Objectıve methods for determınıng CRITIC weight coeffıcıents: A modıfıcatıon of the CRITIC method”. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 3(2), 149-161.