EDİRNE VİLAYETİNDE BEKTAŞÎ TEKKE VE TÜRBELERİ

Year 2012, Issue: 64, 55 - 76, 25.02.2013

Fahri Maden

Abstract

Edirne ve çevresinde, Hacı Bektaş Velî’nin halîfelerinden kabul edilen Sarı Saltık ve SeferŞâh Sultan tarafından Kalenderi tekkeleri açıldı. Bu tekkeler XVI. yüzyılda itibaren birerBektaşî merkezine dönüştü. Zamanla Edirne vilâyetinde Bektaşî faaliyetleri yoğunlaştı. Baştamerkez olmak üzere Keşan, İpsala, Havsa ve Lalapaşa’da Bektaşî tekke ve türbelerinin sayısıhızla çoğaldı. Bu tekkeler 1826 yılında Yeniçeri Ocağı’nın ilgası sırasında Bektaşîliğinde yasaklanmasınakadar faaliyetlerini kesintisiz sürdürdüler. Ancak 1826 yılında türbe mahalleribırakılarak Bektaşî tekkelerinin kapatılması kararından Edirne vilâyetindeki Bektaşî tekkeleride etkilendi. Bu tarihte kapatılan ve mal varlıkları zapt edilen Edirne vilâyetindeki Bektaşîtekkeleri XIX. yüzyılın ikinci yarısında tekrar açılarak faaliyetlerini 1925 yılında kadar devamettirdiler. Böylece Bektaşîler, Osmanlı tarihi boyunca Edirne ve çevresinde geniş bir faaliyetalanı buldular. Bunlar içerisinde özellikle Hızır Baba, Muhyiddin Baba, Büklüce Baba, HacıBaba, Rüstem Baba, Arız Baba, Kanber Baba ve Fülfül Baba tekkeleri dikkat çekicidir. Buçalışmada Edirne şehir merkezinde ve ilçelerinde açılan Bektaşî tekke ve türbelerinin tarihiseyri ele alınmaktadır.

Keywords

Edirne, Bektaşîlik, Hacı Bektaş Velî, tekke ve türbe

BEKTASHI LODGES AND TOMBS IN THE PROVINCE OF EDIRNE

Abstract

Kalenderi lodges were opened by Sarı Saltik and Sefer Şâh Sultan of the caliphs of Haci Bektash Velî in and around Edirne. The dervish lodges have become the center of Bektashism since the XVI. century. Over time, there have been more and more Bektashi activities in the province of Edirne. Particularly in the center, Kashan, Ipsala, Havsa and Lalapaşa, the number of Bektashi dervish lodges and tombs have proliferated. The dervish lodges continued uninterruptedly during the abolition of the Janissary Corps in 1826 and till the prohibition of Bektashi activities. However, in 1826, after the decision of leaving the scene of the shrine and closing Bektashi lodges, the ones in the province of Edirne were also affected. The assets were seized and closed at this date and the Bektashi lodges in the province of Edirne were re-opened in the second half of the XIX. century and continued their activities until in 1925. Thus, Bektashis throughout Ottoman history, in and around Edirne found a wide field of activity. These include, in particular Hızır Baba, Muhyiddin Baba, Büklüce Baba, Haci Baba, Rüstem Baba, Arız Baba, Kanber Baba ve Fülfül Baba lodges that are striking. In this study, the Bektashi dervish lodges and tombs opened in the districts and the city center of Edirne and their history are discussed

Keywords

Edirne, Bektashism, Haci Bektash Velî, lodges and tomb

References

• Beşir Çelebi. (1979). Karamanlı Hekim Beşir Çelebi’nin Edirne Tarihçesi ve Çirmen Sancakbeği Karaman Beğ. çev. Ali Gülcan. Ankara.
• Çelebizâde Âsım. (1268). Divân. İstanbul.
• Evliya Çelebi b. Derviş Mehmed Zıllî. (1999-2003). Evliya Çelebi Seyahatnâmesi. III, VIII, VI. haz. Kahraman-Dağlı-Dankoff. İstanbul.
• HAMMER, J. Von. (1947). Osmanlı Devleti Tarihi. XI. trc. Mehmed Atâ. İstanbul.
• HASLUCK, F.W. (1928). Bektâşilik Tedkîkleri. trc. Râgıb Hulûsi. İstanbul.
• Mehmed Raşid. (1282). Tarih-i Raşid. İstanbul.
• Otman Baba Velâyetnâmesi (Tenkitli Metin). (2007). haz. F. Kılıç-M. Arslan-T. Bülbül. Ankara.
• YILDIRIM, Rıza. (2007). Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi. Ankara.
• ENGİN, Refik. (2006). “Keşan ve Çevresinde 1877’den Beri Bektaşî Kökenlilerin Yerleşimleri”, Keşan Sempozyumu (15-16 Mayıs 2003) Bildiri Tam Metinleri. ed. Sibel Turan, Keşan: 195-201.
• ENGİN, Refik. (2000). “Tevfik Bey Baba”, Yol. 5: 119.
• GÜMÜŞOĞLU, Dursun. (2010). “Keşan’da Rüstem Baba Dergâhı”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. 53: 425-430.
• KAZANCIGİL, Ratıp-TUĞRUL, Murat. (2006). “Mihnetkeşan’daki Keşan ve Rüstem Baba Bektaşî Dergâhı”, Keşan Sempozyumu (15-16 Mayıs 2003) Bildiri Tam Metinleri. ed. Sibel Turan. Keşan. 99.
• NOYAN, Bedri. (2002). Bütün Yönleriyle Bektâşîlik ve Alevîlik. V. Ankara.
• OCAK, Ahmet Yaşar. (2002): Sarı Saltık Popüler İslamın Balkanlar’daki Destanî Öncüsü (XIII. Yüzyıl). Ankara.
• OCAK, Ahmet Yaşar. (1992). Balım Sultan. DİA. V: 17-20.
• YILDIRIM, Rıza. (2008). “Efsanede Gizli Gerçek: Bir Tarih Kaynağı Olarak Seyyid Ali Sultan Velâyetnâmesi”, Tarih ve Toplum, 6 (246): 1-43.
• YÜCE, Kemal. (1987). Saltuk-nâme’de Tarihî, Dinî ve Efsanevî Unsurlar. Ankara.