Research Article
BibTex RIS Cite

Sigortacılıkta Risk Odaklı İç Denetim

Year 2025, Volume: 3 Issue: 1, 26 - 38, 03.07.2025

Abstract

Sigortacılık sektörü hem finansal sistemin istikrarı ve hem de bireylerin ve toplumun risklere karşı korunması açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu bağlamda, sigorta şirketlerinin sürdürülebilirliği ve güvenilirliği, etkin bir kurumsal yönetim yapısına ve bu yapının vazgeçilmez unsurlarından biri olan iç denetim fonksiyonuna bağlıdır. İç denetim, kuruluş içinde bağımsız ve nesnel güvence sağlama ve danışmanlık yapma işlevi ile faaliyetlerin etkinliğini artırmayı, risklerin yönetimini güçlendirmeyi, iç kontrol sistemlerini iyileştirmeyi ve yasal/mevzuata uyumu sağlamayı amaçlar.
Çalışmada, sigorta işletmelerinde iç denetim faaliyetlerinin kapsamı, uygulama biçimleri ve sigortacılık özelinde iç denetim kavramı ele alınmıştır. Ayrıca, risk odaklı iç denetim yaklaşımının sektörel etkileri değerlendirilmiş ve denetim komitesi, yönetim kurulu ve diğer kontrol fonksiyonlarıyla olan etkileşimi irdelenmiştir. Makale kapsamında yapılan literatür taraması aracılığıyla, iç denetimin etkinliğini belirleyen faktörler değerlendirilmiştir. Çalışmada iç denetimin yalnızca bir kontrol mekanizması değil; aynı zamanda stratejik karar alma süreçlerini destekleyen proaktif bir araç olduğunun da gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda denetim evreninin işleyişi sırasıyla açıklanmıştır. Çalışma sonunda, sigorta sektöründe iç denetim fonksiyonunun daha etkin işlemesi için politika yapıcılara ve uygulayıcılara yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.

References

  • Ahmeti, A., Ahmeti, S., & Aliu, M. (2022). Effect of Internal Audit Quality on The Financial Performance of Insurance Companies: Evidence from Kosovo. International Journal of Applied Economics, Finance and Accounting, 12(2), 63–68.
  • Al Matari, E. M., Al Swidi, A. K., Ebrahim, M., & Fadzil, F. H. (2014). The Effect of The Internal Audit and Firm Performance: A Proposed Research Framework. International Review of Management and Marketing, 4(1), 34–41.
  • Alkebsi, M., & Aziz, K. A. (2017). Information Technology Usage, Top Management Support and Internal Audit Effectiveness. Asian Journal of Accounting and Governance, 8(1), 123–132.
  • Allegrini, M., & D’Onza, G. (2003). Internal Auditing and Risk Assessment in Large Italian Companies: An Empirical Survey. International Journal of Auditing, 7(3), 191–208. https://doi.org/10.1046/j.1099-1123.2003.00073.x.
  • Azzali, S., & Mazza, T. (2018). The Internal Audit Effectiveness Evaluated with an Organizational, Process and Relationship Perspective. International Journal of Business and Management, 13(6), 238–254. https://doi.org/10.5539/ijbm.v13n6p238
  • Cömert, N. (2016). İşletmelerde Kontrol ve Denetim Kavramlarının Doğru Kullanılması Amacına Yönelik Kavramsal Bir İnceleme. Marmara Business Review, 1(1), 9–20.
  • Çatıkkaş, Ö. (2019). Sigortacılık Sektöründe İç Denetim, İstanbul: Gazi Kitabevi.
  • Çidem, İ., & Coşkun Arslan, M. (2022). Risk Odaklı İç Denetim: Katılım Sigortacılığı Sektöründe Örnek Olay İncelemesi. Journal of Accounting and Taxation Studies, 15(3), 567–602.
  • Demirbaş, M. (2005). İç Kontrol ve İç Denetim Faaliyetlerinin Kapsamında Meydana Gelen Değişimler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 167–188.
  • Güler, C. (2010). Kamuda Yeni Denetim Sistemi: İç Denetim. Dış Denetim Dergisi, (1), 145–153.
  • Güler, E. (2010). Sigorta İşletmelerinde İç Denetim Uygulamalarının İç Denetim Standartları ile Birlikte Değerlendirilmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 391–407.
  • Hacıoğlu, R. (2018). Elementer Sigortacılık Sektöründe İç Denetim Fonksiyonunun Etkinliğinin Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Héroux, S., & Fortin, A. (2013). The Internal Audit Function in Information Technology Governance: A Holistic Perspective. Journal of Information Systems, 27(1), 191–217. https://doi.org/10.2308/isys-10316
  • Kaya, F. (2021). Sigortacılık, Ankara: Yetkin Yayınları.
  • Keskin Köylü, M. (2017). Postalların Gölgesinde Finansal Denetim. Astana Yayınları.
  • Kifflee, S. N. F. B., & Jusoh, M. A. (2022). Internal Audit Effectiveness: A Pilot Study Analysis at Malaysian Public Sector. International Journal Of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 12(2), 708–727.
  • Konak, Ö. (2023). Internal Audit of Governance in Turkey: An Analysis in BIST 100 Companies (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Onay, A. (2020). Factors Affecting The Internal Audit Effectiveness: A Research of The Turkish Private Sector Organizations. Ege Academic Review, 21(1), 1–15.
  • Özkardeş, L. (2017). Kurumsal Firmaların İç Kontrol, İç Denetim ve Riske Yaklaşımları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 12(47), 192–201.
  • SEDDK (2023) Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu Faaliyet Raporu.
  • Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK). (2021, Kasım 25). Sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde iç sistemlere dair yönetmelik (RG No: 31670). Resmî Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/11/20211125-10.htm
  • Sulaiman, N. A., Kamarudin, N. N., & Shahimi, S. (2022). Internal Audit Effectiveness in Insurance and Takaful Companies in Malaysia: A Study of Internal Auditors and Auditees’ Perceptions. Asian Journal of Business and Accounting, 15(2), 1–30.
  • The Institute of Internal Auditors (IIA). (2020). Developing a Risk-Based Internal Audit Plan: Appendix D. Risk Assessment – Specific-Risk Rpproach (International Professional Practices Framework). The Institute of Internal Auditors.
  • The Institute of Internal Auditors (IIA). (2020). Developing a Risk-Based Internal Audit Plan (International Professional Practices Framework). The Institute of Internal Auditors.
  • Turğay, İ., Doğan, S., & Tarhan Mengi, B. (2020). İç Denetim Faaliyetlerinde Sürekli Denetim: Analitik İnceleme Prosedürlerinin Kullanımı. Denetişim, (21), 5–26.
  • Türedi, H., Zor, Ü., & Gürbüz, F. (2015). Risk Odaklı İç Denetim. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, 1–20.
  • Türk Dil Kurumu. (2023, Aralık 16). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
  • Türkiye Sigorta Birliği. (2025). İstatistikler, https://www.tsb.org.tr/tr/istatistik/
  • Western Illinois University. (2024), Risk Assesment Process, https://www.wiu.edu/internal_auditing/value_added_audit_services/risk.php
Year 2025, Volume: 3 Issue: 1, 26 - 38, 03.07.2025

Abstract

References

  • Ahmeti, A., Ahmeti, S., & Aliu, M. (2022). Effect of Internal Audit Quality on The Financial Performance of Insurance Companies: Evidence from Kosovo. International Journal of Applied Economics, Finance and Accounting, 12(2), 63–68.
  • Al Matari, E. M., Al Swidi, A. K., Ebrahim, M., & Fadzil, F. H. (2014). The Effect of The Internal Audit and Firm Performance: A Proposed Research Framework. International Review of Management and Marketing, 4(1), 34–41.
  • Alkebsi, M., & Aziz, K. A. (2017). Information Technology Usage, Top Management Support and Internal Audit Effectiveness. Asian Journal of Accounting and Governance, 8(1), 123–132.
  • Allegrini, M., & D’Onza, G. (2003). Internal Auditing and Risk Assessment in Large Italian Companies: An Empirical Survey. International Journal of Auditing, 7(3), 191–208. https://doi.org/10.1046/j.1099-1123.2003.00073.x.
  • Azzali, S., & Mazza, T. (2018). The Internal Audit Effectiveness Evaluated with an Organizational, Process and Relationship Perspective. International Journal of Business and Management, 13(6), 238–254. https://doi.org/10.5539/ijbm.v13n6p238
  • Cömert, N. (2016). İşletmelerde Kontrol ve Denetim Kavramlarının Doğru Kullanılması Amacına Yönelik Kavramsal Bir İnceleme. Marmara Business Review, 1(1), 9–20.
  • Çatıkkaş, Ö. (2019). Sigortacılık Sektöründe İç Denetim, İstanbul: Gazi Kitabevi.
  • Çidem, İ., & Coşkun Arslan, M. (2022). Risk Odaklı İç Denetim: Katılım Sigortacılığı Sektöründe Örnek Olay İncelemesi. Journal of Accounting and Taxation Studies, 15(3), 567–602.
  • Demirbaş, M. (2005). İç Kontrol ve İç Denetim Faaliyetlerinin Kapsamında Meydana Gelen Değişimler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 167–188.
  • Güler, C. (2010). Kamuda Yeni Denetim Sistemi: İç Denetim. Dış Denetim Dergisi, (1), 145–153.
  • Güler, E. (2010). Sigorta İşletmelerinde İç Denetim Uygulamalarının İç Denetim Standartları ile Birlikte Değerlendirilmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 391–407.
  • Hacıoğlu, R. (2018). Elementer Sigortacılık Sektöründe İç Denetim Fonksiyonunun Etkinliğinin Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Héroux, S., & Fortin, A. (2013). The Internal Audit Function in Information Technology Governance: A Holistic Perspective. Journal of Information Systems, 27(1), 191–217. https://doi.org/10.2308/isys-10316
  • Kaya, F. (2021). Sigortacılık, Ankara: Yetkin Yayınları.
  • Keskin Köylü, M. (2017). Postalların Gölgesinde Finansal Denetim. Astana Yayınları.
  • Kifflee, S. N. F. B., & Jusoh, M. A. (2022). Internal Audit Effectiveness: A Pilot Study Analysis at Malaysian Public Sector. International Journal Of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 12(2), 708–727.
  • Konak, Ö. (2023). Internal Audit of Governance in Turkey: An Analysis in BIST 100 Companies (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Onay, A. (2020). Factors Affecting The Internal Audit Effectiveness: A Research of The Turkish Private Sector Organizations. Ege Academic Review, 21(1), 1–15.
  • Özkardeş, L. (2017). Kurumsal Firmaların İç Kontrol, İç Denetim ve Riske Yaklaşımları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 12(47), 192–201.
  • SEDDK (2023) Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu Faaliyet Raporu.
  • Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK). (2021, Kasım 25). Sigortacılık ve özel emeklilik sektörlerinde iç sistemlere dair yönetmelik (RG No: 31670). Resmî Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/11/20211125-10.htm
  • Sulaiman, N. A., Kamarudin, N. N., & Shahimi, S. (2022). Internal Audit Effectiveness in Insurance and Takaful Companies in Malaysia: A Study of Internal Auditors and Auditees’ Perceptions. Asian Journal of Business and Accounting, 15(2), 1–30.
  • The Institute of Internal Auditors (IIA). (2020). Developing a Risk-Based Internal Audit Plan: Appendix D. Risk Assessment – Specific-Risk Rpproach (International Professional Practices Framework). The Institute of Internal Auditors.
  • The Institute of Internal Auditors (IIA). (2020). Developing a Risk-Based Internal Audit Plan (International Professional Practices Framework). The Institute of Internal Auditors.
  • Turğay, İ., Doğan, S., & Tarhan Mengi, B. (2020). İç Denetim Faaliyetlerinde Sürekli Denetim: Analitik İnceleme Prosedürlerinin Kullanımı. Denetişim, (21), 5–26.
  • Türedi, H., Zor, Ü., & Gürbüz, F. (2015). Risk Odaklı İç Denetim. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, 1–20.
  • Türk Dil Kurumu. (2023, Aralık 16). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
  • Türkiye Sigorta Birliği. (2025). İstatistikler, https://www.tsb.org.tr/tr/istatistik/
  • Western Illinois University. (2024), Risk Assesment Process, https://www.wiu.edu/internal_auditing/value_added_audit_services/risk.php
There are 29 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Actuary , Risk Management and Insurance
Journal Section Research Article
Authors

Gençay Alkan 0009-0009-7048-4681

Gülcan Çağıl 0000-0003-2632-7856

Publication Date July 3, 2025
Submission Date June 17, 2025
Acceptance Date July 1, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 3 Issue: 1

Cite

APA Alkan, G., & Çağıl, G. (2025). Sigortacılıkta Risk Odaklı İç Denetim. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Turhal Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 26-38.