Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Kapsamında Sigortacıya Verilen İbranamelerin Geçerliliği Sorunu

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 21 - 41, 19.10.2023

Oguz Caner

Öz

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamında, meydana gelen trafik kazası neticesinde zarar gören veya sigorta şirketlerinden tazminat talebinde bulunan hak sahiplerine sigorta şirketleri tarafından ibranameler imzalatıldıktan sonra tazminat ödemesi yapılmaktadır.
Karayolları Trafik Kanunu m. 111/2 gereğince tazminat miktarına ilişkin olup da yetersiz veya fahiş olduğu açıkça belli olan anlaşmalar iptal edilebilir. Fahiş olduğu açıkça belli olmayan ancak yetersiz tazminat miktarına ilişkin anlaşmaların da iptal edilebileceğini kabul etmek sigortacı ile hak sahipleri arasında yapılan ibra sözleşmelerini anlamsız hale getirecek ve ibra sözleşmeleri hiç yapılmamış gibi sonuç doğuracaktır. Mevcut durumda yetersiz tazminat ödemelerini ihtiva eden ibra sözleşmelerine hiç değer izafe etmemek yerine bu sözleşmeleri kısmi ibra olarak kabul etmek daha isabetli olacaktır.
Uygulamada, ibranameler KTK m. 111/2 denetimine tabi tutulmaktadır. İbranamelerin geçerliliği bakımından sadece KTK m. 111/2 denetimi yapılması yeterli değildir. Neticede sigortacı ile hak sahipleri arasında imzalanan ibranameler sözleşme olduğundan, borçlar hukukunun genel hükümleri ve özellikle genel işlem koşulları denetimine de tabi tutulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

İbra Sözleşmesi, sigorta, tazminat, makbuz, kısmi ibra

Kaynakça

• Akman GS, Sorumsuzluk Anlaşması (Sulhi Garan Matbaası 1976)
• Antalya OG, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt V/1,1 254, Temel Kavramlar Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri (Genişletilmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2019)
• Atamulu İ, ‘Genel İşlem Şartlarında Şahsi (Bireysel) Anlaşmanın Mevcudiyetini İspat Yükü’ (2018) XIII [1] Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 101
• Aydoğdu M, ‘6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Kişi Bakımından Uygulama Alanı’ (2013) 13 [2] Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 571
• Ayhan R, Çağlar H ve Özdamar M, Sigorta Hukuku (Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 6. Bası Yetkin Yayınları 2023)
• Bahtiyar M ve Biçer L, ‘Adi İş, Ticari İş, Tüketici İşlemleri Ayrımı ve Bu Ayrımın Önemi’ (2012) Prof. Dr. Cevdet YAVUZ’a Armağan 396
• Bucher E, Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil (2. Auflage, 1988)
• Eichenberger M, OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, Herausgeber: Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz, Roland Fankhauser (3. überarbeitete Auflage 2016)
• Engin Bİ, ‘Türk Hukukunda Tüketicinin Genel İşlem Koşullarına Karşı Korunması’ (2010) Banka ve Tüketici Hukuku Sorunları Sempozyumu 75
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (20. Bası, Yetkin Yayınları 2016)
• Giger H, Strassenverkehrsgesetz mit weiteren Erlassen OFK-Orell Füssli Kommentar (8. Überarbeitete und aktualisierte Auflage, 2014)
• Gümüş MA, ‘Makbuz Verilmesi ve Borç Senedi İadesine Bağlanan Yasal Karineler’ (2011) 17 [1-2] Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 351
• Havutçu A, ‘6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Genel İşlem Şartlarına İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi’ (2011) 76 [2] İzmir Barosu Dergisi 29
• Honsell H, Vogt NP und Wiegand W, Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1-529 (5. Auflage, 2011)
• Kayıhan Ş ve Günergök Ö, Sigorta Hukuku Dersleri (6. Bası, Umuttepe Yayınları 2021)
• Kender R, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku (Güncelleştirilmiş On Yedinci Baskı, Filiz Yayınevi 2021)
• Oğuzman K ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt-1 (Gözden Geçirilmiş 16. Bası, Vedat Kitapçılık 2018)
• Schwenzer I, Schweizerisches Obligationenrecht (2006)
• Tekinay SS vd, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Filiz Yayınevi 1993)
• Tuhr A und Escher A, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts Band II (1984)
• Uzunallı S, ‘Genel İşlem Şartlarının Haksız Rekabet Hükümleriyle Denetlenmesi’ (2013) LXXI [2] İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 383
• Weissenberger P, Kommentar Strassenverkehrsgesetz und Ordnungsbussengesetz ( 2015)
• Yazıcıoğlu E ve Şeker Öğüz Z, Sigorta Hukuku (Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, Filiz Kitabevi 2021)
• Yeniocak U, ‘Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre Genel İşlem Koşullarının Yargısal Denetimi’ (2013) [107] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 75
• Yılmaz G, ‘Sigorta Şirketleri ile Yapılan İbra Sözleşmelerinin Karayolları Trafik Kanunu m. 111/2 Uyarınca İptali’ (2018) 83 [1] İzmir Barosu Dergisi 59