THE NECESSITY OF A COLLABORATIVE COMMUNICATION MODEL: AN ANALYSIS IN THE CONTEXT OF THE CONCEPTS OF CONVERGENCE, COLLECTIVE INTELLIGENCE AND PARTICIPATORY CULTURE

Year 2025, Volume: 15 Issue: 2, 578 - 594

Abdulkadir Büyükbingöl

https://doi.org/10.7456/tojdac.1617766

Abstract

For those trapped in devastating disasters such as earthquakes, communication skills are also of vital importance, along with the need for air and water. Therefore, communication tools, especially social media, play a critical role in saving lives during disasters. In particular, the fact that social media channels, in addition to their role in saving lives, can also mediate significant amounts of disinformation necessitates that this issue be addressed as a problem. The current study discusses the form and necessity of a collaborative communication model that can be used against disinformation that can disrupt communication during disasters. Thus, it is intended to make a conceptual contribution to the development of a communication model that will have a positive impact on the success of crisis management. In the study conducted with the literature review technique, one of the qualitative research methods, the collected data were grouped and analyzed in a way to obtain a real result. According to the results, crisis management is significantly affected by disinformation anxiety. This anxiety prevents social media from being seen as a reliable source of information. In addition, commercial conflicts of interest also prevent the necessary collaborations in times of disaster. In order to facilitate the access of those in need of emergency assistance, the information and communication technological infrastructure should be strengthened in a way that can be used effectively by all parties in times of disaster.

Keywords

Social Media, Collaborative Communication Model, Disinformation, Earthquake

İŞBİRLİKÇİ BİR İLETİŞİM MODELİNİN GEREKLİLİĞİ: YAKINLAŞMA, KOLEKTİF ZEKÂ VE KATILIMCI KÜLTÜR KAVRAMLARI BAĞLAMINDA BİR ANALİZ

Abstract

Deprem gibi yıkıcı afetlerde mahsur kalanlar için hava ve su gereksinimi ile birlikte iletişim kabiliyeti de hayati önem taşımaktadır. Dolayısıyla sosyal medya başta olmak üzere iletişim araçları, afet anlarında hayat kurtarmak gibi kritik rol üstlenmektedirler. Özellikle sosyal medya kanallarının hayat kurtarmada üstlendiği rolün yanında önemli oranda dezenformasyona da aracılık edebilmesi, bu konunun bir problem olarak ele alınmasını gerektirmektedir. Hali hazırdaki araştırmada afet anlarında iletişimin sekteye uğramasına neden olabilen dezenformasyona karşı kullanılabilecek iş birlikçi bir iletişim modelin biçimi ve gerekliliği tartışılmaktadır. Böylece kriz yönetiminin başarısına olumlu etki sağlayacak bir iletişim modelinin geliştirilmesine kavramsal bir katkı sunulmak istenmektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden literatür taraması tekniğiyle yapılan çalışmada, toplanan veriler reel bir sonuç elde edilecek şekilde gruplandırılıp analiz edilmiştir. Çıkan sonuca göre kriz yönetimi, dezenformasyon kaygısından önemli derecede etkilenmektedir. Bu kaygı sosyal medyanın güvenilir bilgi kaynağı olarak görülmesini engellemektedir. Bunların yanında ticari çıkar çatışmaları da felaket anında gerekli iş birliklerine gidilmesini engellemektedir. Acil yardıma ihtiyacı olanlara ulaşılmasını kolaylaştırmak için bilgi iletişim teknolojik altyapısı, afet anında her kesim tarafından etkili bir biçimde kullanılabilecek şekilde tahkim edilmelidir.

Keywords

Sosyal Medya, İşbirlikçi İletişim Modeli, Dezenformasyon, Deprem

References

• AA. (2023, February 6). @anadoluajansi. twitter.com: It was taken from https://twitter.com/search?q=Deprem%20(from%3Aanadoluajansi)%20until%3A2023-02-07%20since%3A2023-02-06&src=typed_query
• AA. (2023, February 6). AFAD'dan Depremle İlgili Açıklama. aa.com.tr: It was taken from https://www.aa.com.tr/tr/gundem/afaddan-depremle-ilgili-aciklama-arama-ve-kurtarma-alaninda-uluslararasi-yardim-cagrisinda-bulunuldu/2807227
• AA. (2023, February 10). Cumhurbaşkanı Erdoğan: "Özellikle sosyal medya platformları vasıtasıyla yalan yanlış haberlerle sizleri galeyana getirmek isteyen provokatörlere kesinlikle prim vermeyin.". Twitter.com: It was taken from https://twitter.com/anadoluajansi/status/1624052385969586182?t=8y0ByvCDNMJqoYmh7YhEnA&s=03
• AA. (2023, February 6). Depremler 10 İlde Yaklaşık 15 Milyon Kişiyi Etkiledi. aa.com.tr: It was taken from https://www.aa.com.tr/tr/gundem/depremler-10-ilde-yaklasik-13-5-milyon-kisinin-yasadigi-bolgeyi-etkiledi/2808868#
• AFAD. (2023, February 6). afad.gov.tr: It was taken from https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni-2
• AHBAP. (2023, February 6). @ahbap. twitter.com: It was taken from https://twitter.com/search?q=Deprem%20(from%3Aahbap)%20until%3A2023-02-08%20since%3A2023-02-06&src=typed_query
• Akgeyik, T. (2003). İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla Kriz Yönetimi. Istanbul University Faculty of Economics Journal, 53(1), 1-18.
• Althusser, L. (2002). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İletişim Pablications.
• Argin, Y. (2023). Doğal Afetlerde Sosyal Medya Kullanımı: 2023 Kahramanmaraş Depremi Özelinde Twitter Örneği. Insanat: Art Design and Architecture Research, 3(1), 140-165.
• Ayhan, D. (2023, February 8). sozcu.com.tr: It was taken from https://www.sozcu.com.tr/2023/teknoloji/twitter-ve-tiktoka-erisim-engellendi-7584907/
• Baker, K. M. (2001). Enlightenment and the institution of society: notes for a conceptual history. S. K. Khilnani içinde, Civil Society: History and Possibilities (s. 84-104). Cambridge University Press.
• BBC. (2023, February 13). 6 Şubat Depremi: Uydu görüntüleri yıkım hakkında nasıl bir fikir veriyor? bbc.com: It was taken from https://www.bbc.com/turkce/articles/c99ygn8x5v7o
• BBC. (2024, Ocak 1). Japonya depremi: Hayatını kaybedenlerin sayısı 161'e yükseldi. bbc.com: It was taken from https://www.bbc.com/turkce/articles/cqq19e39p9xo
• Bon, G. L. (1997). Kitleler Psikolojisi. İstanbul: Hayat Publications.
• Bozkurt, Y., & Demir, T. (2023). Afet Yönetiminde İletişim Ve Medya Üzerine Bir Değerlendirme: Kahramanmaraş Merkezli Depremler. Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi(11), 22-32. https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1288685
• BrandTürkiye. (2019, Eylül 27). brandingturkiye.com. It was taken from https://www.brandingturkiye.com/depremde-tum-gsm-operatorleri-coktu/
• Cambridge. (2023, Temmuz 11). Dictionary.cambridge.org/tr: It was taken from https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/media-convergence
• Castells, M. (2003). Enformasyon Çağı: Ekomomi, Toplum ve Kültür - Cilt 1. Bilgi University Publications.
• Cumhuriyet. (2023, February 12). İletişim akademisyenleri deprem haberciliği rehberi yayımladı. cumhuriyet.com.tr: It was taken from https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/iletisim-akademisyenleri-deprem-haberciligi-rehberi-yayimladi-2051120
• Çanakçı, M., Şaşmazlar, C., & Öztürk, S. (2022). Afet ve Kriz Yönetiminde Sosyal Medyanın Kullanımı Üzerine Bir Araştırma: Twitter Örneği. Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 11(3), 882-897. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1136584
• Çelebi, E. (2021). Kriz Yönetiminde Kullanılan İletişim Stratejilerinin Etkinliği Üzerine Bir Araştırma. Journal of Academic Reviews, 16(1), 92-106. https://doi.org/https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.737850
• Çetin, E. (2019). Katılımcı Kültür Olgusu Bağlamında Sosyal Medya ve Çevrimiçi Topluluklar: Netrografik Bir Analız. Antalya: Mediterranean University.
• Demiröz, K. (2020). Afet Kriz Yönetiminde Sosyal Medyanın İşlevselliği ve Zararları Üzerine Bir İnceleme. Dirençlilik Journal, 4(2), 293-304. https://doi.org/10.32569/resilience.735807
• Deprem, B. (2006). Roaming (Dolaşım) Sözleşmesi. Ankara: Ankara University, Institute of Social Sciences.
• Deuze, M. (2006). Ethnic media, community media and participatory culture. Journalism, 262–280.
• DHA. (2023, Mart 12). 'Göçük altındayım' diyerek asılsız ihbar yapan Eren, serbest bırakıldı. dha.com.tr: It was taken from https://www.dha.com.tr/gundem/gocuk-altindayim-diyerek-asilsiz-ihbar-yapan-eren-serbest-birakildi-2218642
• Doğan, T. (2005). İnsan Doğası İktidara Karşı Adalet - Noam Chomsky ile Michel Foucault Tartışıyor. İstanbul: BGST Publications.
• Dökmen, Ü. (2004). İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Publication.
• Erkaraman, M. (2023). Sosyal Medyanın Depremlerde Kullanımı: 6 Şubat Pazarcık ve Elbistan Depremleri Örneği. Social Sciences Studies Journal, 9(112), 7338-7347. https://doi.org/10.29228/sssj.69842
• Ersoy, M. N. (2023, February 6). @MehmetNuriErsoy. twitter.com: It was taken from https://twitter.com/search?q=Deprem%20(from%3AMehmetNuriErsoy)%20until%3A2023-02-08%20since%3A2023-02-06&src=typed_query
• Euronews. (2023, Mart 6). 6 Şubat depremlerinin birinci ayı: Toplam can kaybı ve eleştiriler. tr.euronews.com: It was taken from https://tr.euronews.com/2023/03/05/kahramanmaras-depremleri-hakkinda-neler-biliniyor
• Girgin, A. (2008). Gazeteciliğin Temel İlkeleri. Der Publications.
• Grinberg, N., Joseph, K., Friedland, L., Swire-Thompson, B., & David , L. (2019). Fake news on Twitter during the 2016 U.S. presidential election. Science, 363(6425), 374–378. https://doi.org/10.1126/science.aau27
• Habermas, J. (2001). İletişimsel Eylem Kuramı - 1. Cilt. Kabalci.
• Habertürk. (2023, February 6). haberturk.com: It was taken from https://www.haberturk.com/son-dakika-deprem-mi-oldu-nerede-deprem-oldu-6-subat-pazar-afad-kandilli-son-depremler-listesi-3562705
• Habertürk. (2023, February 9). Twitter Deprem Bölgesinin Sesi Oldu. haberturk.com: It was taken from https://www.haberturk.com/twitter-deprem-bolgesinin-sesi-oldu-3564115-teknoloji
• İşitmezoğlu, M. (2023, February 7). @Turkcell @VodafoneTR @TurkTelekom KAHRAMANMARAŞ ta çogu yerde sebeke problemi var. TEKİR'de kardeşimden haber alamiyoruz .mobil calışmaları var mı? TEKİR bölgesinde şebeke problemi için bişey yapsinlar lütfen.#DEPREMOLDU #deprem #sebeke #AHBAP. twitter.com: It was taken from https://twitter.com/diyojenx76/status/1622706472466382848
• ITU-D. (2017). Creating the smart society: Social and economic development through ICT applications - Final Report. Geneva: ITU.
• Jenkins, H. (2016). Cesur Yeni Medya. İletişim Publications.
• Jenkins, H., Clinton, K., Purushotma, R., Robison, A., & Weigel, M. (2009). Confronting the challenges of participatory culture: Media education for the 21st century. Chicago: The MacArthur Foundation.
• Jin, F., Wang, W., Zhao, L., Dougherty, E., & Dougherty, E. (2014). Misinformation Propagation in the Age of Twitter. IEEE Computer Society(47), 90-94. https://doi.org/10.1109/MC.2014.361
• Kadıoğlu, M. (2008). In to the “Toplumda Afet Bilincini Artırma Yöntemleri”. M. Kadıoğlu, & E. Özdamar, Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (s. 223-241). Ankara: JICA Türkiye Office.
• Karınca, M. G. (2013). Telekomünikasyonda Yakınsama Kavramı. Ankara Bar Association Journal, 261-282.
• KEIDANREN. (2016). Toward Realization of The New Eeconomy and Society - Outline. Tokyo: KEIDANREN.
• Kouzy, R., Jaoude, A., Alam, M., Karam, B., & Adib, E. (2020). Coronavirus Goes Viral: Quantifying the COVID19 Misinformation Epidemic on Twitter. Cureus, 12(3), 1-8. https://doi.org/10.7759/cureus.7255
• Kurtoğlu, G. B. (2021, Mayıs 28). Doğrulama platformları ve dijital okuryazarlık. habervesaire.com: It was taken from https://www.habervesaire.com/dogrulama-platformlari-ve-dijital-okuryazarlik/
• Levent, H. (2023, February 8). Twitter.com: It was taken from https://twitter.com/haluklevent/status/1623210524568653824
• Levent, H. (2023, February 6). Bizlere ilettiğiniz ihbarları tek tek not edip ilgili şehrimize bildiriyoruz. It was taken from twitter.com: https://twitter.com/haluklevent/status/1622480099516743681
• Lévy, P. (2000). Collective Intelligence: Man’s Emerging World in Cyberspace. Perseus.
• McLuhan, M. (2014). Gutenberg Galaksisi - Tipografik İnsanın Oluşumu. Yapı Kredi Yayınları.
• Medium. (2023, February 23). Raporlardan Özetlerle 6 Şubat Depremleri. medium.com: It was taken from https://medium.com/imeceplatformu/raporlardan-%C3%B6zetlerle-6-%C5%9Fubat-depremleri-f7ffcc512eb9
• Medyascope.tv. (2023, February 6). 7,4 Büyüklüğünde Deprem 10 İli Vurdu. medyascope.tv: It was taken from https://medyascope.tv/2023/02/06/medyascope-gundem-6-subat-2023-74-buyuklugunde-deprem-10-ili-vurdu/
• Metin, O., & Ünal, Ş. (2022). İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı. Anadolu University Journal Of Socila Sciences, 22(Special number 2), 273-294.
• Nakanishi, H., & Kitano, H. (2018). Society 5.0 - Co-creating the future. Keidanren.
• Ortaç, G., & Kaplan, D. (2021). Afet Yönetimi ve Kablosuz İletişim Sürekliliğine Genel Bakış. Turkish Nature and Science Journal, 10(1), 316-326.
• Oyeyemi, S. O., Gabarron, E., & Wynn, R. (2014). Ebola, Twitter, and misinformation: a dangerous combination? BMJ(349), 1-2. https://doi.org/10.1136/bmj.g6178
• Özkan, A. B. (2017, Mart 4). aa.com.tr: It was taken from https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/5185
• Postman, N. (1994). Televizyon: Öldüren Eğlence. Ayrinti Publications.
• Ran, Y. (2011). Considerations and Suggestions on Improvement of Communication Network Disaster Countermeasures after the Wenchuan Earthquake. IEEE Communications Magazine, 49(1), 44-47. https://doi.org/10.1109/MCOM.2011.5681013
• Reuters. (2023, February 9). Twitter access restored in Turkey after talks. Twitter.com: It was taken from https://twitter.com/Reuters/status/1623581309565009922?t=AdclXzqnc5RW_Dp4xgNQ9Q&s=03
• Sciencedaily. (2023, Ağustos 5). "Twitter and disaster" sayfa arama sonucu. www.sciencedaily.com: It was taken from https://www.sciencedaily.com/search/?keyword=#gsc.tab=0&gsc.q=Twitter%202017&gsc.sort=
• Selvi, M. (2023, February 23). aa.com.tr: It was taken from https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-deprem-zamaninda-sosyal-medya-ve-riskler/2828653
• Solmaz, M. (2023, February 6). Teyzem ve eniştem ses veriyor, kuzenimden ses yok. Enkazı kaldırmak için henüz ulaşan yardım yok. Cumhuriyet Bulvarı, Kiraz Apt (B) - Müftülük karşısı, Merkez, Kahramanmaraş. https://twitter.com/MhmtSlmz/status/1622481371397513218: It was taken from https://twitter.com/MhmtSlmz/status/1622481371397513218
• Soydan, E., & Alpaslan, N. (2014). Medyanın Doğal Afetlerderi İşlevi. Istanbul Journal of Social Sciences (7), 53-64.
• Steinberg, L. J., & Cruz, A. (2004). When Natural and Technological Disasters Collide: Lessons from the Turkey Earthquake of August 17, 1999. Natural Hazards Review, 5(3), 121-130. https://doi.org/10.1061/(ASCE)1527-6988(2004)5:3(12
• Surowiecki, J. (2004). The wisdom of crowds: why the many are smarter than the few and how collective wisdom shapes business, economies, societies, and nations. . New York: Doubleday Books.
• Şahinsoy, K. (2017). Kriz Yönetimi Açısından Geleneksel ve Sosyal Medya. Istanbul Aydin University Journal, 9(4), 1-19. https://doi.org/10.17932/IAU.IAUD.13091352.2017.9/36.1-19
• T.C. Presidency. (2023, February 6-8). @tcbestepe. twitter.com: It was taken from https://twitter.com/search?q=deprem%20(from%3Atcbestepe)%20until%3A2023-02-08%20since%3A2023-02-06&src=typed_query
• T.C. Directorate of Communications. (2023, February 6-8). @iletisim. twitter.com: It was taken from https://twitter.com/search?q=Deprem%20(from%3Ailetisim)%20until%3A2023-02-08%20since%3A2023-02-06&src=typed_query
• Toker, H. (2016). Doğal Afetler, İletişim ve Medya. Z. T. Karaman, & A. Altay içinde, Bütünleşik Afet Yönetimi (s. 249-277). İlkem Publications.
• Tonta, Y. (1999). Bilgi Toplumu ve Teknolojisi. Türk Kütüphaneciliği, 363-375.
• TRT Haber. (2021, Mart 21). trthaber.com. It was taken from https://www.trthaber.com/haber/turkiye/turkiyede-gerceklesen-buyuk-depremler-561205.html
• Ugur, O. (2023, February 6-8). @OguzhanUgur. https://twitter.com: It was taken from https://twitter.com/search?q=Hatay%20(from%3AOguzhanUgur)%20until%3A2023-02-08%20since%3A2023-02-06&src=typed_query
• USGS. (2023, February 6). usgs.gov: It was taken from https://www.usgs.gov/news/featured-story/m78-and-m75-kahramanmaras-earthquake-sequence-near-nurdagi-turkey-turkiye
• Yaman, F. T. (2017). Katılımcı Demokrasi: Kapsam ve Unsurlar. Trakya University Faculty of Economics and Administrative Sciences E-Journal, 134-158.
• Yazıcı K., & Aydin, E. (2008). Uluslararası Dolaşım (Roaming) Hizmetinin Düzenlenmesi: Avrupa Birliği ve Türkiye Uygulamaları. Ankara: Competition Authority.
• Yeni Çağ. (2023, February 19). Asrın felaketini deprem değil denetimsizlik ve binalar getirdi. Japonya’daki depremlerde yaşanan ölü sayısı gerçeği ortaya çıkardı. yenicaggazetesi.com.tr: It was taken from https://www.yenicaggazetesi.com.tr/japonyadaki-depremlerde-yasanan-olu-sayisi-turkiyedeki-gercegi-ortaya-cikardi-631702h.htm
• Yoloğlu, N. (2019). Yakınsama ve Çapraz Medya Stratejilerinin Medya Sektöründe Yansımaları. Gümüşhane University Faculty of Communication Electronic Journal, 1449-1464.