TÜRKİYE’DE AFET HABERLERİNİN BİLİMSELLİĞİ: 23 NİSAN 2025 İSTANBUL DEPREMİ ÖRNEĞİ

Year 2025, Volume: 15 Issue: 4, 1442 - 1457, 01.10.2025

Esra Oguzhan , Suat Gezgin

https://doi.org/10.7456/tojdac.1736295

Abstract

Afet zamanlarında medyanın rolü sadece bilgi aktarmakla sınırlı kalmaz, aynı zamanda risk iletişimi, kriz yönetimi ve halk sağlığının korunması açısından da kritik bir işlev üstlenir. Bilim gazeteciliği ise afet gazeteciliğinde anlaşılır, doğru ve güvenilir bilimsel bilgiler sunarak bilim okuryazarlığını ve halkın bilinçli davranışlar sergileme kapasitesini artırır. Bu çalışmada, 23 Nisan 2025 tarihinde İstanbul'da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremin ardından, farklı ideolojilere sahip Sabah, Yeni Şafak, Sözcü ve Cumhuriyet gazetelerinin haber sitelerinde 23 Nisan-30 Nisan 2025 tarihleri arasında yayınlanan 197 haber makalesi analiz edilmiştir. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmış, kodlama bilimsel terimler ve bilim insanlarının görüşlerinin dahil edilmesi gibi bilimsel kaynak kullanımı kriterlerine uygun olarak yapılmıştır. Bulgular, afet dönemlerinde bilimin halkın haberleri anlaması, doğru risk algısı geliştirmesi ve kamu güvenliğinin sağlanması açısından önemini ortaya koyarken, Türkiye'de afet gazeteciliğinin gelişmesi gereken alanları da göstermektedir. Bulgular, gazetelerin deprem haberlerinde genellikle olayın anına ve duygusal unsurlara odaklandığını ve bilimsel bilgilere sınırlı yer verdiğini göstermektedir. Özellikle teknik veriler, uzman görüşleri ve risk azaltma açıklamaları haberlerde çoğunlukla yüzeysel olarak sunulmuş, afet öncesi hazırlık süreçleri, bina güvenliği, zemin etüdleri ve psikolojik destek gibi kritik konular yeterince ele alınmamıştır.

Keywords

Türkiye , Deprem , Afet Haberciliği , Bilim Gazeteciliği

THE SCIENTIFICITY OF DISASTER NEWS IN TURKEY: APRIL 23, 2025 ISTANBUL EARTHQUAKE EXAMPLE

Abstract

The role of media in times of disasters is not only limited to conveying information but also assumes a critical function in terms of risk communication, crisis management and protection of public health. Science journalism, on the other hand, increases science literacy and the public's capacity to develop informed behavior by providing understandable, accurate and reliable scientific information in disaster journalism. In this study, 197 news articles between April 23 and April 30, 2025 on the news websites of Sabah, Yeni Şafak, Sözcü and Cumhuriyet newspapers with different ideologies following the 6.2 magnitude earthquake that occurred in Istanbul on April 23, 2025 were analyzed. Content analysis method was used in the study; coding was made in line with the criteria of using scientific sources, including scientific terms, and including the opinions of scientists. The findings reveal the importance of science in disaster periods in terms of the public's understanding of the news, developing accurate risk perception and ensuring public safety; it also shows the development areas of disaster journalism in Turkey. The findings show that newspapers generally focus on the moment of the event and emotional elements in earthquake news, and give limited coverage to scientific information. In particular, technical data, expert opinions and explanations for risk reduction were mostly presented superficially in the news, and critical issues such as pre-disaster preparation processes, building safety, ground surveys and psychological support were not sufficiently covered.

Keywords

Türkiye , Earthquake , Disaster Journalism , Science Journalism

Thanks

TEŞEKKÜRLER

References

• Anagün, Ş., & Duban, N. (2016). Fen Bilimleri Öğretimi. Anı Yayıncılık.
• Bueno, W. (2009). Jornalismo científico: revisitando o conceito. Jornalismo científico e desenvolvimento sustentável, pp. 157-178.
• Claassen, G. (2013). Science journalism, incorporating bioethics. In F. Banda (Ed.), Model curricula for journalism education: A compendium of new syllabi UNESCO (pp. 105-
• Anar, E. Ü. İ. (2021). Sosyal Medya Ortamında Yer Alan Afet Haberlerinde Etkileşim; İzmir Depremi Örneği. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11(3),1129-1147.
• Ergünay, O. (2009). Doğal Afetler ve Sürdürülebilir Kalkınma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Deprem Sempozyumu. Kasım 11-12, 2009, 1-11.
• Fahy, D., & Nisbet, M. (2011). The science journalist online: Shifting roles and emerging practices. Journalism, 12(7), pp. 778-793.
• Fischhoff, B., & Scheufele, D. (2019). The science of science communication III. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(16), pp. 7632-7633.
• Frances Perreault, M. (2021). Journalism Beyond The Command Post: Local Journalists as Strategic Citizen Stakeholders in Natural Disaster Recovery. Journalism Studies, 22(10), pp. 1279-1297.
• Gönenç, Y. A. (2002). Medya ve Haber. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (14), 86.
• Maden, S. (2023). 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ta Yaşanan Depremler Ekseninde Türkiye’de Deprem Haberciliğine Bakış: Prof. Dr. Süleyman İrvan ile Söyleşi. Etkileşim(11), 406-420. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2023.6.11.202
• Koç Akgül, S. (2017). Olağanüstü Durumlar, İletişim ve Habercilik Yaklaşımları. TRT Akademi, 2(3), 6-47.
• Küçükvardar, M. (2020). Teknoloji Kullanım Alışkanlığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 21(46), 40-56.
• Lutz, S., Popp, A., Emmerik, T., Gleeson, T., Kalaugher, L., Möbius, K., et al. (2018). HESS Opinions: Science in today's media landscape - Challenges and lessons from hydrologists and journalists. Hydrology and Earth System Sciences, 22(7), pp. 3589-3599.
• Ayan, V. M., & Keten, E. T. (2023). Medyanın Yapısal Sorunları Bağlamında Afet Haberciliği: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Deprem Haberlerinin Gazetelerde Çerçevelenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 2(2), 116-13.
• Pantti, M. K. (2018). Crisis and Disaster Coverage. The International Encyclopedia of Journalism Studies, pp. 1-8.
• Puente, S., Pellegrini, S., & Grassau, D. (2013). How to Measure Professional Journalistic Standards in Television News Coverage of Disasters? 27-F Earthquake in Chile. International Journal of Communication, 7, pp. 1896-1911.
• Quarantelli, E. L. (1991). Lessons from research: Findings on mass communication system behavior in the pre, trans and postimpact periods of disasters. Newark: University of Delaware Disaster Research Center.
• Şahin, C., & Şipahioğlu, Ş. (2002). Doğal Afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim Yayınevi.
• UNESCO. (2013). Model Curricula For Journalism Education: A Compendium of New Syllabi (F. Banda, Ed.).
• Vural AM, Boztepe Taşkıran H, Türkoğlu S, Sarı M, Maral T, Keskin RK, Koparan E, Yüncüoğlu B, Gülnar M, Şahin H, Ünlü TT, Ağca ME (December 1, 2022) İnternet Gazetelerinde Depremin Haberleştirilmesi: Türkiye’nin En Çok Ziyaret Edilen Haber Sitelerinde Deprem İçerikli Haberlerin Risk İletişimi Bağlamında Analizi. Yeni Medya (13), 25–54.
• Yalçın, E. (2023). Doğal Afetlerin Doğal Olmayan Sonuçları: Gazetelerin Deprem Haberciliği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (78), 188-210.
• Yıldırım, S. (2019). Soma Maden Kazasının Kriz Haberciliği Bağlamında İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Gazetecilik ABD Yüksek Lisans Tezi.