Sporda Saldırganlık, Öfke ve Psikolojik Performans İlişkisi

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 303 - 307, 30.07.2025

Tuncay Kiratli

https://doi.org/10.22282/tojras.1649658

Abstract

Bu araştırma sporda saldırganlık, öfke ve psikolojik performans arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. İlişkisel tarama modelinin temel alındığı araştırmaya Türkiye Basketbol Ligi (TBL)’nde on bir farklı takımda aktif olarak basketbol hayatına devam eden ve kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen basketbol oyuncuları katılım göstermiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak; ‘’Kişisel Bilgi Formu’’, ‘’Sporda Saldırganlık ve Öfke Ölçeği’’ ve ‘’Sporda Psikolojik Performans Değerlendirme Ölçeği’’ kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinde Pearson korelasyon ve Regresyon tekniği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda katılımcıların saldırganlık düzeyleri ile bedensel ve bilişsel kaygı düzeyleri arasında; bununla beraber öfke düzeyleri ile bedensel ve bilişsel kaygı düzeyleri arasında orta düzeyli, pozitif yönlü kayda değer bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca saldırganlık faktörünün bedensel ve bilişsel kaygıyı anlamlı şekilde yordadığı ortaya konmuştur. Sonuçlar, öfkenin kontrol edilmesi ve saldırganlığın uygun şekilde yönetilmesinin performans açısından kritik olduğunu göstermektedir. Spor psikolojisi müdahaleleri ve duygu düzenleme becerileri, bu olumsuz etkileri azaltmada önemli rol oynayabilir.

Keywords

Saldırganlık , Öfke , Psikolojik Performans

The Relationship Between Aggression, Anger and Psychological Performance in Sport

Abstract

This study was conducted to examine the relationship between aggression, anger, and psychological performance in sports. The research was based on the relational survey model and included basketball players who were actively competing in eleven different teams in the Turkish Basketball League (TBL), selected through a convenience sampling method. The data collection tools used in the study were the “Personal Information Form,” the “Aggression and Anger in Sports Scale,” and the “Psychological Performance Assessment Scale in Sports.” Pearson correlation and regression analyses were employed for the statistical evaluation of the data. The analyses revealed a moderate, positive, and statistically significant relationship between participants’ levels of aggression and their somatic and cognitive anxiety levels. Similarly, a moderate, positive, and significant correlation was observed between anger levels and somatic and cognitive anxiety levels. Furthermore, it was found that the aggression factor significantly predicted somatic and cognitive anxiety. These findings indicate that controlling anger and appropriately managing aggression are critical for athletic performance. Psychological interventions in sports and emotion regulation skills may play a vital role in mitigating these negative effects.

Keywords

Aggression , Anger , Psychological Performance

References

• Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2002). Human aggression. Annual Review of Psychology, 53(1), 27-51.
• Ateş, Ö., Çorak, A., Kulaksız, H., Sercan, C., Kapıcı, S., Yüksel, İ., & Ulucan, K. (2017). Sağlıklı türk genç futbolcularda anksiyete ile ilişkili slc6a4 geni promoter “S” ve “L” allellerini saptanması. The Journal Of Neurobehavıoral Scıences, 4(3), 11-12.
• Aydın, M. (2022). Beden eğitimi derslerinde kullanılan eşli çalışma uygulamalarının koruma ve bakım altında kalmakta olan kız çocuklarının saldırganlık düzeylerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Düzce.
• Aydogan, H., & Konaş, Y. (2022). Sporda psikolojik performans değerlendirme ölçeği geliştirme çalışması. Spor Eğitim Dergisi, 6(1), 74-87.
• Balcıoğlu, Y. H., Ildırım, E., & Balcıoğlu, İ. (2016). Spor bilimleri alanında öfke duygusu ve saldırganlığın farklı açılardan değerlendirilmesi: Bir derleme. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-9.
• Bayraktar, B., & Kurtoğlu, M. (2009). Sporda performans, etkili faktörler, değerlendirilmesi ve artırılması. Klinik Gelişim Dergisi, 22(1), 16-24.
• Dönmez, A., Baykara, C., Toçoğlu, S., Şahin, M. O., & Cana, H. (2025). Hokey hakemlerinin karar verme sürecinde bilişsel esnekliğin rolü. Spor ve Bilim Dergisi, 3(1), 57-68.
• Ehtiyar, R., & Üngüren, E. (2008). Lise ve üniversitede turizm eğitimi alan öğrencilerin demografik değişkenlerinin umutsuzluk ve kaygı düzeylerine etkilerinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 34-51.
• Erim, V., & Küçük, H. (2017). Farklı kategorideki kadın milli boksörlerin psikolojik dayanıklılıklarının karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 147-154.
• Fields, S. K., Collins, C. L., & Comstock, R. D. (2010). Violence in youth sports: hazing, brawling and foul play. British Journal of Sports Medicine, 44(1), 32-37.
• Gentry, W. D. (2007). Anger for dummies. Indiana: Wiley Publishing.
• George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. (Sixteenth edition). Routledge, New York, NY 10017.
• Gürbüz, B., Kural, S., & Özbek, O. (2019). Sporda saldırganlık ve öfke ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 206–217.
• Karabulut, O., Atasoy, M., Kaya, K., & Karabulut, A. (2013). 13-15 yaş arası erkek futbolcuların durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin farklı değişkenler bakımından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 243-254.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (1. Baskı). İstanbul: Nobel Kitabevi.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. (32.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koç, H. (2004). Profesyonel futbolcularda durumluk kaygı düzeyini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Maxwell, J. P., & Moores, E. (2007). The development of a short scale measuring aggressiveness and anger in competitive athletes. Psychology of Sport and Exercise, 8(2), 179-193
• Mil, H., & Şanlı, S. (2015). Sporda şiddet ve medya etkisi: bir maçin analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 231-247.
• Öztaş, M. (2023). Sporda rekabetin ölçütleri: Saldırganlık ve öfkenin performans için etkin kullanılması. (Ed. Paktaş Y.) Spor bilimlerinde çok boyutlu araştırmalar içinde. (1. Baskı). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Rowe, D. (1996). Popüler kültürler, rock ve sporda haz politikası. (1. Basım), (Çev., M. Küçük), İstanbul. Ayrıntı Yayınları.
• Şahin, H. (2005). Öfke ve öfke denetiminin kuramsal temelleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 1-22.
• Şahin, H. M. (2003). Sporda şiddet ve saldırganlık, Ankara. Nobel Yayınevi.
• Talimciler, A. (2003). Türkiye’de futbol fanatizmi ve medya ilişkisi. İstanbul. Bağlam Yayıncılık.
• Toçoğlu, S., Bolat, C., Dönmez, A., & Genç, H. İ. (2025). Spora bağlılıkta öz denetimin rolü: Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarında bir araştırma. Trakya Journal of Education, 15(1).
• Uzun, R. N., Bayansalduz, M., Gül, M., & Şahin, T. (2022). Defansif ve ofansif sporcuların sporda saldırganlık ve öfke eğilimlerinin karşılaştırılması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 13(3), 297-306.
• Yazgan, A. M. (2022). Şiddet sarmalı içinden gelen saldırganlık: arka sokaklar dizisi üzerinden bir analiz. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 8(1), 1-5.
• Yazıcı, Ö. F., & Mergan, B. (2022). The predictive role of cognitive flexibility and cognitive control on aggression and anger in sports. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 522-536.
• Yetim, A. (2000). Sporun sosyal görünümü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 63.