The Role of Personality in University Students' Future Expectations

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 308 - 313, 30.07.2025

Halil İbrahim Genç

https://doi.org/10.22282/tojras.1654571

Abstract

This research aims to reveal the role of personality in the future expectations of university students. Relational survey model was preferred in the research. The population of the research was the students studying in different departments of a state university, and the sample was 350 students selected by convenience sampling method from the aforementioned population. Data were obtained by using “Personal Information Form”, “Future Expectation Scale” and “Big Five-50 Personality Test”. Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between the variables and Regression analysis was used to determine the role of personality on future expectancy. When the research findings were examined, it was found that there were low level positive relationships between future expectancy and extraversion, agreeableness and openness to experience, and moderate level positive relationships with self-control. In addition, it was determined that self-control, openness to experience and soft-headedness had a significant positive predictive power on future expectancy. The findings indicate that personality traits can significantly affect individuals' future expectations and especially self-control, openness to experience and soft-headedness can play determinant roles in this process.

Keywords

Future expectation , personality , university , student.

Üniversite Öğrencilerinin Geleceğe Yönelik Beklentilerinde Kişiliğin Rolü

Abstract

Bu araştırma üniversite öğrencilerin gelecek beklentilerinde kişiliğin rolünü ortaya koymak amaçlanmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. Araştırmanın evrenini bir devlet üniversitesinin farklı bölümlerinde okuyan öğrenciler, örneklemi ise bahsedilen evren içerisinden kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen 350 öğrenci katılmıştır. Veriler “Kişisel Bilgi formu” , “Gelecek Beklentisi Ölçeği” ve “Büyük Beş-50 Kişilik Testi” kullanılarak elde edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson korelasyon analizi; kişiliğin gelecek beklentisi üzerindeki rolünü belirlemek için Regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde gelecek beklentisi ile dışa dönüklük, yumuşak başlılık ve deneyime açıklık arasında pozitif yönde düşük düzeyde; öz denetim ile pozitif yönde orta düzeyde anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öz denetim, deneyime açıklık ve yumuşak başlılığın gelecek beklentisi üzerinde pozitif yönde anlamlı yordayıcı güce sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, kişilik özelliklerinin bireylerin gelecek beklentilerini anlamlı bir şekilde etkileyebileceğini ve özellikle öz denetim, deneyime açıklık ve yumuşak başlılığın bu süreçte belirleyici roller üstlenebileceğini göstermektedir.

Keywords

Gelecek beklentisi , kişilik , üniversite , öğrenci.

References

• Adler, A. (1994). İnsan tabiatını tanıma (A. Yörükan, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Akbolat, M., & Karakaya, F. (2016). Üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerinin geleceğe yönelik tutumlarına etkisi: Sakarya üniversitesi işletme fakültesi örneği. İşletme Öğrencileri Kongresi 3rd, 181.
• Akman, Y. (1992). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrencilerinin meslek, evlilik ve geleceğe yönelik beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 125-149.
• Alarcon, G. M., Bowling, N. A., & Khazon, S. (2013). Great expectations: A meta-analytic examination of optimism and hope. Personality and İndividual Differences, 54(7), 821-827.
• Arthur Jr, W., & Graziano, W. G. (1996). The five‐factor model, conscientiousness, and driving accident involvement. Journal of Personality, 64(3), 593-618.
• Atak, H. (2013). On maddeli kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Nöropsikiyatri Arşivi, 50, 312.
• Bacanlı, H., İlhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Chauvin, B., Hermand, D., & Mullet, E. (2007). Risk perception and personality facets. Risk Analysis: An International Journal, 27(1), 171-185.
• Ciccarelli, S. K., & White, J. N. (2018). Psikoloji: Bir keşif gezintisi (D. N. Şahin, Ed., 3. basımdan çeviri). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992a). Revised NEO personality inventory (NEO PI-R) and NEO five-factor inventory (NEO-FFI) professional manual. Psychological Assessment Resources.
• Costa Jr, P. T., & McCrae, R. R. (1992b). Four ways five factors are basic. Personality and İndividual Differences, 13(6), 653-665.
• Çiçek, İ., & Aslan, A. E. (2020). Kişilik ve beş faktör kişilik özellikleri: Kuramsal bir çerçeve. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 10(1), 137-147.
• Derelioğlu, S. (2023). Beş faktör kişilik özellikleri ile gelecek beklentileri arasındaki ilişki: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Alanya Akademik Bakış, 7(2), 791-807.
• Digman, J. M. (1990). Personality structure: Emergence of the five-factor model. Annual Review of Psychology, 41(1), 417-440.
• Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
• Doğancili, O. S., & Oruç, M. C. (2016). Ulaştırma hizmetleri bölümü öğrencilerinin seçiminde kişilik özelliklerinin etkisi: Taşova Meslek Yüksekokulu örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 24-45.
• Dönmez, A. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri ve kişilik özelliklerinin belirlenmesi (Sakarya ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. edition). McGraw-Hill.
• George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. (Sixteenth edition). Routledge, New York, NY 10017.
• Holland, J. L. (1992). Making vocational choices: A theory of vocational personalities and work environments (2. basım). Psychological Assessment Resources.
• Horzum, M. B., Ayas, T., & Padır, M. A. (2017). Beş faktör kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması adaptation of big five personality traits scale to Turkish culture. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408.
• İstengel, A. M. (2006). Okul rehber öğretmenlerinin kişilik özellikleri ve iş stresleri arasındaki ilişki düzeyinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• John, O. P., & Srivastava, S. (1999). The big five trait taxonomy: History, measurement and theoretical perceptives, 102-138. In Hadbook of Personality, (Ed. Pervin, L. A., & John, O.P). New York: The Guilford Press.
• John, O. P., Naumann, L. P., & Soto, C. J. (2008). Paradigm shift to the integrative big five trait taxonomy. Handbook of personality: Theory and Research, 3(2), 114-158.
• Karabulut, M. (1989). Tüketici davranışları – Pazarlama yeniliklerinin kabulü ve yayılışı (Genişletilmiş 3. bası). İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (1. Baskı). İstanbul: Nobel Kitabevi.
• Kaya, F. (2019). Fizik öğretmenlerinin zaman algıları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi. (Tez No: 584168)
• MacDonald, K. (1995). Evolution, the five-factor model and levels of personality. Journal of Personality, 63, 525-567.
• Mann, A., Denis, V., Schleicher, A., Ekhtiari, H., Forsyth, T., Liu, E., & Chambers, N. (2020). Teenagers’ career aspirations and the future of work. OECD Publications.
• Merdan, E. (2013). Beş faktör kişilik kuramı ile iş değerleri ilişkisinin incelenmesi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 141.
• Morgan, C. T. (2000). Psikolojiye giriş (Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü, Çev.). Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Morsünbül, Ü. (2014). Hızlı büyük beşli kişilik testi Türkçe versiyonu geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 27(4), 316-322.
• Özsoy, E. (2013). A tipi ve B tipi kişilik ile iş tatmini arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Penley, J. A., & Tomaka, J. (2002). Associations among the big-five, emotional responses, and coping with acute stress. Personality and Individual Differences, 32(7), 1215-1228.
• Rubenzer, S. J., & Faschingbauer, T. R. (2004). Personality, character & leadership in the white house: Psychologists assess the presidents. Washington: Brassey’s Inc.
• Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R., & Şahin-Fırat, N. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 429-452.
• Sarıkaya, O. (2022). Bireylerin kişilik özellikleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Beş faktör ve HEXACO kişilik modelleri kapsamında karşılaştırmalı bir analiz (Doktora tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, A
• Satılmış, N. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin akademik öz-yeterlik ve mesleki kaygılarının incelenmesi. Journal of Sport for All and Recreation, 4(2), 52-59.
• Şimşek, H. (2012). Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki lise öğrencilerinin gelecek beklentileri ve gelecek beklentilerini etkileyen faktörler. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 93.
• Solmuş, T. (2004). İş yaşamı, denetim odağı ve beş faktörlük kişilik modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10, 196-205.
• Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2002). Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
• Soysal, A. (2008). Çalışma yaşamında kişilik tipleri: Bir literatür taraması. Çimento İşveren Dergisi, 1(22), 4-19.
• Tatar, A. (2017). Büyük beş-50 kişilik testinin Türkçeye çevirisi ve beş faktör kişilik envanteri kısa formu ile karşılaştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(1).
• Toçoğlu, S., Bolat, C., Dönmez, A., & Genç, H. İ. (2025). Spora bağlılıkta öz denetimin rolü: Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarında bir araştırma. Trakya Journal of Education, 15(1).
• Tuncer, M. (2011). Yükseköğretim gençliğinin gelecek beklentileri üzerine bir araştırma. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish, 6(2), 935-948.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2).