Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet

Year 2008, Volume: 2 Issue: 4, 39 - 50, 25.07.2016

Firdevs Gümüşoğlu

Abstract

Bu makalede, Cumhuriyetin ilk yıllarından bugüne ders kitaplarında kadın ve erkek modellerinin nasıl yaratıldığı ele alınacaktır. Bunun yanı sıra Türk Eğitim politikasının iki farklı dönemi ders kitaplarından örneklerle karşılaştırılacaktır. Bu makale 1928’den 2008’e dek yayınlanmış 1.500’den fazla ilköğretim ders kitabının analizini içermektedir. Öncelikle 1930’ların ders kitaplarını elinize aldığınızda, kalitesi karşısında şaşırırsınız. 1950’lerin ders kitapları günümüzdekilerin tersine anlaşılır cümleler ve çocuklara yönelik sıcak bir üslup söz konusudur. Öte yandan ders kitaplarının yeni bir ülke ve vatandaş yaratmada en önemli araç olduğu, bütün açıklığıyla göz önünde bulundurulur. 1920’lerden 1945’e dek ders kitaplarında kadınlar, çocuklara ya da yeni kuşağa ülkeyi ve uygarlığı öğreten öğretmen olarak resmedilir. 1950’den itibaren ise, ailenin hizmetçisi haline gelir. Fakat bugün kadınların ders kitaplarındaki yeri, 1950’lerden daha kötü bir durumdadır.

Keywords

Toplumsal cinsiyet, toplumsallaşma, kadın işi, erkek işi

Gender in School Text Books

Abstract

In this article, how the role models of woman and man in the school text books have been portrayed from the early period of Turkish Republic until today are reviewed. Besides, the two periods of Turkish education policy are compared and contrasted from the books. This article involves an analysis of more than 1.500 primary school and secondary school text books published from 1928 to 2008. First of all if you took the books of 1930’s from the library, their quality would surprise you. In contrast from 1950’s and today, the sentences are understandable and the style of writing is warm and friendly for children. On the other hand the books were considered as the most important tools for rebuilding the new country and new citizenship. From 1920’s up to 1945 women were portrayed as the teacher of children or the teacher of new generations educating them about the country and civilization. In 1950’s they became the servants of their families. But today, the position of women seems to be depicted worse in the books than 1950’s.

Keywords

Gender, socialization, woman’s task, man’s task

References

• Katılım Sorunlarının Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Boyutları, KSSGM, Ankara. Freire, P., 1991, Ezilenlerin Pedagojisi, çev Özbek, E. & Hattatoğlu, D., Ayrıntı
• Yayınları, İstanbul. Freire, P., & Macedo, D., 1998, Okuryazarlık, çev. Ayhan, S., İmge Yayınları, Ankara. Gümüşoğlu-Helvacıoğlu, F., 1996, Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik, 1. Baskı, Kaynak
• Yayınları, İstanbul. Gümüşoğlu, F., 2005, Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet, 2. Baskı, Çağdaş Eğitim