V. PROPP’UN YAPISAL ÇÖZÜMLEME YÖNTEMİ ÇERÇEVESİNDE BİR HİNT SİNEMASI ÖRNEĞİ: “LAGAAN (2001)”

Year 2022, Volume: 6 Issue: 2, 36 - 52, 01.10.2022

Esra Büyükbahçeci

Abstract

Bu çalışma, dünya sinemasının önde gelen Bollywood film endüstrisinden Lagaan filmini konu etmektedir. Film, 1911 yılında Mohun Bagan takımının İngilizler ile yaptığı futbol maçından esinlenilerek oluşturulmuştur. Bağımsızlık mücadelesini yansıtan en güzel örneklerden biri olmasıyla birlikte, Hint toplumunun yaşadığı sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel sıkıntılara da yer verdiği için izleyiciden büyük ilgi görmüştür. Tarihsel gerçeklikten ilham alınan bu olayın iskelet yapısı korunarak zaman, mekân ve kişilere birtakım değişikler getirildiği tespit edilmiştir. Bu bağlamda tarihi olay ile beyaz perdeye taşınan yeni anlatım arasındaki benzerlikler ve farklılıklar açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan bu karşılaştırma bize mevcut değişimlerin sebeplerini anlama imkânı sağlamaktadır. Uyarlanan film ise, anlatıların (öykü, hikâye, masal ve destan) oluşum biçimine yakınlık gösterdiğinden halk bilimci Vladimir Propp’un ‘masalın biçim bilimsel’ yöntemine göre incelenmiştir. Film özellikle folklor alanına yaptığı değerli katkılarıyla bilinen Propp’un, anlatıların yapısını ortaya koyduğu 31 maddelik analiz yöntemiyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Makale, filmin morfolojik yöntem ile çözümlenmesinden hareketle, tarihsel gerçeklikten esinlenilen olaylardan sinema kültürünün sıklıkla beslediğine/beslenebileceğine dikkat çekmektedir.

Keywords

Vladimir Propp, Biçimbilim, Bollywood, Lagaan, Amir Khan

AN EXAMPLE OF INDIAN CINEMA IN THE CONTEXT OF V. PROPP'S STRUCTURAL ANALYSIS METHOD: "LAGAAN" (2001)

Abstract

This study is about Lagaan, which is one of the top Bollywood film industries of world cinema. The movie has been inspired by the football match between Mohun Bagan and the British in 1911. Besides being one of the best examples reflecting the struggle for independence, it has concerned great attention from the audience as it also has involved the socio-economic and socio-cultural difficulties experienced by the Indian society. It has been determined that this event, inspired by historical reality, has brought some changes to time, place and people by preserving the skeletal structure. In this study, the similarities and differences between the historical event and the new narrative brought to the gray screen has been tried to be explained. This comparison has allowed us to understand the reasons for the current changes. The adapted film, on the other hand, has been tried to be evaluated with a thirty-one-item morphological analysis method which the Russian folklorist Vladimir Yakovlevich Propp, who is known for his valuable contributions to the field of folklore, reveals the structure of the narratives. Based on the analysis of the film with the morphological method, the article draws attention to the fact that cinema culture, especially socialist realistic cinema, often feeds/can be fed by events inspired by historical reality.

Keywords

Vladimir Propp, Bollywood, Lagaan, Aamir Khan, Cinema

References

• Akaraslan, T. (2015). “Vladimir Propp’un Biçimbilimsel Yaklaşımı Çerçevesinde “El Bilmez Alelacaip Oyunu Masalı” Üzerine Bir İnceleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 10 (1), s. 283-297.
• Bíro, Y. (2011). Sinemada Zaman Ritmik Tasarım; Türbülans ve Akış (Çev.: A. Ceren Altunkanat). İstanbul: Doruk Yayımcılık.
• Çağlar, B. (2015). “Vladimir Propp'un Masal Anlatısı Perspektifinden “Interstellar” Filminin İncelenmesi”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (24), s.31-55.
• Güneş, A. (2019). “Yeraltı Diyarının Kartalı Adlı Masalın Vladimir Propp’un Biçimbilimsel Yaklaşımı Çerçevesinde Çözümlenmesi”. Erciyes İletişim Dergisi. 6 (1), s. 513-526.
• İnce, M. (2018). “Vladimir Propp’un Yapısal Anlatı Çözümleme Yöntemi Işığında Hüsn Ü Aşk Mesnevi’sinin Yapısal Yönden İncelenmesi” Journal of Social Sciences and Humanities. 2 (1), s.81-95.
• Karaoğlu, H. İlay (2019). “Hint Sinemasının Edebi Kaynakları: Kathāsaritsāgara Örneği”.Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Kaya, Korhan (1998). Hintlilerde Tanrı. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Kaya, Korhan (2002). Hint Mitolojisi Sözlüğü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kızıldağ, H. (2018). “Sembolik Bir Masal Okuması: Keloğlan ile Altın Bülbül”, Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 67, s.161-170.
• Nakiboğlu, M. (2016) “Hermann Hesse’nin “Augustus” Masalında Masal Ögeleri ve Propp’a Göre Çözümlenmesi” Humanitas. 4(8), s. 241-255.
• Propp, V. (1985). Masalın Biçimbilimi (Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat). İstanbul: Kent Basımevi.
• Saran, Renu (2012). History of Indian Cinema. New Delhi: Diamond Pocket Books Ltd.
• Şimşek, G. (2012) “Los Angeles’da Bir Külkedisi: Propp’a Göre Bir Film Çözümlemesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(2), s. 311-324.
• Taş, Ç. (2018). “Animasyon Film Senaryosu Üretimin Bir Yöntem Olarak: Vladimir Propp “Masalın Biçimbilimi”. Sanat & Tasarım Dergisi. 9 (2), s. 398-413.
• Uğur, U. ve Günaydın, R. (2019). Vladimir Propp’un Yapısal Çözümleme Yöntemi Çerçevesinde “Tadeo Jones 2: Kral Midas’ın Sırrı” Filmi İncelemesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), s. 25-43.
• Yaylagül, L. ve Baturlar, Ş. (2019). “Süreyya Duru’nun “Keloğlan” (1971) Filminin Vladimir Propp’un “Masalın Biçimbilimi”ndeki Dizimsel Çözümleme Yöntemine Göre İncelenmesi” Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi. 27(1), s.60-80.