OKUL MÜDÜRLERİNİN ÖĞRETİM LİDERLİĞİ DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN META ANALİZİ

Year 2023, Volume: 7 Issue: 4, 193 - 230, 29.12.2023

Nehir Uzun , Ali İlker Gümüşeli

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı Türkiye’de öğretim liderliği alanında yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçların meta analiz yöntemi ile incelenmesidir. Bu amacı gerçekleştirmek adına ilgili alanda öğretmen algılarını baz alarak yapılan araştırmalarda; okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarını genel olarak ne kadar sergilediklerine ilişkin araştırma bulgularının etki büyüklüklerine göre incelemesi yapılmıştır. Öğretim liderliği alanında yapılmış ve Yöktez veri tabanında bulunan 146 adet yüksek lisans ve 12 adet doktora tezi olmak üzere; toplam 158 adet lisansüstü araştırmanın bulguları çalışma kapsamında incelenmiştir. Bunlar içerisinden, çalışmanın dahil edilme kriterlerine uyan 11 tezin meta analizi yöntemi ile sistematik sentezlemesi yapılmıştır. Çalışmada, Hallinger ve Murphy tarafından (1985) Principal Instructional Management Rating Scale (PIMRS) adıyla geliştirilen ve Gümüşeli (1996) tarafından Türkçeye uyarlanan ‘’Okul Müdürü Öğretim Liderliği Ölçeği’’ referans alınmıştır.

Araştırma sonucunda; öğretim liderliği ile ilgili yapılan araştırmaların ağırlıklı olarak ilköğretim düzeyinde yapıldığı ve bu kademede görev yapan okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarını sergileme düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin sergiledikleri öğretim liderliği görevlerinin tümünde etki büyüklüğü yüksek ve anlamlı çıkmıştır. Araştırmalarda yayın yanlılığı ise bulunmamıştır. Dolayısıyla elde edilen veriler sonucunda; Türkçeye uyarlanan kısa adı PIMRS olan ölçeğin araştırmacılar için hala kullanılabilir olduğu ve evrensel geçerliliğini koruduğu sonucuna da varılmıştır.

Keywords

Öğretim Liderliği, Öğretimsel Liderlik, Okul Müdürü, Öğretmen, Meta Analizi, Etki Büyüklüğü

References

• Açıkel C, (2009), ‘’Meta-Analiz ve Kanıta Dayali Tıp’taki Yeri’’, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 19:164-172.
• Aksoy, E., Işık, H. (2008), ‘’İlköğretim Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliği Rolleri’’, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 235-249. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/manassosyal/issue/49945/640051
• Aydın, M, (2018), ‘’Eğitim Yönetimi’’, 11. Baskı, Ankara: Pegem Akademi. 252-293.
• Bastian, H, (2017), 5 Tips For Understanding Data İn Meta-Analyses,https://absolutelymaybe.plos.org/2017/07/03/5-tips-for-understanding-data-in-meta-analyses/
• Başaran, İ.E, (1994), ‘’Eğitim Yönetimi’, Ankara: Gül Yayınevi, 81-89.
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., Rothstein, H. R, (2009), ‘’Introduction to Meta-Analysis’’, West Sussex-UK: John Wiley & Sons Ltd, 87.
• Cooper, H., & Patall, E. A. (2009). The relative benefits of meta-analysis conducted with individualparticipant data versus aggregated data. Psychological methods, 14(2), 165.
• Gümüşeli, A. İ,, (1996), ‘’İstanbul İlindeki İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları’’, (Yayınlanmış Araştırma) İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, 201.
• _____, (1996), ‘’Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliğini Sınırlayan Etkenler’’, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(6). 3. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10389/127105
• _____, (2014), ‘’Eğitim ve Öğretim Yönetimi’’, Ankara: Pegem Akademi, 17
• Hallinger, P, (2011), ‘’A Review of Three Decades of Doctoral Studies Using The Principal Instructional Management Rating Scale: A Lens on Methodological Progress in Educational Leadership’’. Educational Administration Quarterly, 47(2), 271-306.
• Hallinger, P., Murphy, J, (1985), ‘’Assessing the Instructional Management Behavior of Principals’’, The Elemantary School Journal Volume 86, Number 2.
• Kaşır Keskin, F., (2022), ‘’Meta Analizinde Yanlılık Değerlendirme Yöntemlerinin Karşılaştırılması’’, Bursa Uludağ Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 6-42.
• Kış, A., (2013), ‘’Okul Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Davranışını Gösterme Düzeylerine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Yönelik Bir Meta-Analizi’’, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi.
• Kürü, S.A., (2021). Meta-analiz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 215-229. Petticrew, M., Roberts, H., (2006), ‘’Systematic Reviews In The Social Sciences’’, MA- USA: Blackwell Publishers Ltd.
• Şişman, M., (2018), ‘’Öğretim Liderliği’’, 6. Baskı, Ankara: Pegem Akademi, 3-58.
• Üstün, U., & Eryılmaz, A., (2014), ‘’Etkili Araştırma Sentezleri Yapabilmek için Bir Araştırma Yöntemi: Meta-Analiz’’, EĞİTİM VE BİLİM, 39 (174) doi:http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3379
• Wallace, R, (1996), ‘’From Vision to Practice The Art of Educational Leadership’’, California: Corvin Pres.
• Zepeda, Sally, J., (2016), ‘’Öğretim Denetimi Uygulama Araçları ve Kavramlar’’,Pegem Akademi, (Çev: Prof. Dr. Ali Balcı ve Dr. Çiğdem Apaydın), 239.