CİNUÇEN TANRIKORUR’UN TERKÎB ETTİĞİ MAKAMLARIN İNCELENMESİ

Year 2024, Volume: 8 Issue: 4, 324 - 331

Ferhat Kılınçarslan

Abstract

Türk mûsikîsi tarihsel bağlamda kadim bir geçmişe sahip makamsal karakterde olan ve makamların yapısal özellikleri itibariyle de kendine has bir müzik türü olmuştur. Makam, hususi perdelerin ve aralıkların olduğu ezgisel dizilerin kendine has bir seyir içinde oluşturulmasıdır. Peşrev ise kelime olarak “önde giden” anlamını taşıyan yapısal olarak ise 4 hane ve 1 mülazime bölümlerinden oluşan eserler olup makamın yapısı, çeşnileri ve geçkileri hakkında bilgi veren saz eserleridir. Makamlar tarih boyunca çeşitli bestekârlar ve kuramcılar tarafından terkib edilerek müzik kültürümüze dahil edilmiştir. Bestekâr, ud virtüözü ve ses sanatçısı olan Cinuçen Tanrıkorur geleneksel klasik müziğimizin son dönemlerde yaşamış önemli şahsiyetlerinden biri olarak görülmektedir. 1938-2000 yılları arasında yaşayan son dönem bestekârlarından biri de Cinuçen Tanrıkorur’dur. Bestekâr Tanrıkorur’un terkîb etmiş olduğu 3 makam vardır. Bunlar; Şedd-i Sabâ, Gülbûse ve Zâvilaşiran makamları olup birleşik makam özelliğindedir. Bu çalışmada Tanrıkorur tarafından terkib edilen makamların yapısal özellikleri hakkında bestekârın kendi tanımlamalarına yer verilmiş ve Tanrıkorur’un oluşturduğu 3 makamın peşrevleri müzikal anlamda tahlil edilerek makamın özellikleri hakkında bilgi elde edilmeye çalışılmıştır. Çalışma tarama yönteminin kullanıldığı nitel bir çalışmadır. Tanrıkorur’un eserlerde kullanmış olduğu çeşni ve geçkiler bestecinin kendi makam tarifine uygun olarak peşrevlerde işlediği ve ayrıca bestekârın klasik uslûbunu bestelerinde hissettirerek özgün eserler ortaya koyduğu görülmüştür.

Keywords

Cinuçen Tanrıkorur, Makam, Peşrev, Terkib, Türk Müziği.

ANALYSIS OF THE MAQAMS COMPOSED BY CİNUÇEN TANRIKORUR

Abstract

In the historical context, Turkish music has been a unique type of music with an ancient past in terms of the structural characteristics of the maqams. Makam is the formation of melodic sequences with special pitches and intervals in a unique course. Peşrev, on the other hand, are instrumental pieces, which lite-rally means "leading" and structurally consist of 4 hane and 1 mülazime secti-ons, and are instrumental pieces that provide information about the structure, variations and transitions of the makam. Composer, oud virtuoso and vocalist Cinuçen Tanrıkorur is one of the most important figures of our traditional classical music is seen as one of them. Throughout history, maqams have been composed by various composers and theoreticians and included in our music culture. Cinuçen Tanrıkorur is one of the most recent composers who lived between 1938 and 2000. Composer Tanrıkorur has three makams that he has composed. These are Şedd-i Sabâ, Gülbûse and Zâvilaşiran maqams and they have the characteristics of a combined maqam. In this study, the compo-ser's own definitions about the structural characteristics of the makams composed by Tanrıkorur are given and the peshrevs of the 3 makams created by Tanrıkorur are analyzed musically and information about the characteristics of the makam is tried to be obtained. The study is a qualitative study using the survey method. It was observed that Tanrıko-rur's variations and transitions used in the works were processed in the pesh-revs in accordance with the composer's own makam definition and also that the composer created original works by making the composer's classical style felt in his compositions.

Keywords

Cinuçen Tanrıkorur, Makam, Peşrev, Terkib, Turkish Music.

Ethical Statement

Yazar çalışmayı akademik ve bilimsel etik kurallara göre tasarlayıp hazırladığını beyan etmektedir

Thanks

Çalışma için etik kurul onay belgesine gerek bulunmamaktadır. Teşekkür eder iyi çalışmalar dilerim, saygılarımla.

References

• Akdoğu, O. (1995). Türk Müziği’nde Türler Ve Biçimler. İzmir: Can Ofset Matbaası.
• Arel, H. S. (1968). Türk Mûsikîsi Nazariyatı Dersleri. İstanbul: Hüsnütabîat Matbaası.
• Ezgi, S. (1933). Nazarî ve Amelî Türk Mûsikîsi, C.1. İstanbul: Milli Mecmua Matbaası.
• Karadeniz, E. (1983). Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları. Ankara: İş Bankası Yayınları.
• Koç, F. (2010). Abdülaziz B. Abdülkâdir Merâgî ve Nekâvetü’l-Edvâr İsimli Eserinin XV. Yüzyıl Mûsikî Nazariyatındaki Yeri. AÜSBE. Basılmamış DT. Ankara.
• Kutluğ, Y. F. (2000.) Türk Mûsikîsinde Makamlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Özbek, H. (2022). Türk Müziği Form Bilgisi. Ankara: İzge Yayıncılık.
• Özkan, İ. H. (2006). Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Yahya Kaçar, G. (2002). Ud Metodu. Ankara: Yurt renkleri Yayınları.
• Yekta, R. (1986). Türk Mûsikîsi, Çev: Orhan Nasuhioğlu, İstanbul : Pan Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu. (1974) Türkçe Sözlük, Ankara.