THEMATIC ANALYSIS OF MASTER'S THESES IN THE DEPARTMENT OF ISLAMIC LAW AT THE UNIVERSITY OF JORDAN (1984-2023)

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 395 - 429, 17.10.2025

Selim Karakaş

Abstract

The University of Jordan is one of the most prestigious universities not only in its home country but also in the broader region. It has ascended to the 324th position in the QS World University Rankings, underscoring its academic significance and justifying scholarly attention to its research output. The Faculty of Sharia, one of the university’s earliest faculties, comprises three departments: Foundations of Religion, Islamic Jurisprudence and its Foundation, and Islamic Banking. Our study focuses on the master's program in Islamic Law, which provides both thesis and non-thesis tracks. The thesis-based program requires the completion of 18 credit hours of core courses, 9 credit hours of elective courses, and 9 credit hours dedicated to the thesis, amounting to a total of 36 credit hours. This study seeks to examine and classify the topics of Islamic law dissertations completed at the University of Jordan, with specific relevance to Turkish scholars and, more broadly, to the global academic community in Islamic legal studies. To this end, the theses have been classified based on the subfields of Islamic law, transcribed into Turkish, and cataloged along with the author’s name and the year of completion. This classification will enable researchers in Islamic law to access relevant theses with ease and will also facilitate the identification of new research areas when viewed comprehensively. The findings of this study reveal that a total of 596 master's theses have been written in Islamic Law at the University of Jordan. The findings of the study indicate that 108 dissertations were produced in the field of Islamic legal theory (uṣūl al-fiqh) and 121 in the area of Islamic legal history. Regarding the field of substantive jurisprudence (furūʿ al-fiqh), 33 dissertations were devoted to acts of worship, 63 to family law, 107 to the law of obligations, 35 to Islamic economics, 59 to criminal law, and 15 addressed medical-related issues. In addition to these, 55 dissertations were found to deal with subjects not directly associated with the aforementioned domains. As a result, this study provides a comprehensive thematic analysis of the master's theses produced in Islamic Law at the University of Jordan, offering valuable insight for researchers in the field.

Keywords

Islamic Law , University of Jordan , Faculty of Divinity , Fiqh and Usul , Master’s Degree

ÜRDÜN ÜNİVERSİTESİ İSLÂM HUKUKU BÖLÜMÜNDE HAZIRLANAN YÜKSEK LİSANS TEZLERİNİN KONU ANALİZİ (1984-2023)

Abstract

Ürdün Üniversitesi, yalnızca bulunduğu ülkenin değil bulunduğu bölgenin en önemli üniversitelerinden biridir. Öyle ki QS Dünya Üniversiteleri sıralamasında 324. sıraya yükselmiştir. Bu durum, üniversitedeki çalışmaların araştırmalara konu olması için yeterli bir sebeptir. Üniversitenin ilk fakültelerinden biri olan İlahiyat Fakültesi bünyesinde usûlü’d-dîn, el-fıkh ve usûlüh ile el-masârif el-İslâmiyye adlarında üç bölüm bulunmaktadır. Araştırma konumuz olan İslâm hukuku yüksek lisans programında tezli ve tezsiz eğitim imkânları bulunmaktadır. Tezli yüksek lisans programında 18 saat zorunlu ders, 9 saat seçmeli ders ve 9 saat de tez olmak üzere toplam 36 saatlik kredi bulunmaktadır. Bu çalışma, özel olarak Türkiye’deki ve genel olarak tüm dünyadaki İslâm hukuku araştırmacılarına, Ürdün Üniversitesi’nde İslâm hukuku alanında yazılan tezlerin tanıtımını ve konularının analizini amaçlamaktadır. Bu bağlamda tezler, İslâm hukukunun alt dalları esas alınarak konularına göre tasnif edilmiş ve Türkçe transkripsiyonu yapılarak yazar ismi ve tezin tamamlanma yılı ile birlikte yazılmıştır. Bu sayede, İslâm hukuku araştırmacıları, kendi çalışma alanlarında Ürdün Üniversitesi’nde hazırlanmış tezlere kolaylıkla erişebileceklerdir. Ayrıca bu üniversitede yapılan çalışmalar bir bütün olarak incelendiğinde yeni araştırma alanları da kolaylıkla tespit edilebilecektir. Yapılan araştırmalar sonunda; fıkıh usulü alanında 108 ve fıkıh tarihi alanında 121 tez yazıldığı, fürû-i fıkıh alanında ise; ibadetlerle ilgili 33, aile hukuku alanında 63, borçlar hukuku alanında 107, İslâm ekonomisi alanında 35, ceza hukuku alanında 59 ve tıbbi meseleler hakkında 15 tez yazıldığı, bunlar dışında, sayılan alanlarla doğrudan bağlantılı olmayan 55 tane tez yazıldığı ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak elimizdeki bu çalışma ile, Ürdün Üniversitesi’nde İslâm hukuku alanında hazırlanmış 596 tez tespit edilmiş ve konu analizi yapılmıştır.

Keywords

İslâm Hukuku , Ürdün Üniversitesi , İlahiyat Fakültesi , Fıkıh ve Usulü , Yüksek Lisans

References

• Alhalalsheh, İbrahim. Ürdün Ahvâl-i Şahsiyye Kanununun Osmanlı Hukuk-ı Âile Kararnâmesi ile Mukayesesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
• Almandumah. “Dârü’l-Manẓûme”. Erişim 11 Ocak 2025. https://search.mandumah.com/
• Aydar, Hidayet. “Ürdün Üniversitelerinde Lisansüstü Tefsir Eğitimi ile Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri”. İslâmî Araştırmalar XVIII/2 (2005), 193-208.
• Aydın, Yusuf. Ürdün’de Yükseköğretimde Din Eğitimi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• İnce, İrfan. “Sindî, Muhammed Âbid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/246-247. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Karapınar, Fikret. “Ürdün Üniversitelerinde Hadis Alanında Yapılan Tezler”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7 (2002), 349-364.
• Koman, Bekir Sıtkı. “Ürdün’de İslam Hukuku Alanında Hazırlanan Doktora Tezlerinin Tasnifi”. İslâm Bilimleri Araştırmaları Dergisi 12 (2021), 73-93.
• Korkut, Ramazan. “Ürdün Lisansüstü Eğitim Sorunları ve Türkiye Akademik İşbirliği (Ürdün Üniversitesi Lisansüstü Fıkıh Eğitimi Örneği)”. İslami İlimler Araştırmaları Dergisi I/2 (2017), 99-117.
• Korkut, Ramazan. “Ürdün Üniversitesi Şeria Fakültesi Lisans Fıkıh Öğretimi”. The Journal of Academic Social Science Studies 32 (2015), 459-480.
• (QS), QS Top Universities. “The University of Jordan - QS World University Rankings”. Erişim 19 Haziran 2025. https://www.topuniversities.com/universities/university-jordan
• (UJ), The University of Jordan. “About UJ”. Erişim 08 Ocak 2025. https://www.ju.edu.jo/Pages/AboutUJ.aspx
• (UJ), The University of Jordan. “Department of Islamic Jurisprudence and Its Foundation”. Erişim 10 Ocak 2025. https://sharia.ju.edu.jo/Lists/DepartmentOverview/School_DepartmentOverview.aspx? ID=2&DeptName=Islamic%20Jurisprudence%20and%20its%20Foundation
• (UJ), The University of Jordan. “Faculty of Sharia”. Erişim 09 Ocak 2025. https://sharia.ju.edu.jo/home.aspx
• (UJ), The University of Jordan. “Mektebetü’l-Câmi’ati’l-Ürdüniyye”. Erişim 11 Ocak 2025. https://library.ju.edu.jo/theses/default2.aspx
• (UJ), The University of Jordan. “Postgraduate Programs”. Erişim 10 Ocak 2025. https://sharia.ju.edu.jo/Lists/OurPrograms/School_Postgraduate.aspx
• (UJ), The University of Jordan, Faculty of Jordan. “Macistir el-Fıkh ve Usûlüh - Hutta Dirâsiyye”. Erişim 10 Ocak 2025. https://sharia.ju.edu.jo/ar/Arabic/StudyPlans/ماجستيــر%20الفقه%20وأصوله%202024.pdf